Morgunblaðið - 26.11.2002, Blaðsíða 26

26 ÞRIÐJUDAGUR 26. NÓVEMBER 2002 MORGUNBLAÐIÐ
Hallgrímur B. Geirsson.
Styrmir Gunnarsson.
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
ÞRÍR nýliðar, Guðlaugur Þór Þórðarson, Sigurður
Kári Kristjánsson og Birgir Ármannsson, urðu
meðal tíu efstu í prófkjöri sjálfstæðismanna í
Reykjavík, sem fram fór sl. föstudag og laug-
ardag. Davíð Oddsson, formaður Sjálfstæðisflokks-
ins, varð í fyrsta sæti með 6.031 atkvæði og Geir
H. Haarde, varaformaður flokksins, varð í 2. sæti
með 5.938 atkvæði.
Fyrstu tölur úr prófkjörinu voru birtar kl. 18 á
laugardag er kjörstöðum var lokað. Úrslit lágu
fyrir um kl. 23. Alls kusu 7.499 manns í prófkjör-
inu, en það er um 46% þeirra sem eru á kjörskrá. Í
lok kjörfundar voru 16.324 á kjörskrá. Auðir seðl-
ar og ógildir voru 340. Niðurstaða prófkjörsins er
ekki b
því var
Björ
kvæði,
atkvæð
atkvæð
3.598 a
7. sæti
son va
varð í
manns
ín Fjel
Lára M
3.500 a
Prófkjör sjálfstæðisman
Þrír nýliða
efstu sæt
DAVÍÐ Oddsson, formaður Sjálf-
stæðisflokksins, segir að hann sem
formaður flokksins og Geir H.
Haarde varafor-
maður hafi feng-
ið afgerandi
traustsyfirlýs-
ingu í prófkjöri
sjálfstæðis-
manna í Reykja-
vík. Davíð hlaut
6.031 atkvæði í
fyrsta sætið og
Geir H. Haarde 5.938 atkvæði í ann-
að sætið.
„Prófkjörið var þýðingarmikið og
þátttakan töluverð, þótt hún hafi
ekki reynst bindandi,“ segir Davíð,
en alls 7.499 manns kusu í prófkjör-
inu. „Um 7.500 manns eru að taka
þátt í að undirbúa röðun á lista
flokksins fyrir næstu þingkosning-
ar. Það er góður bakgrunnur. Próf-
kjörið sjálft fór vel fram; kurteis-
lega og af þokkalegri hógværð eins
og svona prófkjör getur verið því
auðvitað þurfa frambjóðendur og
stuðningsmenn þeirra að hrósa sér
og sínum.“
Davíð segist ánægður með það að
þingflokkurinn sem slíkur hafi notið
trausts í prófkjörinu, „en jafnframt
hafa menn viljað tryggja töluvert
róttæka endurnýjun í þingflokkn-
um“. Hann bætir því við að hann
hafi ekki átt von á því að nýliðunin
yrði svo afgerandi. Ýmsir hefðu tal-
ið að þegar svo margir ungir menn
stefndu á öruggt þingsæti myndu
þeir hugsanlega skaða hver annan.
„En sú varð ekki raunin. Þannig að
þetta eru mjög jákvæð úrslit að
flestu leyti. Auðvitað geta menn
haft samúð með einstökum fram-
bjóðendum. Það hefur maður nátt-
úrulega. Sjálfur hefði maður raðað
listanum kannski örlítið öðruvísi ef
manns eigin seðill hefði legið til
grundvallar niðurstöðunni. En
þetta eru úrslitin. Á þeim verður að
byggja.“
Þegar Davíð er spurður um hlut
kvenna á listanum segist hann líta á
frambjóðendur sem einstaklinga.
„Ég lít á þessa keppendur sem ein-
staklinga. Kynið skiptir ekki máli.
