Morgunblaðið - 29.11.2002, Blaðsíða 45

MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 29. NÓVEMBER 2002 45
✝ Guðlaug Erlends-dóttir fæddist í
Reykjavík 15. nóvem-
ber 1918. Hún lést 21.
nóvember síðastlið-
inn. Foreldrar henn-
ar voru hjónin Er-
lendur Pálmason
skipstjóri og útgerð-
armaður, f. 17. des.
1895, d. 22. febr.
1966, og Hrefna
Ólafsdóttir, f. 5. sept.
1894, d. 14. sept.
1980. Systkini Guð-
laugar eru: Haukur,
f. 24. des. 1912, d. 14.
júlí 1981, Guðmunda, f. 26. febr.
1920, Erna, f. 24. nóv. 1921, Ólaf-
ur, f. 27. júní 1924, d. 28. maí 1981,
Hrefna, f. 11. nóv. 1925, d. 24. des.
1981, og Margrét, f. 16. mars
1927.
Guðlaug giftist 31. maí 1941
Þórði Sigmundssyni bifreiðar-
stjóra, f. 13. ágúst 1917, d. 21. maí
1988. Synir þeirra voru: Erlendur,
f. 29. nóv. 1943, d. 15. júlí 1945, og
Erlendur, f. 11. okt. 1945, d. 19.
okt. 2001, bóndi í Útey 1, Laug-
ardalshr., Árn., síðar bifreiðar-
stjóri í Reykjavík. Erlendur var
þríkvæntur. Hann kvæntist 15.
maí 1965 Ólafíu Guðnadóttur, f.
28. nóv. 1944, d. 6.
ágúst 1996. Þau
skildu. Börn þeirra
eru: 1) Þórður, f. 15.
okt. 1964, búsettur í
Svíþjóð, kvæntur
Píu Kristínu Luoto,
f. 17. nóv. 1972. Börn
þeirra a) Emil Andri,
f. 2. jan. 1995, b) Ell-
en Eir, f. 31. maí
2002, c) Olivía Rós, f.
31. maí 2002. 2) Guð-
laug, f. 26. maí 1967
bús. í Namibíu, gift
Vilhjálmi Wiium, f.
17. des. 1964. Börn
þeirra eru: a) Dagmar Ýr, f. 4. júní
1988, b) Tinna Rut, f. 20. apríl
1992. 3) María Dröfn, f. 27. sept.
1971, bús. í Noregi, gift Ásgeiri
Ingólfssyni, f. 23. ágúst 1969.
Börn þeirra: a) Alexandra Þöll
Hjaltadóttir. f. 4. okt. 1990, b) Ing-
ólfur Arnar, f. 7. febr. 1993, c) Ar-
on Snær, f. 5. júlí 1997. Önnur
kona Erlendar var Katrín Gunn-
arsdóttir, f. 23. sept. 1933, þau
skildu. Eftirlifandi kona Erlendar
er Una Gunnarsdóttir, f. 1. okt.
1947.
Útför Guðlaugar verður gerð
frá Háteigskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.30.
Þau komu óvænt, símtölin tvö.
Það fyrra sem tjáði okkur að hún
Lalla væri komin á spítala og vart
hugað líf og það seinna sem til-
kynnti okkur lát hennar. Einmitt á
þeim tíma sem verið var að und-
irbúa jólaheimsókn til Íslands og
þar á meðal hugmyndir um leikhús-
ferð með Löllu. Já, svona hlutir
gera ekki boð á undan sér, svo mik-
ið er víst.
Ég var um tvítugt er ég kynntist
fyrst henni Löllu. Það var á þeim
tíma er ég var að byrja að slá mér
upp með Gullu, sonardóttur Löllu
og alnöfnu. Gulla og tilvonandi
tengdasystkini mín voru búin að
vara mig við ömmunni, að hún væri
svolítið föst fyrir. Ég verð nú að við-
urkenna að ég kynntist nú þeirri
hlið ekki mikið, en hins vegar fór
ekki á milli mála að Lalla var af
annarri kynslóð en við – fædd um
hálfri öld fyrr – og hafði alist upp
við allt öðruvísi kringumstæður.
