Morgunblaðið - 23.03.2003, Blaðsíða 16

16 SUNNUDAGUR 23. MARS 2003 MORGUNBLAÐIÐ
EINN þekktasti sjónvarpskokkur Fær-eyja, Guðmundur Guðmundssonmatreiðslumeistari, fæddist í Reykja-vík fyrir 37 árum og ólst þar upp.Guðmundur hefur búið í Færeyjum
frá árinu 1990, að undanskildum fjórum árum
sem hann var í Danmörku. Fyrir fimm árum
hleypti hann af stokkunum matreiðsluþætti í
færeyska sjónvarpinu sem ber nafnið Okkara
kokkar (Kokkarnir okkar). Þættirnir hafa notið
mikilla vinsælda og verið sendir út og endur-
sendir þrisvar í viku yfir vetrartímann. Í fyrra
kom út í Færeyjum matreiðslubók eftir Guð-
mund, Okkara kokkur, og hefur hún þegar selst
í 3.500 eintökum. Þess má geta að í Færeyjum
eru 16 þúsund heimili.
Ævintýramennska í Færeyjum
„Ég lærði matreiðslu á veitingahúsinu Arn-
arhóli á meðan það var og hét,“ segir Guð-
mundur. „Meistari minn er Skúli Hansen og
eins starfaði þar Guðmundur Guðmundsson
matreiðslumeistari og nafni minn. Ég lauk námi
1986 og vann eftir það meðal annars á Naustinu,
Jónatan Livingstone Mávi og Café Óperu.“
Guðmundur segir að það hafi verið ævintýra-
mennska sem dró hann til Færeyja árið 1990.
Hann sá auglýst í blöðunum eftir matreiðslu-
meistara á Hótel Borg í Þórshöfn, sótti um og
var ráðinn. Guðmundur starfaði á Borg þeirra
Færeyinga í tvö ár, en þá varð hótelið gjald-
þrota. Síðar hófst starfræksla Hótels Færeyja í
sömu húsakynnum.
Eftir að Hótel Borg lagði upp laupana fór
Guðmundur að vinna á Hótel Hafnia í Þórshöfn
og var þar í eitt ár. Síðan lá leiðin til Danmerkur
þar sem Guðmundur vann bæði í Árósum og
Álaborg í fjögur ár. Hann kom aftur til Færeyja
1997.
Guðmundur býr með færeyskri konu og hafa
þau verið saman í tíu ár. Þau eiga tvö börn, sjö
ára dreng og þriggja ára stúlku.
„Konan réð ferðinni,“ segir Guðmundur.
„Hún lærði arkitektúr í Danmörku og ég ákvað
að vera með henni þar síðustu fjögur ár náms-
tímans. Þegar strákurinn okkar fór að stálpast
ákváðum við að fara aftur til Færeyja vegna
fjölskyldunnar. Mér var boðið starf yfirmat-
reiðslumanns á Hótel Hafnia og þar hefi ég unn-
ið síðustu sex ár.“
Sjónvarpsþættirnir Okkara kokkar (Kokk-
arnir okkar) hófu göngu sína í Sjónvarpi Fær-
eyja fyrir fimm árum. Guðmundur er upphafs-
maður þáttanna og hugmyndasmiður.
„Við byrjuðum þrír, Íslendingur, Færeyingur
og Dani. Færeyingurinn og Daninn hættu og í
fyrravetur gekk til liðs við mig Kristvin Jacob-
sen, sem er færeyskur,“ segir Guðmundur.
Þættirnir eru sýndir þrisvar í viku í vetr-
ardagskránni. Í byrjun voru þættirnir 40 mín-
útna langir. Guðmundur segir að erfitt hafi ver-
ið að halda athygli áhorfenda svo lengi svo
þættirnir voru styttir og eru nú 20 mínútur.
Hver þáttaröð, alls 24 þættir, er tekin upp á um
10 dögum. Þá er búið að undirbúa efnistök, upp-
skriftirnar og gera ráðstafanir með hráefni.
„Við klippum ekki mikið. Myndatakan byrjar
í upphafi þáttarins og er að mestu leyti búin
þegar þættinum lýkur. Fyrir hvern þátt tökum
við upp 25–30 mínútur af efni. Venjulega tökum
við upp 3–4 þætti á dag,“ segir Guðmundur.
