Morgunblaðið - 04.09.2002, Blaðsíða 2

FRÉTTIR
2 MIÐVIKUDAGUR 4. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Fylgstu
með
nýjustu
fréttum
www.mbl.isHertar reglur um
félagaskipti á Íslandi / B3
Örn Arnarson búinn að
skipta yfir í Keflavík / B1
4 SÍÐUR
Sérblöð í dag
● Íslenska sjávarútvegssýningin verður opnuð í Smár-
anum í Kópavogi í dag kl. 10.00. Yfir 800 fyrirtæki kynna
vörur og þjónustu á sýningunni og búist er við að hana
sæki hátt á annan tug þúsunda gesta.
SJÁVARÚTVEGSSÝNINGIN UNDIRBÚIN
Morgunblaðið/Þorkell
Búnaðurinn, sem nefnist Maren, bygg-
ist á rannsóknarvinnu Jóns Ágústs
Þorsteinssonar sem er í doktorsnámi
við Háskóla Íslands og háskólann í
Álaborg. MarOrka hefur þróað
stærðfræðilíkön sem herma hegðun
orkukerfa skipa og þróað hugbúnað
sem bestar samsetningu þeirra. Félag-
ið veitir ennfremur ráðgjöf við úttekt
skipa, ásamt uppsetningu mælitækja
og tölva, þjálfun í notkun hugbúnaðar
og aðstoð við innleiðingu orkustjórn-
unar.
Að sögn Arnars Hallssonar, mark-
aðsstjóra MarOrku, er Maren heild-
stæð lausn sem miðar að hámörkun
orkunýtingar skipa, dregur úr mengun
og lækkar útgerðarkostnað. „Maren
samanstendur af tveimur sjálfstæðum
kerfum, annars vegar Maren EDT
(Energy-System Design Toolbox) sem
er hönnunarhugbúnaður fyrir orku-
kerfi skipa og er ætlaður skipahönn-
uðum, skipasmíðastöðvum og véla-
framleiðendum. Hinsvegar er Maren
EMT (Energy Management & Train
ing-System) sem er orkustjórnunarað-
ferðafræði sem byggist á stærðfræði-
legri hermun, mæli- og stýritækni og
er ætlað útgerðarmönnum.“
Arnar segir að sé Maren nýtt allt frá
hönnun til sjósóknar megi ná allt að
17% betri orkunýtingu. Þá knýi nýjar
alþjóðlegar samþykktir og innlendar
reglugerðir á um að draga úr kol-
tvíoxíðsútstreymi frá fiskiskipum.
„Ríkisstjórn Íslands gerir í stefnu-
mörkun sinni um ráðstafanir til að
standa við skuldbindingar loftslags-
samningsins og Kyoto-bókunarinnar,
ráð fyrir að dregið verði úr olíunotkun
vélskipa á aflaeiningu um 10% og tog-
skipa um 15% fyrir árið 2015,“ segir
Arnar
Hönnun hagkvæmari orkukerfa
Maren EDT er hönnunarhugbúnað-
ur sem veitir myndræna yfirsýn yfir
alla hluta orkukerfa. Arnar segir að
Maren EDT hermi orkukerfi og besti
þau með tilliti til hagkvæmustu sam-
setningar búnaðar Með Maren EDT
megi þannig ná allt að 7% betri orku-
nýtingu umfram hefðbundnar hönnun-
araðferðir.
Maren EDT inniheldur gagna-
grunna með stærðfræðilíkönum af
búnaði og kerfum, s.s. aðalvélum,
ljósavélum, skrúfum, skipsskrokkum,
veiðarfærum og kælikerfum. Áætlaður
útgáfudagur Maren EDT er fyrsti
febrúar 2003.