Lalla átti það til að sletta á dönsku,
talaði t.d. stundum um „flødeskum“
frekar en rjóma, og mikið af hann-
yrða- og heimilisblöðum las hún á
dönsku. Þetta þótti okkur af yngri
kynslóðinni frekar undarlegt. Svo ef
gestir komu í kaffi, þá var alltaf
settur útsaumaður dúkur á borð-
stofuborðið og fína kaffistellið dreg-
ið fram. Já, hlutirnir voru gerðir al-
mennilega heima hjá henni Löllu og
ekkert hálfkák á þeim bænum.
En Lalla átti líka til léttar hliðar.
Ein minning situr eftir hjá mér frá
því í fyrra þegar ég sá hana, ásamt
systrum hennar tveimur og tengda-
systur, koma gangandi eftir bíla-
planinu í Engihjallanum allar
klæddar síðkápum. Sagði ég þeim
að þær litu út eins og mafíugengi á
leið til einhverra vafasamra erinda.
Mikið grín gátu þær gert að þessu,
og dró Lalla ekkert af sér í spaug-
inu þá.
Við Gulla höfum búið erlendis til
margra ára og þótti Löllu miður að
hitta sjaldan langömmudætur sínar
tvær. Reyndar voru öll barnabörnin
hennar flutt utan og veit ég að Lalla
var ekki ánægð með þann gang
mála. Hún kvartaði nú ekki beinlín-
is yfir þessu við mig, en spurði mig
þó alltaf þegar við hittumst hvort
ekki væri kominn tími til að flytja
heim.
Við fráfall Löllu fækkar enn þeim
sem muna tímana tvenna, og er ekki
laust við að á þessari stundu velti ég
fyrir mér hvort við yngra fólkið
hefðum ekki mátt vera duglegri við
að fræðast um gamla daga hjá
henni. Um það þýðir ekki að fást nú.
En víst er að minning hennar mun
lifa meðal okkar sem eftir erum.
Vilhjálmur Wiium.
Hún Lalla frænka mín var ein-
stök kona á marga lund. Hún lenti í
í ýmsum áföllum á langri ævi en hún
missti aldrei kúrsinn. Hún hélt allt-
af sinni léttu lund og horfði fram á
veginn. Hún sýndi athyglislegt for-
dæmi um hvernig á að takast á við
lífið. Og hún lifði því lifandi. Hún
var jafnan hrókur alls fagnaðar
hvar sem hún kom. Hún var hress
og hún var kát. Hún hressti aðra og
kætti með glaðværð sinni.
Þannig þekkti ég hana frá því að
ég man fyrst eftir mér. Og ég sóttist
eftir að halda vinfengi við hana
frænku mína allt þar til yfir lauk.
Samræður við hana gáfu mér mikið
og ég mun jafnan meta vináttu
hennar mikils. Heimsóknirnar
verða ekki fleiri en ég mun minnast
þeirra með þakklæti, því að þær
sanna gildi vináttunnar. Og hvað
hefur meira gildi en vináttan á þess-
ari jarðnesku vegferð?
Lalla ól mestan aldur sinn í
Reykjavík í ágætu hjónabandi og
við líf og störf á ýmsum vettvangi.
Hún vann nokkuð við verzlunarstörf
og var dugleg að ferðast. Um há-
lendi Íslands hafði hún víða farið
með bónda sínum, Þórði Sigurðs-
syni, kunnum fjallagarpi, og bæði
kunnu að meta tign þess og mikil-
leik. Afkomendurnir eru nú dreifðir
vítt um byggðir heimsins, sem olli
nokkrum söknuði en jafnframt gleði
yfir að þeir skyldu finna sér vett-
vang við hæfi.
Hún frænka mín var ekkert með
ys og þys út af engu. Hún beitti
glaðværðinni fyrir sig, þegar hún
tók kúrsinn. Með fordæmi sínu
hjálpaði hún öðrum við að feta stíg
lífsins farsællega.
Andlát hennar bar brátt að.
Reisn hennar var óbreytt til hinztu
stunda. Þannig mun ég geyma
minninguna um þessa frábæru
frænku mína.
Sverrir Ólafsson.
Kæra amma og langamma.
Ástarfaðir himinhæða,
heyr þú barna þinna kvak,
enn í dag og alla daga
í þinn náðarfaðm mig tak.