Menn eru ekki að kjósa milli
kynja.“ Davíð kveðst ekki vita betur
en að nokkurn veginn jafnmargar
konur og karlar hafi kosið í próf-
kjörinu. „Kjósendur ákváðu að hafa
listann svona,“ segir hann og bendir
á að þessir 7.500 sem kusu hafi ekki
„hugsað á þeim brautum að telja
höfuðin eftir kyni“.
Davíð segir ákveðnar skýringar á
því hvers vegna framgangur tiltek-
inna kvenframbjóðenda var ekki
meiri. Einnig séu til skýringar á því
hvers vegna ákveðnir karlmenn
náðu ekki nákvæmlega þeirri stöðu
sem þeir óskuðu eftir.
Spurður nánar út í þær skýringar
nefnir Davíð m.a. Láru Margréti
Ragnarsdóttur, hún hafnaði í 12.
sæti en var í 5. sæti í síðustu alþing-
iskosningum. „Lára Margrét hefur
verið mikið erlendis – og reyndar
staðið sig afar vel þar og fengið al-
menna viðurkenningu fyrir verk sín
– en það er því miður þannig að slík
vinna og þátttaka, sem er þýðing-
armikil, skilar mönnum ekki endi-
lega árangri í prófkjöri hér heima á
Íslandi. Menn þurfa bara að vera
raunsæir. Þetta er svona. Ég átti
von á því að svona gæti hugsanlega
farið af þessum sökum.“
Davíð nefnir einnig Sólveigu Pét-
ursdóttur, sem hafnaði í 5. sæti en
sóttist eftir 3. sætinu. „Sólveig Pét-
ursdóttir ákvað – sem var töluvert
dirfskufull ákvörðun – að etja kappi
við einn mesta þungavigtarmann ís-
lenskra stjórnmála um 3. sætið. Þar
með fengu aðrir opna sókn á fjórða
sætið. Þar með dreifðust atkvæðin
og hún lendir af þeim sökum í 5.
sætinu. Ég tel nokkuð víst, án þess
að geta sannað það, að hefði hún
sóst eftir fjórða sætinu hefði hún
fengið það.“
Davíð Oddsson
Formaður og
varaformaður
fengu afger-
andi trausts-
yfirlýsingu
„ÉG HELD að þetta sé sterkur og
sigurstranglegur listi og þegar búið
er að ganga endanlega frá honum
brettum við upp
ermarnar, við
sem á honum er-
um, segir Geir
H. Haarde, fjár-
málaráðherra og
varaformaður
Sjálfstæðis-
flokksins, um úr-
slitin í prófkjöri
flokksins í Reykjavík.
Honum líst mjög vel á þá nýliðun
sem orðið hefur í efri sætum listans.
„Það er alltaf ánægjulegt þegar
nýtt fólk haslar sér völl og það ger-
ist í þessu prófkjöri. Við gerum okk-
ur vonir um að bæta töluvert við
okkur þingmönnum í Reykjavík.
Það er auðvitað nauðsynlegt að hafa
í bland reynsluna sem fylgir þeim
eldri og kraftinn sem fylgir nýju
fólki. Ég held að það fari ágætlega
saman hér.“
Spurður hvernig honum lítist á
þá staðreynd að einungis tvær kon-
ur séu meðal tíu efstu manna á lista
undirstrikar Geir að í prófkjöri sé
kosið um einstaklinga óháð kyn-
ferði
„Hver og einn frambjóðandi
leggur sitt undir, sjálfan sig, í við-
komandi prófkjör hæfra einstak-
linga en ekki á grundvelli kynferðis.
Ég held ekki að þessir listar séu
neitt veikari fyrir bragðið og vænt-
anlega erum við með tvær reyndar
konur í baráttusætum.“
Hann segir almennt talað ekki
koma til álita að vera með uppstill-
ingu sem tryggi jafnari niðurröðun
milli kynja.