Hámörkun orkunýtingar
Maren EMT er heildstæð lausn sem
hámarkar orkunýtingu skipa og lækk-
ar olíukostnað við útgerð. Arnar segir
að með Maren EMT megi bæta orku-
nýtingu skipa sem þegar eru í rekstri
um allt að 10%. „Orkukerfi skips sam-
anstendur til dæmis af framdrifsbún-
aði, kælikerfum og vinnslulínum. Mar-
Orka býr til hermiforrit fyrir
orkukerfi skipsins en það er grunnur
orkustjórnunarhermis. Orkustjórnun-
arhermirinn líkir eftir raunverulegri
sjósókn, þar sem áhöfnin getur æft
viðbrögð við mismunandi aðstæðum og
fengið yfirsýn yfir hegðun orkukerfi
skipsins. Niðurstöður hermisins eru
bornar saman við lausn Maren EMT.
Þannig læra skipstjórnarmenn að
stýra orkukerfi raunverulegs skips og
hámarka orkunýtingu þess,“ segir
Arnar.
Áætlaður útgáfudagur Maren EMT
er 10 október á næsta ári
Orkustjórnunarkerfi spar-
ar milljónir í olíukostnað
MARORKA ehf. hefur þró-
að orkustjórnunarkerfi sem
getur bætt orkunýtingu
fiskiskipa um 17%. Fyrir
hefðbundið 65 metra langt
nótaskip getur búnaðurinn sparað um 13 milljónir króna á ári í olíukostnað. Mark-
mið MarOrku er að skapa orkustjórnunarkerfi sem eykur orkunýtingu um borð í
skipum um 25%. Aðferðafræðin verður kynnt á Íslensku sjávarútvegssýningunni.
MarOrka þróar aðferðir til
að bæta orkunýtingu skipa
● Í TENGSLUM við sjáv-
arútvegssýninguna verða Ís-
lensku sjávarútvegsverðlaunin
veitt öðru sinni á hátíðarkvöldi á
Hótel Íslandi föstudaginn 6.
september. Mikið verður um
dýrðir þegar sjávarútvegs-
verðlaunin, sem sjávarútvegs-
tímaritin World Fishing og
Fiskifréttir standa að, verða af-
hent aðilum sem taldir eru hafa
skarað fram úr á ýmsum sviðum
sjávarútvegs, tækni og markaðs-
setningar. Sérstakur hátíð-
arkvöldverður verður fram-
reiddur og að afloknum
verðlaunaafhendingum verður
dans stiginn fram eftir nóttu.
Nauðsynlegt er að panta borð á
verðlaunahátíðinni fyrirfram en
það er unnt að gera á heimasíðu
sýningarinnar: http://
www.icefish.is.
Stuðningsaðilar hátíðarinnar
eru Eimskip hf., Fiskifréttir, Ís-
landsbanki hf. og Sjóvá-
Almennar hf.
Sjávarútvegs-
verðlaunin afhent
● ÍSLENSKA sjávarútvegssýn-
ingin verður opnuð með viðhöfn í
Smáraskóla kl. 10.00 f.h. hinn 4.
september og stendur til 7. sept-
ember. Árni Mathiesen sjáv-
arútvegsráðherra flytur ávarp og
opnar sýninguna. Gert er ráð fyr-
ir fjölmenni á opnunarhátíðinni
en meðal gesta verður forseti Ís-
lands, Ólafur Ragnar Grímsson,
sem mun skoða sýninguna strax
eftir opnun hennar. Íslenska sjáv-
arútvegssýningin verður opin
daglega frá kl. 10.00–18.00.
Forseti viðstaddur
opnun
● SJÁVARÚTVEGSRÁÐU-
NEYTIÐ heldur fræðafund hinn
6. september í Smáraskóla og er
hann haldinn í tengslum við Ís-
lensku sjávarútvegssýninguna.
Inntak fundarins verður nýting
auðlinda sjávar í ljósi tækni-
framfara í veiðum og vinnslu.
Fyrirlesarar á fundinum eru m.a.
Fiskistofustjóri, fulltrúar frá Há-
skóla Íslands, LÍÚ, Hafrann-
sóknastofnun, Rannsóknastofnun
fiskiðnaðarins, ÚA og aðstoð-
armaður sjávarútvegsráðherra.
Fundurinn, sem hefst kl. 10:15 og
lýkur um 17:00, fer fram á ensku.