Náð þín sólin er mér eina,
orð þín döggin himni frá,
er mig hressir, elur, nærir,
eins og foldarblómin smá.
Einn þú hefur allt í höndum,
öll þér kunn er þörfin mín,
ó, svo veit í alnægð þinni
einnig mér af ljósi þín.
Anda þinn lát æ mér stjórna,
auðsveipan gjör huga minn,
og á þinnar elsku vegum
inn mig leið í himin þinn.
(Steingr. Thorst.)
Þórður, Guðlaug, María
og börnin.
Elsku Lalla. Þú fórst svo snögg-
lega. Þú varst svo hress og ég var
nýbúin að tala við þig á afmælisdag-
inn þinn. Og þó að þú værir stund-
um með verk í bakinu passaðir þú
samt alltaf upp á það að búa um
rúmið og þurrka af!
Ég mun aldrei gleyma því þegar
þú varst að passa mig. Ég var alltaf
stelpan sem mátti allt. Þú skamm-
aðir mig bara einu sinni á allri þinni
ævi og ég mun aldrei gleyma því, ég
varð svo miður mín. Það var þegar
ég var að búa til Heklu í sykur-
karinu og þú sagðir að það mætti
alls ekkert fara út fyrir … en svo
sullaði ég aðeins og þú þurftir að
ryksjúga það.
Ég geymi alltaf minningarnar
okkar þegar við vorum að „reykja“
saman, sem við hættum nú síðan,
þegar við vorum að líma límmiðana
á kassana, horfa á umferðina á
Miklubrautinni af efstu hæðinni í
Stigahlíðinni og síðast en ekki síst
okkar óviðjafnanlegu skemmtiferðir
í strætóunum sem við fórum í niður
í bæ.
Ég mun sakna heimsóknanna til
þín með ömmu.
Guð blessi þig,
Þín
Björk.
GUÐLAUG
ERLENDSDÓTTIR
Gunnar Jónasson
var einn af tíu systk-
inum en þar af hafði
eitt dáið nokkura daga
gamalt. Móðir hans,
Guðleif Gunnarsdóttir, sem fædd
var 1873 fermdist hjá þjóðskáldinu
Matthíasi Jochumssyni, í Odda.
Faðir hans, Jónas Einarsson, var
frá Dvergasteinum á Stokkseyri og
var fæddur 1867. Hann stundaði
sjóróðra og var hagur bæði á járn
og tré og var einkar laginn við að
sjá þessum stóra barnahóp fyrir
viðurværi.
Móðir Gunnars, amma mín, Guð-
leif, þurfti mikið að hafa fyrir lífinu
og erfiða, eins og að bera þunga
kolapoka á bakinu í uppskipun.
Henni var gefið mikið þrek og dró
hún aldrei af sér. Kom sér þá vel að
hún var einkar svefnlétt.
Í Garðhúsum ólst svo hópurinn
upp, en Garðhús voru ýmist nefnd
Hljóðfærahúsið, vegna þeirra hljóð-
færa sem þar voru til, eða Skakkur
af gárungunum, en eins og þeir
sem komið hafa á Eyrarbakka vita,
þá eru húsaraðirnar (sem betur
fer) ekki allar eins og eftir reglu-
striku, heldur er engu líkara en að
sumum húsunum hafi verið varpað
niður í fallhlíf. Hljóðfærin voru
mörg í Garðhúsum, en þar að auki
var grammófónn sem Kristinn,
bróðir Gunnars hafði smíðað mjög
haglega utan um.
Þegar Gunnar var tvítugur að
aldri, fórst faðir hans í innsigling-
GUNNAR
JÓNASSON
✝ Gunnar Jónas-son fæddist í
Garðhúsum 3 á Eyr-
arbakka 13. sept.
1907. Hann lést á
hjúkrunarheimilinu
Sóltúni þriðjudaginn
29. október síðastlið-
inn og var útför hans
gerð frá Bústaða-
kirkju 8. nóvember.
unni á Eyrarbakka.
Yngsta barnið, Ing-
veldur, var þá aðeins
tíu ára gamalt. Krist-
inn, sem var elstur,
þrítugur að aldri,
sagði þá við móður
sína: „Hafðu ekki
áhyggjur, mamma, ég
skal sjá heimilinu far-
borða.“ Gunnar hafði
þá þegar lært til mót-
orista og var að ljúka
járnsmíðanámi. Aug-
lýst hafði verið eftir
nemum til flugvirkja-
náms og eftir próf og
viðtöl var Gunnar einn af þeim sem
sendur var til Berlínar árið 1928.