Færeyskt hráefni á nýjan hátt
Í þáttunum hefur verið lögð áhersla á fær-
eyskt hráefni og að meðhöndla það með nýjum
hætti.
„Færeyingar hafa verið fremur íhaldssamir í
matargerð, en það er að breytast og mikill áhugi
fyrir þáttunum,“ segir Guðmundur. „Yngra
fólkið tekur sérstaklega vel við þessu. Hefð-
bundinn færeyskur matur er mjög fituríkur, líkt
og sá íslenski. Það er mikið talað um það hér,
eins og á Íslandi, að fitan sé óholl. Við höfum
tekið tillit til þess í gerð uppskriftanna að draga
úr fitu.“
Guðmundur og félagar hans komu meðal ann-
ars hingað til lands og tóku upp fjóra sjónvarps-
þætti, þar af tvo í Vestmannaeyjum.
„Þá bökuðum við brauð í Eldfellinu og gróf-
um eins lambakótilettur í heita gjóskuna. Eftir
einn og hálfan tíma grófum við þær upp full-
steiktar! Þetta vakti mikla athygli hér í Fær-
eyjum og fólki þótti merkilegt hvað enn var
heitt í eldfjallinu eftir nærri þrjátíu ár. Einn
þátt gerðum við á Naustinu. Við fórum einnig í
Hveragerði og í sumarbústað hjá foreldrum
mínum í Öndverðarnesi. Mér þótti gaman, sem
Íslendingi, að sýna að það er hægt að rækta alls
konar grænmeti á Íslandi. Hér er ræktað rótar-
grænmeti á borð við kartöflur, gulrætur og gul-
rófur.“
Íslendingar eiga auðvelt með að lesa fær-
eysku, en framburðurinn er gjörólíkur þeim ís-
lenska. Hvernig gengur Guðmundi að tala fær-
eyskuna?
„Þeir hlæja stundum að því sem ég segi í
sjónvarpinu því ég er með íslenskan framburð,“
segir Guðmundur.
Margt líkt með skyldum
Hefðbundinn færeyskur matur er mjög líkur
þeim íslenska, að sögn Guðmundar. Lambið er
undirstaða alls í kjötneyslu og Færeyingar
borða næstum allt af lambinu, líkt og við. Fær-
eyingar hafa þó fram yfir okkur að matreiða
lambakjöt með þurrkun og gera bæði skerpu-
kjöt og ræst kjöt eða sigið.
„Færeyska lambið er mjög svipað því ís-
lenska og eins á bragðið eftir að það hefur fros-
ið. Ef ég borða ófrosið lamb þá þykir mér það
færeyska betra. Það er eins og meira saltbragð
af því fersku. Hér gengur sjór víða yfir þar sem
kindurnar eru á beit. Kjötið bragðast svipað og
af kindum í Vestmannaeyjum. Þessi munur
finnst mér þó hverfa þegar búið er að frysta
kjötið. Þá er það færeyska alveg eins og það ís-
lenska.“
Guðmundur segist lengi hafa haft áhuga á að
matreiða úr lambakjöti og öðrum sauðfjár-
afurðum. „Mér þótti leiðinlegt að sjá t.d. öllum
eistum hent hér í Færeyjum. Heima á Íslandi
eru þau þó notuð í þorramat. Við, strákarnir á
Hótel Hafnia og í sjónvarpsþáttunum, ákváðum
að gera eitthvað í þessu og prófuðum okkur
áfram með uppskriftir úr hrútaeistum. Þessu
var rosalega vel tekið og nú er þetta allt notað
og engu hent.“
Í matreiðslubókinni er uppskrift að eistum í
súraldinsafa og birtist hún hér með. Guð-
mundur segir þennan rétt hafa heppnast ótrú-
lega vel. „Þessi réttur er ofboðslega góður. Þeg-
ar bókin kom út var ég með móttöku og eldaði
þennan rétt. Það héldu allir að þeir væru að
borða grísalundir.“
Hvað varðar sjávarfang vekur athygli að í
matreiðslubókinni er töluverð áhersla lögð á
skelfisk. Er auðvelt að nálgast hann í Fær-
eyjum?