Fræðafundur í
Smáraskóla
● RÁÐHERRAFUNDUR í boði
Árna M. Mathiesen sjávarútvegs-
ráðherra verður haldinn í Þjóð-
menningarhúsinu í Reykjavík 5.
september nk. Meðal þátttakenda
á fundinum verða sjávarútvegs-
ráðherrar Chile og Skotlands,
formaður sjávarútvegsnefndar
Evrópuþingsins og forstjóri sjáv-
arútvegsdeildar Sjávar- og um-
hverfismálastofnunar Bandaríkj-
anna (NOAA)
Ráðherrafundur
● MEÐAN á Íslensku sjáv-
arútvegssýningunni stendur
verða beinar útsendingar á Net-
inu frá sýningunni. Verða þar
sendar út yfirlitsmyndir af sýn-
ingarsvæðinu, svo og myndir frá
einstökum sýningarbásum. Á
sýningunni verður einnig boðið
upp á þá þjónustu að sýnendur
geta fengið teknar stafrænar
ljósmyndir af sýningarbásum
sínum og fengið myndirnar af-
hentar á geisladiski. Þeim sem
hyggjast nýta sér þessa þjónustu
er bent á að hafa samband við
ljósmyndadeild Fróða hf., sími
515-5500, en einnig er áformað
að setja myndir frá sýningunni á
Netið og verður unnt að panta
myndirnar þar.
Beint á Netinu
● ÁRSFUNDUR International
Coalition of Fisheries Associat-
ions, eða alþjóðlegra samtaka
aðila í sjávarútvegi, verður hald-
inn á Akureyri fyrstu dagana í
septembermánuði. Gert er ráð
fyrir hátt á þriðja tug fulltrúa
hvaðanæva úr heiminum og að
loknum ársfundi sækir hópurinn
Íslensku sjávarútvegssýninguna
heim og verður m.a. viðstaddur
opnun hennar. Að sögn Péturs
Bjarnasonar sjávarútvegsfræð-
ings, sem kjörinn var forseti
samtakanna í fyrrasumar, eru
þau samstarfs- og samráðsvett-
vangur aðila í sjávarútvegi sem
eru fulltrúar um 70% fiskafla í
heiminum um þessar mundir.
Ársfundur ICFA
● EINS og á fyrri sjávarútvegs-
sýningum verður veitingaþjón-
ustan í höndum Jóhannesar Stef-
ánssonar hjá Múlakaffi. Veitingar
verða fjölbreyttar, m.a. sjáv-
arréttahlaðborð, og verða til sölu
í sýningarhöllinni og Smáraskóla,
en auk þess verður sérstakur
veitingasalur fyrir sýnendur og
gesti þeirra á annarri hæð Smár-
ans þar sem áhersla verður lögð
á skjóta þjónustu
Fjölbreyttar veitingar
Fréttir
BLAÐAUKI UM ÍSLENSKU SJÁVARÚTVEGSSÝNINGUNA
Blaðinu í dag
fylgir blað-
auki um Ís-
lensku sjávar-
útvegssýn-
inguna.
IÐNAÐARRÁÐHERRA, Valgerð-
ur Sverrisdóttir, hefur veitt Lands-
virkjun heimild til byggingar allt að
750 MW Kárahnjúkavirkjunar
ásamt aðalorkuveitum. Leyfið er
veitt með ákveðnum skilyrðum varð-
andi byggingu og rekstur virkjunar-
innar en það var undirritað í iðnaðar-
ráðuneytinu síðastliðinn mánudag,
að því er fram kemur á vef Lands-
virkjunar. Tilkynning var ekki send
til fjölmiðla um málið.
Leyfið byggist á grundvelli laga
nr. 38/2002 um virkjun Jökulsár á
Brú og Jökulsár í Fljótsdal og
stækkun Kröfluvirkjunar og laga nr.
42/1993 um Landsvirkjun. Skilyrðin
sem sett eru fyrir leyfinu eru þau að
fara þurfi eftir úrskurði umhverfis-
ráðherra frá því í desember 2001 um
mat á umhverfisáhrifum vegna
Kárahnjúkavirkjunar og að tekið
verði tillit til ábendinga Orkustofn-
unar varðandi vöktun og skráningu á
rennsli og vatnshæð vatnsfalla á
áhrifasvæði virkjunarinnar í sam-
ræmi við ákvæði vatnalaga.