Ég spurði Gunnar einhvern tím-
ann að því hvort sveitungar okkar,
Eyrbekkingar, hefðu ekki orðið
undrandi þegar hann fór til náms í
flugvirkjun í aðdraganda krepp-
unnar miklu. „Það þurfti ekki Eyr-
bekkinga til,“ svaraði Gunnar stutt-
lega. Ef framkalla ætti svipaða
undrun hjá samtímamönnum okkar
í dag, þá væri e.t.v. nærtækt að
segja að einhver væri að læra smíði
á geimskipi, en það er sjálfsagt
ekki nægilega fjarlægt til saman-
burðar.
Í Berlín biðu hans margvíslegar
þrengingar. Allt var mun dýrara en
sagt hafði verið. Dagurinn hjá
Gunnari byrjaði með fótaferð kl.
5.30 á morgnana. Fjárhagurinn
leyfði ekki mat nema af skornum
skammti, svo ekki var um annað að
gera en að stytta rækilega í beltinu.
Félagar hans höfðu þetta í flimt-
ingum og töluðu um hvað hann
væri orðinn nettur. Ofan á þetta
allt bættust áhyggjurnar af afkom-
unni. En Gunnar átti góða að, bæði
móður og systkini, sem hjálpuðu
upp á sakirnar, einkum þó Krist-
inn.
Bjartur þáttur í Berlínardvölinni
var velgengni Gunnars í náminu.
Hann tók skjótum framförum og
fljótlega var talað öðru vísi til hans
en áður: „Hvort hann væri til með
að gera þetta eða hitt.“ Þetta var
eftir að Gunnar hafði leyst mikla
nákvæmnisþraut sem verkstjórinn
hafði falið honum að leysa af hendi
og sá hinn sami hafði líklega enga
trú á að hann gæti leyst hana af
hendi. Þó að Gunnar væri þakk-
látur fyrir allt það sem hann lærði
hjá Lufthansa þráði hann ekkert
heitar en að komast sem fyrst heim
aftur.
Eftir heimkomuna smíðaði Gunn-
ar ásamt skólabróður sínum, Birni
Olsen, flugvélina TF Ögn, sem var
á þeim tíma meira stórvirki en
menn átta sig almennt á. Auðvitað
biðu erfiðir tímar í kreppunni.
Jafnvel þó að við Íslendingar
græddum á þrengingum annarra,
þegar stríðið skall á var margt erf-
itt eftir stríðið, fyrir þá sem stóðu í
rekstri fyrirtækja, eins og Gunnar,
eftir stofnun Stálhúsgagna. Eitt
sinn sagði hann við mig, en ég var
píanókennari elstu dótturinnar,
Guðleifar, á árunum kringum 1948,
„nú á föstudaginn á ég að borga 70
þúsund krónur, sem ég veit ekkert
hvernig ég á að fara að að borga.“
Eitt sinn sá ég Gunnar í sjón-
varpsþætti þar sem rætt var um
einhvern merkan mann. Ýmsir sem
þar komu fram kepptust um að
bera lof á þann sem talað var um og
jafnvel oflof. Ég tók sérstaklega
eftir því að Gunnar gætti þess að
fullkomið jafnvægi væri í því sem
hann sagði og að ekkert væri of eða
van í umsögninni frá hans hendi.
Það var eins og væri verið að fjalla
um stærðfræðileg hlutföll í vél eða
verkfæri.
Við andlát mágkonu Gunnars,
Ellu hans Gústa, eins og við nefnd-
um hana ætíð, var ég staddur á Sel-
fossi við að aðstoða organistann við
uppfærslu á nokkrum kórverkum.
Þá var komið til mín og mér til-
kynnt andlát þeirrar góðu konu.
Kom okkur Glúmi Gylfasyni, vini
mínum og organista Selfosskirkju,
saman um að nota þau verk við út-
förina sem við höfðum verið að fást
við. Var það úrval fagurra tón-
verka. Ekkert var til sparað, til að
gera athöfnina sem best úr garði.
