Morgunblaðið - 04.09.2002, Blaðsíða 8

FRÉTTIR
8 MIÐVIKUDAGUR 4. SEPTEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Frystikistur
182 lítra 37.990 kr.
Verð áður: 51.994 kr.
272 lítra 45.990 kr.
Verð áður: 56.695 kr.
461 lítra 59.990 kr.
Verð áður: 69.980 kr.
Nú bjóðum við hinar þekktu
dönsku Frigor frystikistur
á einstöku tilboðsverði.
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
H
U
S
18
66
0
0
9/
20
02
á verði undir frostmarki
Ráðstefna um kælingu og nýtingu afla
Verðmæti
aflans aukið
Rannsóknastofnunfiskiðnaðarins (Rf)gengst fyrir opinni
ráðstefnu í Smáraskóla í
Kópavogi á morgun, 5.
september, klukkan 15.
Rætt verður um hvernig
hægt er að auka útflutn-
ingsverðmæti uppsjávar-
fisks. Morgunblaðið ræddi
við Sigurjón Arason, yfir-
verkfræðing hjá Rf.
– Hvert er tilefni ráð-
stefnunnar?
„Aðaltilgangur ráð-
stefnunnar er að ræða
hvernig hægt sé að koma
aflanum í sem vinnsluhæf-
ustu ástandi í land. Þar
skiptir mestu kæling um
borð og sá tími sem líður
frá veiðum að vinnslu.
Geymsla og flutningur
kolmunna, síldar og annarra upp-
sjávarfiska sem veiðst hafa í
miklu magni á stuttum tíma, hef-
ur ekki verið nægilega góð til þess
að úr þessu hráefni hafi verið
hægt að vinna verðmætar afurðir.
Megnið af þessu hráefni fer í
framleiðslu á fiskimjöli og lýsi. Til
þess að geta skapað verðmætari
vöru er góð kæling mikilvægust.“
– Hvaða þættir skipta þar
mestu máli?
„Það þarf að þróa tækni og nýj-
ar útfærslur til þess að geta kom-
ið með aflann í góðu ástandi í land.
Það er tæknilega mögulegt, og í
dag eru mörg nýjustu skipin í flot-
anum búin vélkælingu um borð.
Spurningin er hvort kælitækin
anna að kæla mikið magn í einu,
líkt og kemur inn við síld- eða kol-
munnaveiðar. Sömuleiðis skiptir
máli hve jöfn kælingin er meðan
skipið er að veiðum. Ef hægt er að
halda hitastigi stöðugu í tönkum
skipa er möguleiki á að nýta hrá-
efnið í vinnslu til manneldis.“
– Það hlýtur að hafa jákvæð
áhrif á þjóðarbúið.
„Já, sannarlega. Hér er um
mikið magn af fiski að ræða sem
ekki hefur tekist að nýta betur
fram að þessu vegna kælivanda.
Það getur skilað miklum tekjum
fyrir þjóðarbúið. Við veiðum um
eina og hálfa milljón tonna af
loðnu, kolmunna og síld á hverju
ári sem fer að mestu leyti til
bræðslu, og það gefur okkur um
21 milljarð í tekjur. Til saman-
burðar veiðast um 200 þúsund
tonn af þorski, sem gefa um 51
milljarð í aðra hönd. Hér sést
svart á hvítu hve verðmæti upp-
sjávarfisks er lítið miðað við
magn, og ef nýjar leiðir yrðu fær-
ar í vinnslu til manneldis myndi
verðmætasköpun aukast mikið.“
– Hvaða atriði í þessu sambandi
verða helst rædd á ráðstefnunni?
„Það verður rætt um hvernig
bæta má gæði frá veiðum til
vinnslu. Einnig verður rætt um
hvaða nýjar afurðir megi þróa í
landi, en ekki verður farið út í þá
vinnu fyrr en kælitæknin hefur
batnað. Ég tel að samfara betri
kælingu muni vinnslan færast í
auknum mæli út á sjó.