„Við fáum kafara til að kafa eftir skelfiski,
bæði kræklingi, öðuskel og öðru,“ segir Guð-
mundur. „Það er eins og á Íslandi, að erfitt er að
ná í skelfisk í verslunum. En hótelin hér fá
stráka til að kafa eftir þessu og eru með skelfisk
á sínum matseðlum. Það er fullt af strákum sem
eiga köfunargræjur og hafa gaman af að ná í
þetta. Líka á Íslandi.“
Færeyingar borða helst þorsk þegar fiskur er
á borðum. Guðmundur segir að í Færeyjum sé
engin fiskbúð þar sem hægt er að kaupa ferskan
fisk. Margir hafi reynt að opna slíka verslun en
gefist jafnóðum upp. Ástæðan er líklega sú að
flestir eiga smábáta og fara sjálfir og fiska í
frystikistuna.
Í matreiðslubókinni eru einnig uppskriftir að
villibráð, fuglum, grindhval og héra. „Sjófugl-
arnir eru þeir sömu og á Íslandi,“ segir Guð-
mundur. „Fýll, lundi og svartfugl. Lundinn og
svartfuglinn eru að koma aftur. Svartfuglinn
hvarf á tímabili því það var ekkert æti fyrir
hann. Hérinn er töluvert skotinn á haustin og
vinsæll matur.“
Guðmundur átti sjálfur frumkvæði að gerð
bókarinnar Okkara kokkur. Það var oft verið að
biðja hann um uppskriftir að hinu og þessu svo
hann dreif í að semja handritið og láta taka
myndirnar. Í fyrravor gekk Guðmundur svo inn
á Bókadeild Føroya Lærarafelags (Kenn-
arafélags Færeyja) og bauð bókina til útgáfu.
„Réttina lærði ég suma í náminu og sumt hef
ég samið og notað í sjónvarpsþáttunum. Sumt
hef ég ekki enn notað í sjónvarpinu. Bókinni var
mjög vel tekið, það eru þegar seldar 3.500 bæk-
ur. Miðað við að það eru 16 þúsund heimili í
Færeyjum er það nokkuð hátt hlutfall.“
Guðmundur nefndi að ef einhverjir vildu
eignast bókina gætu þeir haft samband við hann
í tölvupósti, gg@hafnia.fo. Þess má geta að á
heimasíðu færeyska sjónvarpsins er að finna
uppskriftir úr þáttunum Okkara kokkar sem
voru á dagskrá í vetur.
„Okkara kokkur“ er íslenskur
Ljósmyndir/Per á Hædd
Guðmundur Guðmundsson er einn vinsælasti sjónvarpskokkur Færeyja og yfirmatreiðslumaður á
Hótel Hafnia í Þórshöfn.
Einn þekktasti sjónvarps-
kokkur Færeyja er Íslending-
urinn Guðmundur Guð-
mundsson. Í fyrra kom út eftir
hann matreiðslubókin Okkara
kokkur (Kokkurinn okkar).
Guðni Einarsson ræddi við
Guðmund um matreiðslu og
fleira.
gudni@mbl.is
TENGLAR
...................................................................
http://www.svf.fo/sendingar/OK_uppskriftir/
index.html
400 g hrútaeistu
1 súraldin (lime)
100 reykt flesk (beikon)
1 dl eplasafi (cider)
50 g smjör
salt og pipar
Hreinsið eistun. Endahnútar skornir
af og himna fjarlægð. Skerið eistun í
bita og leggið þá í skál. Súraldinsafinn
kreistur yfir. Hver biti er nú vafinn í
beikonsneið. Brúnið beikonvafðar
sneiðarnar á heitri pönnu. Eplasaf-
anum (cider) hellt yfir og soðið niður.
Bitarnir fjarlægðir af pönnunni og
haldið heitum. Kalt smjörið þeytt sam-
an við soðið á pönnunni þar til það hef-
ur samlagast. Bragðað til með salti og
pipar.
Meðlæti: Grænt salat og nýtt brauð.
HRÚTAEISTU Í SÚRALDINSAFA