„Við höfum ýmist verið með próf-
kjör eða uppstillingu og það er allur
gangur á því. Aðalatriðið er að vera
með lista sem fólk vill kjósa af því
að það hefur traust á þeim sem þar
sitja.“
Geir H. Haarde
Traust á
forystunni
ótvírætt
BJÖRN Bjarnason, alþingismaður
og oddviti sjálfstæðismanna í borg-
arstjórn, kveðst mjög ánægður og
þakklátur fyrir
þann stuðning
sem hann hlaut í
prófkjöri sjálf-
stæðismanna í
Reykjavík.
Hann hafnaði í
3. sæti, því sæti
sem hann sóttist
eftir í prófkjör-
inu. „Ég tel að þetta hafi verið góð
útkoma fyrir mig og styrkir mig í
þeim störfum sem ég er að sinna
bæði á Alþingi og sem oddviti í
borgarstjórn. Þetta er mikil
traustsyfirlýsing.“ Þegar
spurður að því hvort hann
ljósi niðurstöðunnar gera
ráðherraembætti svarar
til að hann hafi aldrei ge
um slíkt; hvorki fyrr né s
hef aldrei nálgast þing
mína með þá kröfu á vö
segir hann. Aðspurður u
kjörsleiðina, segist hann
hafa út á prófkjörsleið
„Ég hef alltaf náð mínu
miðum í prófkjörum. É
ekki undan þeim. En ég vi
að það eru líka til aðrar l
eru góðar til að setja sam
Ég sem frambjóðandi sæt
það kerfi sem er nota
sinni.“
Spurður um útkomu
prófkjörinu segist Björn á
litið á þá frambjóðendur s
sig fram sem einstakling
sem frambjóðendurnir væ
eða karlar. „Og það er kjós
alfarið að velja og hafna.
mig því við þessar niðurst
og ég held að allir hljóti
sem taka þátt í svona ko
Þetta er ákvörðun þeirra
erum að leita stuðnings hj
Björn og ítrekar að nið
endurspegli hug þeirra sem
Björn Bjarnason
Þakklátur
fyrir góðan
stuðning
„ÉG ER afskaplega ánæg
minn hlut og með traust kj
mér og vona að ég standi u
segir P
Blöndal
ismaður
lenti í
prófkjö
Hann
einnig
með n
listanum
er gott
ferskar hugmyndir og þ
þurfi að sjá góða samherja
listanum þá er það einu sin
að það kemst ekki nýtt
nema aðrir fari út.“
Hann segist ekki hafa n
hlíta skýringu á því af hver
ar konur raði sér í efstu sæ
„Ég veit að það eru mjö
ungar konur sem hafa lát
kveða en hafa ekki náð fram
væntanlega síns tíma.“
hvort eðlilegra sé að hafa
ingu sem byggist á jafnri
un karla og kvenna á fram
segir Pétur að erfitt sé
gegn þeim vilja sem kjóse
sýnt í prófkjörinu.
Pétur hefur lýst því yfir
muni ekki skorast undan þ
um verði boðið ráðherras
var spurður að því ef ég fæ
sætið hvort ég myndi þá
mér ráðherrasæti. Ég sag
myndi ekki skorast undan
skorast ekkert undan því e
ur að verða ráðherra þó a
sjálfu sér ekkert keppike
og fremst þarf Sjálfstæði
inn að sigra vel í kosning
taka þátt í ríkisstjórn í kjö
Pétur H. Blöndal
„Afskapleg
ánægður m
minn hlut“
PRÓFKJÖRIÐ Í REYKJAVÍK
Niðurstöður prófkjörs Sjálfstæð-isflokksins í Reykjavík um síð-astliðna helgi sýna fram á bæði
kosti og galla prófkjörsaðferðarinnar
við að velja á framboðslista fyrir kosn-
ingar.
Þrír helztu forystumenn flokksins í
Reykjavík, þeir Davíð Oddsson, Geir H.