Við fáum gest frá Nor-
egi, Eyolf Langmyhr,
sem mun skýra út nið-
urstöður úr rannsókn-
um þar í landi. Við höf-
um unnið að norrænu verkefni um
hvernig má bæta flutningatækni
og þar með bætt meðhöndlun hrá-
efnisins. Sveinn H. Svansson, sem
vinnur hjá York-kælifyrirtækinu,
sem er framarlega í þessum efn-
um bæði í Evrópu og í Bandaríkj-
unum. Jóhannes Pálsson, fram-
kvæmdastjóri vinnslu frá
Síldarvinnslunni mun ávarpa ráð-
stefnuna, en þar á bæ hefur verið
unnið mikið að bættri nýtingu
aflans. Bárður Hafsteinsson hjá
Skipatækni mun fjalla um
vinnslu- og veiðiskip framtíðar-
innar. Sömuleiðis munu tveir
fulltrúar frá Háskóla Íslands, Jón
Ágúst Þorsteinsson og Páll Valdi-
marsson, tala um bestun orku-
kerfa fiskiskipa og samanburð
milli hagkvæmni og afkasta skip-
anna.“
– Eru þessi mál mikið í deigl-
unni um þessar mundir?
„Já, þessa dagana er mikið rætt
um hvaða kælikerfi eigi að nota,
vélkælingu, vökvaískælingu,
ískælingu eða krapakælingu.
Menn hafa skoðað hvaða tegund
kælingar henti best með það fyrir
augum að ná fram hámarks verð-
mæti aflans. Ferskleikinn skiptir
höfuðmáli og við nýsmíði skipa
þarf að rannsaka vel alla mögu-
leika sem fyrir hendi eru. Þetta er
afar mikilvægt mál fyrir atvinnu-
rekendurna, en við leggjum höf-
uðáhersluna á hráefnið og gæði
þess. Þetta er þó allt samtvinnað
við hvert annað.“
– Eru mörg önnur verkefni í
gangi hjá Rf um þessar mundir?
„Já, við erum með fjölda verk-
efna í vinnslu. Þau snúa að öllum
þáttum fiskiðnaðins, fyrst og
fremst að auka verð-
mæti þess sem kemur
úr sjónum. Við höfum
tekið þátt í mörgum
verkefnum sem hafa
gagnast atvinnulífinu
mjög vel. Að mínu mati eru rann-
sóknir mjög mikilvægur þáttur í
allri þróun atvinnuveganna, og
nauðsynlegt er að byggja allar til-
raunir og nýjungar á góðum rann-
sóknum. Sjávarútvegurinn er
sannarlega mjög mikilvægur
þáttur okkar velmegunar, og
rannsóknir og vinnsla upplýsinga
fyrir fiskiðnaðinn eru mjög arð-
bærar.“
Sigurjón Arason
 Sigurjón Arason er fæddur í
Neskaupstað 1950. Hann lauk
stúdentsprófi frá MA 1971, B.Sc.
í efnafræði við Háskóla Íslands
1974 og M.Sc. (civ. ing.) í efna-
verkfræði við Tækniháskólann í
Kaupmannahöfn 1977. Starfaði
hjá Atlas, fiskiðnaðardeildinni, í
Danmörku í tvö ár. Hóf störf hjá
Rf 1978 fyrst sem deildarstjóri
yfir tæknideild og síðar sem
staðgengill forstjóra en undan-
farin fimm ár sem yfirverkfræð-
ingur á upplýsinga- og rann-
sóknasviði. Hann er dósent við
HÍ í matvælafræðiskor og kennir
matvælaverkfræði og fiskiðn-
aðartækni. Sigurjón er kvæntur
Margréti Sigurðardóttur, iðju-
þjálfa og lektor, og eiga þau
börnin Aðalheiði Unu og Sigurð
Ara.
Fiskiðnaður
þarf góðar
rannsóknir
HÚN lætur ekki mikið yfir sér litla flugvélin sem ferju-
flugmaðurinn Simon Broek frá Hollandi lenti á Reykja-
víkurflugvelli á laugardaginn, en er þó í langferðum.
Vélin, sem er af gerðinni Gyroflug Speed Canard, er
smíðuð í Þýsklandi og tekið skal fram að mótorinn er
aftan á vélinni en ekki að framan.
Broek er á leið vestur um haf til New Jersey með vél-
ina en hann hóf ferðalagið í Bæjaralandi í Þýskalandi.
Hingað kom hann frá Skotlandi og var um sex klukku-
tíma á leiðinni en flugþol vélarinnar er sjö klukku-
stundir. Haft er eftir Broek að hann hafi aldrei áður
flogið svo lítilli vél en hann lét vel af henni, sagði að há-
vaðinn væri lítill þar sem hreyfillinn væri aftan á.
Stjórnklefinn væri að vísu ekki stór en útsýnið hins
vegar mjög gott.
Broek beið af sér óveðrið hér á Íslandi á sunnudag-
inn en hélt áleiðis af stað til Grænlands á mánudags-
morgun í meðbyr.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Lítil vél í langferðum