Samkvæmt lögum mun ráðuneytið
birta fljótlega auglýsingu í Lögbirt-
ingablaðinu varðandi hina ráðgerðu
virkjun, þar sem þeim er hagsmuna
eiga að gæta er gefinn kostur á að
gera athugasemdir við virkjunar-
áformin. „Er leyfi þetta bundið því
skilyrði, að Landsvirkjun ábyrgist
úrlausn þeirra mála, sem rísa kunna
vegna slíkra athugasemda, að höfðu
samráði við ráðuneytið,“ segir m.a. í
frétt Landsvirkjunar.
Notuðu fjarfundabúnað
í fyrsta sinn
Samninganefndir Landsvirkjunar
og bandaríska álfyrirtækisins Alcoa
notuðust við fjarfundabúnað í gær
þegar viðræðum um orkuverð vegna
álversins í Reyðarfirði var fram
haldið. Að sögn Jóhanns Más Mar-
íussonar, aðstoðarforstjóra Lands-
virkjunar, er góður gangur í viðræð-
unum og ekkert alvarlegt komið upp
á að hans mati.
Bjarni Bjarnason, yfirmaður
orkusviðs, leiðir viðræðurnar fyrir
hönd Landsvirkjunar en með honum
í samninganefnd eru Stefán Péturs-
son, framkvæmdastjóri fjármála-
deildar, Edvard G. Guðnason, deild-
arstjóri á orkusviði, og Hjörtur
Torfason, lögfræðingur Landsvirkj-
unar.
Ekki hefur verið notast við fjar-
fundabúnað áður í viðræðunum og að
sögn Jóhanns Más er um ákveðna til-
raun að ræða. Gefist hún vel verður
hún notuð oftar, bæði í viðræðunum
við Alcoa og einnig í samskiptum við
starfsstöðvar Landsvirkjunar víða
um land.
„Við höfum ekki beitt þessari
tækni í viðræðunum áður en hún er
mjög sniðug. Þetta sparar að sjálf-
sögðu talsverðan ferðakostnað. Eftir
sem áður verða fundir þar sem menn
hittast augliti til auglitis,“ segir Jó-
hann Már.
Leyfi gefið út fyrir
Kárahnjúkavirkjun
Ljósmynd/Gunnar G. Vigfússon
Sitjandi frá vinstri eru Agnar Olsen og Friðrik Sophusson frá Lands-
virkjun, Valgerður Sverrisdóttir, iðnaðar- og viðskiptaráðherra, og
Þorgeir Örlygsson, ráðuneytisstjóri í iðnaðar- og viðskiptaráðuneytinu.
Fyrir aftan þau standa Hjörtur Torfason, lögfræðingur Landsvirkj-
unar, og Kristján Skarphéðinsson, skrifstofustjóri í ráðuneytinu.
UM 150 nýnemar í Kvennaskóla
Reykjavíkur voru í gær teknir í
heldri nema tölu á hefðbundinni
busavígslu í skólanum. Hafa bus-
arnir þurft að lúta ströngum reglum
þeirra sem eldri eru síðustu tvo
daga.
Að sögn Helga Vífils Júlíussonar,
markaðsstjóra Keðjunnar, nem-
endafélags Kvennaskólans, voru
reglurnar meðal annars fólgnar í
því að nýnemarnir urðu að ganga
meðfram veggjum og klæðast fötum
sínum ranghverfum. Þá urðu allir
busar að ganga um með sokkana ut-
an yfir buxurnar þessa tvo daga.
Þeir sem óhlýðnuðust þessum
„einföldu reglum“, eins og Helgi
orðar það, áttu það síðan á hættu að
lenda á svokölluðum svörtum lista
sem gat haft þær afleiðingar fyrir
viðkomandi að honum yrði gert að
láta í sig óvenjulegar krásir á borð
við hákarl með súkkulaði „og ein-
hverju fleiru“.