Haarde og Björn Bjarnason, fá mjög
góða kosningu og skýrt umboð frá hin-
um stóra hópi flokksmanna, sem kaus í
prófkjörinu. Það er tvímælalaust styrk-
ur fyrir Sjálfstæðisflokkinn og forystu
hans og hefði ekki komið fram með jafn-
afdráttarlausum hætti, hefði verið stillt
upp á listann með öðrum aðferðum.
Jafnframt sýnir góður árangur
þriggja ungra manna, þeirra Guðlaugs
Þórs Þórðarsonar, Sigurðar Kára Krist-
jánssonar og Birgis Ármannssonar, að
flokksmenn í Reykjavík vilja endurnýj-
un í þingliðinu og leyfa ferskum vindum
að blása. Draga má í efa að jafnvíðtæk
endurnýjun hefði átt sér stað ef kjör-
nefnd hefði stillt upp á listann, þar sem
það lá fyrir að allir þingmenn flokksins
sóttust áfram eftir þingsæti. Telja verð-
ur að framboðslistar Sjálfstæðisflokks-
ins í Reykjavík standi talsvert sterkt að
vígi af þessum sökum, ekki sízt hjá ungu
fólki. Þeir alþingismenn, sem fengu lak-
ari útkomu en þeir stefndu að, hafa tekið
úrslitunum af hetjuskap, enda var
keppnin drengileg.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur víða skír-
skotun í samfélaginu og hefur af þeim
sökum lagt áherzlu á að á framboðslist-
um hans séu fulltrúar sem flestra sjón-
armiða og þjóðfélagshópa. Í prófkjöri er
að sjálfsögðu erfitt að stýra því út frá
slíkum sjónarmiðum hver útkoman
verður. Að þessu sinni hefur þó að
mörgu leyti raðazt vel á listann. Þeir,
sem skipa tólf efstu sætin, sem ætla má
að sjálfstæðismenn stefni á sem þing-
sæti, eru á ýmsum aldri og endurspegla
nokkuð breitt svið starfsstétta og lífs-
skoðana. Hins vegar fer ekki á milli
mála að hlutur kynjanna er ójafnari en
sjálfstæðismenn hefðu væntanlega kos-
ið, ekki sízt í ljósi þeirrar áherzlu, sem
flokkurinn hefur lagt á jafnréttismál á
undanförnum árum. En jafnframt er
það umhugsunarefni, að þær fjórar kon-
ur, sem setið hafa á Alþingi á yfirstand-
andi kjörtímabili fyrir sjálfstæðismenn í
Reykjavík ná ekki þeim árangri, sem
þær stefndu að í prófkjörinu.
Skýringin getur þó verið nokkuð nær-
tæk. Í ljósi þess hverjir voru í framboði
og þeirrar áherzlu sem kjósendur í próf-
kjörinu hafa augljóslega lagt á endur-
nýjun í þingliðinu og að veita ungu fólki
með nýjar hugmyndir brautargengi, var
sennilega ekki við öðru að búast en að
karlarnir þrír, sem eru nýir í efstu sæt-
um listans, yrðu fyrir valinu fremur en
þær frambærilegu ungu konur, sem öttu
við þá kappi. Þeir hafa starfað lengur í
Sjálfstæðisflokknum, sinnt hærri stöð-
um innan flokksins og ungliðahreyfing-
ar hans, eiga víðtækara tengslanet og
eru að auki þekktari úr fjölmiðlum, m.a.
vegna starfa sinna á öðrum vettvangi.
Í þessari stöðu hlýtur sú krafa hins
vegar að verða gerð til frambjóðenda
Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík að þeir
leggi sig enn frekar en ella eftir því að
hlusta eftir sjónarmiðum kvenna og
leggi ríkari áherzlu á jafnréttismálin í
kosningabaráttunni.
