Morgunblaðið - 26.10.2002, Síða 41

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 26. OKTÓBER 2002 41
ÞEGAR ég hitti fólk á förnum vegi
þá heilsumst við oft með þessari
kveðju: „Hæ, hvað segir þú? Er ekki
alltaf nóg að gera hjá þér?“ Eða ég
segi: „Hæ, hvernig gengur hjá þér?“
Og svarið: „Jú, jú bara vel og alltaf
nóg að gera.“ Ég heyri fólk gjarnan
heilsast með þessum hætti. Eins og
það að hafa nóg að gera sé lykillinn að
því að líða vel.
Ævintýrin
í Múmíndal
Ég hef verið að lesa um Múmínálf-
ana undanfarið með dóttur minni.
Þar er lífið alltaf friðsælt, enginn að
flýta sér. Dálítið eins og maður
ímyndar sér stundum að lífið hafi ver-
ið í gamla daga. Allir hafa sinn stað í
tilverunni og heimurinn ekki of stór.
Ætli það yrði ekki eirðarleysis-
sprenging ef við færum að lifa í sama
takti og Múmínálfarnir? Við þyrftum
ekkert að hætta að vinna til að lifa
þannig – bara skipta aðeins um takt –
og viðhorf til lífsins. Kannski erfðum
við það frá forfeðrum okkar að lífið
væri barátta, að enginn geti talist
maður með mönnum nema vera
dugnaðarforkur og falla helst aldrei
verk úr hendi.
Hvað finnst þér
skemmtilegt?
Mér hefur stundum fundist það
ágætis ráð á sjálfa mig þegar ég fer
að flýta mér og taka lífið of alvarlega
að hugsa til þess hvort ég vilji að dótt-
ur minni líði svona þegar hún verður
fullorðin. Vil ég að hún verði stöðugt
að brjótast áfram í umferðarhraðan-
um með streituhnút í maganum eða
vil ég að hún verði í takti við sjálfa sig,
sátt og tiltölulega hamingjusöm? Þá
verð ég líka að vera henni þannig fyr-
irmynd. Svo hún geti hlakkað til að
verða fullorðin og halda áfram að lifa
lífinu. Ég er ekki með þessu að segja
að við eigum að afneita erfiðleikunum
og slá öllu upp í kæruleysi. Heldur
kannski að njóta þess betur sem við
höfum og gefa okkur tíma til að gera
það sem okkur finnst skemmtilegt.
Jólaófreskjan
Múmínálfarnir voru einu sinni
vaktir um miðjan vetur af fúlum
Hemúl sem var í miðju jólastressinu.
Múmínfjölskyldan vissi ekkert hvað
jól voru og Múmínsnáðinn vakti
mömmu sína með þessum orðum:
„Mamma vaknaðu. Það hefur eitt-
hvað hræðilegt komið fyrir. Þau kalla
það jól.“ Þau vöknuðu öll með andfæl-
um og reyndu að fá botn í það hvað
þau þyrftu að gera til að mæta þess-
ari hræðilegu skepnu. Þau komust að
því eftir óljósum upphrópunum hinna
sem voru á harðahlaupum í jólaund-
irbúningi að þessi jólaófreskja vildi
jólatré, skrautið var sennilega til að
blíðka hana og svo þurfti hún mat og
gjafir. Svo settust þau niður og biðu.
Að lokum birtist lítil fátæk fjölskylda
sem horfði slíkum löngunaraugum á
alla dýrðina að Múmínfjölskyldan
ákvað að gefa þeim allar gjafirnar,
matinn og tréð. Þau gætu alltaf flúið í
skjól ef jólin yrðu mjög reið. Mér hef-
ur alltaf fundist þessi saga hitta svo
vel í mark og vera ágætis áminning
fyrir jólin.
Mæður og dætur
Múmínmamma er þessi klassíska
góða mamma sem er með ráð undir
rifi hverju, býr til góðar kökur og
heldur saman fjölskyldunni. Hún er
sterk og hún er góð og umvefjandi.
Kannski dálítið gamaldags. Senni-
lega myndi dóttur múmínmömmu á
ákveðnum aldri finnast hún hræði-
lega hallærisleg. Það gera allar stelp-
ur líklega einhvern tíma. En þrátt
fyrir harða gagnrýni er mamma öll-
um stelpum mikilvæg. Ég las ein-
hvers staðar að á dánarbeðinum kalli
konur oft á mæður sínar. Í Lapplandi
læra konur ákveðinn sorgarsöng til
að geta tjáð sorgina þegar móðirin
deyr. Og þær eru alla ævi að und-
irbúa þá stund. Þetta samband sem
er yfirleitt mjög sterkt, en líka fullt af
mótsögnum og erfiðum tilfinningum
krefst þess að við ræktum það – í báð-
ar áttir – og byrjum nógu snemma að
leysa flækjurnar.
Tómið verður að tómleika
Til að geta ræktað þetta samband
er undirstaðan að sinna sjálfri sér.