Vígslan sjálf var svo fólgin í því
að busarnir voru klæddir bleium í
stærðinni XXXL og þannig skrýdd-
ir gerðu þeir armbeygjur og leystu
hinar flóknustu þrautir. Hápunktur
dagsins var svo þegar busarnir
fengu vatn úr ausu eldri nema á koll
sér og voru þar með teknir í þeirra
hóp.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Látnir lúta reglum
eldri nemenda
FEIKNAMIKIL aurskiða féll á veg-
inn skammt vestan við eyðibýlið
Neðstabæ í Norðurárdal í Austur-
Húnavatnssýslu aðfaranótt mánu-
dags.
Að sögn Skarphéðins H. Einars-
sonar á Blönduósi, eiganda Neðsta-
bæjar, er þetta með stærri aurskrið-
um sem fallið hafa í manna minnum.
Hann hafði það eftir frænda sínum,
Braga Kárasyni bónda á Þverá,
fremsta bæ í Norðurárdal, að hann
minntist ekki jafnmikillar úrkomu
og var á sunnudaginn en Bragi hefur
búið í dalnum í meira en hálfa öld.
Skarphéðinn telur að skriðan sem
féll sé að minnsta kosti hálfur kíló-
metri að lengd og breidd skriðunnar
þar sem hún fór yfir veginn hafi ver-
ið tæpir hundrað metrar. Þeir sem
fyrstir urðu varir við aurskriðuna
voru ferðamenn á vesturleið. Áttu
þeir einskis annars úrkosti en að
snúa við aftur til Sauðárkróks og
fara hina venjubundnu leið milli
Skagafjarðar og Austur-Húnavatns-
sýslu. Vegurinn var opnaður umferð
um miðjan dag á mánudag.
Norðurárdalur í Austur-Húnavatnssýslu
Stór aurskriða féll á
veginn við Neðstabæ
Morgunblaðið/Jón Sig.
Talið er að breidd skriðunnar þar sem hún fór yfir veginn hafi verið
tæpir hundrað metrar. Vegurinn hefur nú verið opnaður.
Blönduósi. Morgunblaðið.
VERÐ hlutabréfa deCODE lækkaði
um 6,7% á Nasdaq-markaðnum í
gær og var lokagengi bréfanna 1,95,
en það hefur aldrei fyrr farið undir
tvo dali. Verðið fór í gær hæst í 2,20
dali snemma dags, lægst í 1,87 dali
þegar líða tók á daginn, en hækkaði
aftur þegar nær dró lokun. Markaðs-
verð deCODE er nú rúmlega 9,2
milljarðar króna.
Gengi de-
CODE fór
undir 2 dali
VARÐSKIP stóð dragnótarbátinn
Bjarma BA-326 frá Patreksfirði að
ólöglegum veiðum á Breiðafirði um
hádegisbil á mánudag. Báturinn
hafði engar aflaheimildir og hvorki
almennt veiðileyfi né dragnótar-
veiðileyfi. Þá kom í ljós er löggæslu-
menn frá varðskipinu höfðu farið
um borð að enginn yfirvélstjóri var
á bátnum, að því er fram kemur í
fréttatilkynningu frá Landhelgis-
gæslunni.
Skipstjóri bátsins fékk fyrirmæli
um að halda til hafnar á Flateyri
þar sem lögregla tók á móti honum.
Málið hefur verið kært til sýslu-
mannsins á Patreksfirði.
Bjarmi BA komst mjög í sviðs-
ljósið á síðasta ári þegar birtar voru
myndir í fjölmiðlum, sem teknar
voru um borð í Bjarma, og sýndu
brottkast á fiski. Í kjölfarið svipti
Fiskistofa Bjarma veiðileyfi í átta
vikur, frá og með 1. desember 2001
til og með 25. janúar 2002. Útgerð
Bjarma BA kærði niðurstöðu Fiski-
stofu en sjávarútvegsráðuneytið
staðfesti niðurstöðuna og hafnaði
auk þess kröfu útgerðarinnar um
frestun réttaráhrifa.
Staðinn að ólöglegum veiðum