Eftir stendur sú spurning hvort próf-
kjörin, ekki sízt sá mikli kostnaður sem
er þátttöku í þeim samfara, verði til þess
að margt fólk, sem ætti fullt erindi í póli-
tík – þar á meðal konur, yngra fólk og
þeir sem hafa staðið utan við flokks-
kjarna – gefi einfaldlega aldrei kost á
sér til stjórnmálaþátttöku. Margt bend-
ir til að svo sé.
VETTVANGUR UMRÆÐU
Morgunblaðið er vettvangur opinnarumræðu, hvort sem hún er pólit-
ísk eða af öðrum toga. Almenningur á
þess daglega kost að koma skoðunum
sínum og sjónarmiðum á framfæri í
blaðinu og oft verða slíkar greinar
kveikja að frekari umræðum. Sú er hins
vegar ekki alltaf raunin og verða lesend-
ur Morgunblaðsins sérstaklega varir við
hið gagnstæða í kringum prófkjör og
kosningar þegar greinar til stuðnings
frambjóðendum streyma inn til birting-
ar í blaðinu.
Undanfarnar vikur hafa farið fram
prófkjör vegna alþingiskosninganna,
sem haldnar verða í vor, og hefur það
vart farið fram hjá lesendum. Í Morg-
unblaðinu á föstudag birtust rúmlega 60
greinar stuðningsmanna einstakra
frambjóðenda í prófkjöri Sjálfstæðis-
flokksins í Reykjavík svo dæmi sé tekið.
Öðrum prófkjörum undanfarnar vikur
hefur einnig fylgt mikill fjöldi greina frá
stuðningsmönnum og gildir einu á veg-
um hvaða flokks þau hafa verið haldin.
Tilgangurinn með þessum greinum er
tvíþættur. Annars vegar að vekja at-
hygli á frambjóðandanum og er í því
sambandi lykilatriði að nafn hans komi
fram í fyrirsögn, en hins vegar að grein-
arhöfundur vilji skora á kjósendur að
veita viðkomandi frambjóðanda braut-
argengi með mynd af sér. En það er ekki
hægt að halda því fram að þessar grein-
ar séu framlag til hinnar pólitísku um-
ræðu, auki hana eða bæti.
Þessi greinaskrif eru komin út í öfgar,
þjóna mjög takmörkuðum tilgangi og
eru lesendum blaðsins augljóslega til
ama. Þótt blaðið hafi sett mjög þröng
lengdarmörk á þessar greinar eru við-
brögð frambjóðenda og stuðnings-
manna þeirra einfaldlega þau að fjölga
þeim. Í mörgum tilvikum eru greina-
skrifin skipulögð á kosningaskrifstofum
frambjóðenda. Það er tímabært að hér
verði breyting á. Prófkjörum vegna
þingkosninganna í vor er nú lokið.
Í komandi kosningum til sveitar-
stjórna eftir rúmlega þrjú ár og til Al-
þingis eftir rúmlega fjögur ár mun
Morgunblaðið ekki taka til birtingar í
blaðinu sjálfu greinar frá stuðnings-
mönnum frambjóðenda. Hins vegar mun
þeim gefast kostur á að birta slíkar
stuðningsgreinar á netútgáfu blaðsins,
sem er mjög víðlesin eins og kunnugt er.
Þessa er getið með svo góðum fyrirvara
til þess að frambjóðendur í prófkjörum
framtíðarinnar viti að hverju þeir
ganga.
Eftir sem áður verður Morgunblaðið
að sjálfsögðu opið frambjóðendunum
sjálfum, hvort sem er í prófkjörum eða í
kosningum og munu þeir eiga þess kost
að kynna stefnu sína og málaflokka fyrir
kjósendum á síðum blaðsins. Frambjóð-
endum er nauðsynlegt að geta kynnt sig
og skoðanir sínar og kjósendur þurfa
sömuleiðis að geta vegið og metið fram-
bjóðendur og áttað sig á því hvað þeir
hafa til málanna að leggja og vettvang-
urinn til þess mun ekki hverfa úr Morg-
unblaðinu.