Eftir útförina var boðið til glæsi-
legrar erfisdrykkju og var þar
heldur ekkert dregið af. Gunnar lét
ánægju sína í ljós við mig eftir út-
förina og sagði sem svo: „Það var
eins og verið væri að jarða kóng.“
Síðan bætti hann við: „Láttu mig
vita ef það vantar einhverja pen-
inga.“ Ég þóttist vita að þessi mág-
kona Gunnars hefði átt einhverja
aura, svo ég fór að hafa þetta í
flimtingum. Brýndi Gunnar þá
raustina, svo sem til áréttingar, svo
ég endaði með að segja honum að
hann yrði áreiðanlega látinn borga.
Ég man alltaf eftir fallega brosinu
sem breiddist yfir andlit hans.
Þegar erfðaskrá Ellu hafði verið
opnuð hringdi ég til Gunnars og
sagði honum að Ella hefði átt sex
milljónir. Gunnar endurtók þá
mjög undrandi: „Sex milljónir!“ og
bætti síðan við: „Það var gott að
það var ekki á hinn veginn.“ (Ella,
sem átti enga afkomendur,
ánafnaði tveimur góðum stofnunum
þessa peninga.) Gunnar missti konu
sína, Önnu, síðastliðinn vetur og
varð það honum mikið saknaðar-
efni, eins og börnum þeirra fjórum.
Gunnar hafði ekki verið margmáll
um þann missi, ekki fyrr en sonur
hans, Björn, spurði hann beint að
því hvort hann saknaði ekki
mömmu, en þá loksins tjáði hann
sig.
Viku áður en Gunnar kvaddi
minntumst við á pabba, Guðlaug
Pálsson, en Gunnar dáðist mjög að
dugnaði hans og krafti og mat ég
viðurkenningu hans mikils. Við
leiðarlok Gunnars verður áleitin sú
spurning manns, eins og alltaf við
lát góðs vinar: „Hvers vegna spurði
ég ekki meira um ævi hans og liðna
tíð?“ En núna fást engin svör leng-
ur.
Við Grímhildur, konan mín, send-
um börnum hans góðu, Jóni, Guð-
leifu, Birni og Önnu Lilju og fjöl-
skyldum þeirra samúðarkveðjur og
þeim tveimur systkinum, Ingveldi
og Jóni Jónassyni, sem eftir lifa af
stóra hópnum í Garðhúsum.
Haukur Guðlaugsson.
AFMÆLIS- og minningar-
greinum er hægt að skila í
tölvupósti (netfangið er minn-
ing@mbl.is, svar er sent sjálf-
virkt um leið og grein hefur
borist), á disklingi eða í vélrit-
uðu handriti. Ef greinin er á
disklingi þarf útprentun að
fylgja. Nauðsynlegt er að síma-
númer höfundar og/eða send-
anda (vinnusími og heimasími)
fylgi með. Bréfsími fyrir minn-
ingargreinar er 569 1115. Ekki
er tekið við handskrifuðum
greinum.
Um hvern látinn einstakling
birtist ein aðalgrein af hæfi-
legri lengd á útfarardegi, en
aðrar greinar séu um 300 orð
eða 1.500 slög (með bilum) en
það eru um 50 línur í blaðinu
(17 dálksentimetrar). Tilvitn-
anir í sálma eða ljóð takmark-
ast við eitt til þrjú erindi. Einn-
ig er hægt að senda örstutta
kveðju, HINSTU KVEÐJU, 5–
15 línur, og votta virðingu án
þess að það sé gert með langri
grein. Greinarhöfundar eru
beðnir að hafa skírnarnöfn sín
en ekki stuttnefni undir grein-
unum.
Minningargreinum þarf að
fylgja formáli með upplýsing-
um um hvar og hvenær sá sem
fjallað er um er fæddur, hvar
og hvenær dáinn, um foreldra
hans, systkini, maka og börn og
loks hvaðan útförin verður gerð
og klukkan hvað. Ætlast er til
að þetta komi aðeins fram í for-
málanum, sem er feitletraður,
en ekki í greinunum sjálfum.
Þar sem pláss er takmarkað
getur þurft að fresta birtingu
greina, enda þótt þær berist
innan hins tiltekna frests.
Frágangur
afmælis-
og minning-
argreina