Stelpur sem alast upp við neikvæðni
eru fljótar að tileinka sér að þannig sé
lífið. Rétt eins og Múmínálfarnir
minna börnin okkar stöðugt á mik-
ilvægi þess að gefa sér tíma til að
leika sér og skapa. Ef við hægjum
nóg á okkur án þess að kveikja strax á
sjónvarpinu er aldrei að vita nema við
finnum heilt sólkerfi af sköpunar-
krafti í hjartanu. Það verður allt svo
tómlegt innra með okkur ef við gefum
ekki hugmyndafluginu lausan taum-
inn svo dögum eða jafnvel vikum
skiptir. Þessi tómleiki getur orðið að
kvíða og kvíðinn að þunglyndi ef við
hlustum ekki vel á okkur sjálf – og á
börnin okkar. Við getum komið í veg
fyrir mikla vanlíðan ef við hlustum
nógu snemma. Kannski er lífið ekki
alltaf dans á rósum. Það er það sem
við gerum úr því. Má það ekki alveg
vera skemmtilegt?
Mæður og dætur
Eftir Guðrúnu
Arnalds
„Rétt eins
og Múmín-
álfarnir
minna börn-
in okkar
stöðugt á mikilvægi
þess að gefa sér tíma til
að leika sér og skapa.“
Höfundur er hómópati, leiðbeinandi
í líföndun og heldur námskeið fyrir
mæður og dætur.
LOKSINS hefur ríkisstjórninni
tekist að selja eitt fyrirtækja þjóð-
arinnar án þess að um meiriháttar
klúður væri að ræða. Reyndar skap-
ast sú lukka frekar af kaupendunum
en þeim sem seldu. Að geta keypt
banka á Íslandi hlýtur að vera mikill
fengur fyrir þá sem vilja eignast
meiri pening en þeir eiga. Því ís-
lenskir bankar eru gífurlega mikil
uppspretta auðæva ef við horfum á
gróða þeirra undanfarin ár. Og lind-
ir þeirra eru óþrjótandi þar sem gíf-
urlega miklar upphæðir streyma
viðstöðulaust í peningatankana.
Íslenskur banki er auðlind
Svo háir eru vextirnir hér að
bandarískir fjárfestar eru farnir að
fjárfesta í íslenskum skuldabréfum
fremur en rafmagnsfyrirtækjum,
vopnaverksmiðjum eða öðrum fyr-
irtækjum þar vestra. Þeir sem
borga svo þessa vexti eru stór hluti
íslensku þjóðarinnar, sem á orðið
allt sitt undir miskunn þess er leigði
peningana. Þetta er fólk sem hefur
slegið lán fyrir íbúðinni sinni, bíln-
um sínum eða jafnvel litlum fyrir-
tækjum sem það sá bjarta framtíð í.
Belti og axlabönd
Fólkið sem stofnaði til skuldanna
á það sammerkt að vera komið í
vaxtagildruna. Margt af því sér ekki
til sólar og á þá einu von að ein-
hvern tímann í framtíðinni muni
þetta lagast. Að auki á það líka yfir
höfði sér ef krónan færi nú að lækka
að verðbæturnar stórhækkuðu lánin
á einni svipstundu. Já, það er ekki
ofsögum sagt að bankakerfið eða
réttara sagt lánakerfið allt girði sig
bæði beltum og axlaböndum, í skjóli
laga um vexti og verðbætur.
Tillögur um notkun
nokkurs hluta fjárins
Segja má að með sölu Lands-
bankans hafi ríkissjóður fengið tölu-
vert af þessum fjármunum í hirslur
sínar. Það er hægt að gera margt
við þá. Til dæmis mætti nota hluta
fjárins í að hlúa að mörgum þeim
sem eiga um sárt að binda vegna
gjaldþrota. Það má líka nota hluta
þessara peninga til að efla fjármála-
ráðgjöf og fjármálafræðslu og
tengja hana venjulegu námi. Að
ekki sé talað um að koma til móts
við fátækt fólk sem fjölgað hefur að
undanförnu í landi okkar, ekki síst
vegna verðbótaþáttar og vaxta-
kostnaðar.
Eðlilegt er að gera kröfu til þess
að ríkisvaldið skili að einhverju leyti
til fyrrverandi eigenda því sem haft
var af þeim með okri.
Nú er lag
Eftir Karl V.
Matthíasson
Höfundur er alþingismaður.
„Til dæmis
mætti nota
hluta fjárins
í að hlúa að
mörgum
þeim sem eiga um sárt
að binda vegna gjald-
þrota.“
AUGLÝSINGADEILD
netfang: augl@mbl.is eða sími 569 1111
OD
DI
H
F
- I
95
99
3ja og 4ra herb. íbúðir
við Hamravík til sölu
Vel skipulagðar íbúðir, fallegt útsýni.
100-130 fm stærð.
Byggingaraðili Örn Isebarn
Upplýsingar í símum 896 1606 og 557 7060.
Auktu styrk þinn
Upplýsingar í síma 553 3934 og 897 7747.
Guðrún Óladóttir, reikimeistari.
til að ná betri stj
órn á
lífi þínu og líðan
Námskeiðinu verður svo fylgt eftir með mánaðarlegum
fræðslu- og vinnufundum.
5 kvölda námskeið í Reykjavík
sem byrjar 12.-26. nóvember.
Námskeið til sjálfshjálpar í uppbyggingu á
persónustyrk þínum þar sem þú finnur út:
• Hver þú ert.
• Hvað þú getur.
• Hvað þú vilt og vilt ekki.
• Hvert þú vilt stefna.