Morgunblaðið - 30.05.2003, Blaðsíða 14

ERLENT
14 FÖSTUDAGUR 30. MAÍ 2003 MORGUNBLAÐIÐ
ÍSRAELSKIR landnemar búa sig
nú undir stríð gegn alþjóðlegu frið-
aráætluninni sem nefnd hefur verið
Vegvísirinn og miðar að því að binda
enda á 32 mánaða blóðug átök Ísr-
aela og Palestínumanna.
Landnemarnir eru enn fremur
mjög óánægðir með að einn dyggasti
stuðningsmaður þeirra í gegnum tíð-
ina, Ariel Sharon núverandi for-
sætisráðherra Ísraels, skuli hafa tal-
að í sáttatóni um Vegvísinn, sem
meðal annars kveður á um stofnun
sjálfstæðs ríkis Palestínumanna.
„Það var hræðilegt að heyra,“ seg-
ir Eliezer Hisdai um gagnrýni Shar-
ons á hersetu ísraelska hersins á
Vesturbakkanum. Hisdai er bæjar-
stjóri í landnámsbyggðinni Alfe
Menashe á norðurhluta Vesturbakk-
ans.
Hann segir skelfingu hafa gripið
um sig í byggðinni þegar Sharon,
sem af flestum hefur verið álitinn
arkitektinn að landnámsstefnu ísr-
aelskra stjórnvalda, varð fyrstur ísr-
aelskra forsætisráðherra til að við-
urkenna rétt Palestínumanna á að
stofna eigin ríki.
Hisdai á sæti í Landnámsráði Júd-
eu og Samaríu (eða Vesturbakkans)
og veit því vel að ef Vegvísinum verð-
ur að öllu leyti framfylgt munu um
160 landnemabyggðir gyðinga verða
jafnaðar við jörðu. Það jók svo á von-
brigði hans að hann er ennfremur fé-
lagi í Likudbandalaginu, flokki Shar-
ons. En hann kveðst ekki hafa orðið
fyrir vonbrigðum með þessa að því
er virðist breyttu stefnu leiðtogans,
heldur hafi hún ruglað hann í ríminu.
Landnámsbyggð Hisdais er stór,
þar búa um fimm þúsund manns í að-
eins um tveggja km fjarlægð frá pal-
estínsku borginni Qalqilya. Land-
nemunum þykir Vegvísirinn verri en
Óslóarsamkomulagið frá 1993 um
heimastjórn Palestínumanna vegna
þess að í Vegvísinum er gert ráð fyr-
ir sjálfstæðu ríki Palestínumanna
fyrir 2005 og bráðabirgðaríki fyrir
lok þessa árs.
Í drögum Vegvísisins er enn frem-
ur gert ráð fyrir að Ísraelar jafni við
jörðu allar útstöðvar landnema sem
reistar hafa verið síðan Sharon tók
við völdum í mars 2001 og er það
hluti af fyrsta þrepi friðartillagn-
anna af þrem. Sagði Hisdai að alls
væru á bilinu 15 til 20 slíkar útstöðv-
ar, svokallaðar útlagabyggðir. Full-
yrti hann að einungis fjórar þeirra
teldust ólöglegar.
Tvær svona útlagabyggðir hafa
verið reistar síðan á miðvikudaginn á
Vesturbakkanum sunnanverðum, að
því er ísraelska útvarpið greindi frá.
Hafi landnemarnir viljað með því
sýna mátt sinn áður en Sharon
fundaði með Mahmoud Abbas, ný-
kjörnum forsætisráðherra Palest-
ínumanna, en þeir hittust í gær.
Ísraelsku samtökin Peace Now,
sem berjast gegn útbreiðslu land-
nemabyggðanna, hafa þó talið allt að
63 útstöðvar síðan í mars 2001, ýmist
með íbúum eða í eyði.
Hisdai spáði því að Sharon myndi
geta náð samkomulagi við landnem-
ana um að fáeinar útstöðvar yrðu
teknar niður og hét því enn fremur
að landnemarnir myndu ekki grípa
til ofbeldis, heldur einungis sýna
„óvirka mótstöðu“. Þetta væri þó
einungis opinber stefna Landnem-
aráðsins, en harðlínusinnar kynnu að
grípa til annarra meðala.
Hisdai kvaðst ekki vilja trúa því að
Vegvísirinn gæti orðið að veruleika
vegna þess að Palestínumenn myndu
ekki geta stöðvað allar ofbeldisað-
gerðir. Enn fremur sagðist Hisdai
telja að stuðningur Sharons við frið-
artillögurnar hefði einungis verið
hluti af stærri áætlun ísraelskra
stjórnvalda.
Hisdai ætlar þó ekki að taka neina
áhættu. Landnemaráðið er að hleypa
af stokkunum átaki til að stuðla að
því að Vegvísirinn renni út í sandinn.
Treystir Hisdai á stuðning tveggja
flokka þjóðernissinna í stjórn Shar-
ons, en þeir eru hlynntir landnem-
um. Þessir flokkar gengu inn í
stjórnina í janúar sl. og hafa tvö
ráðuneyti á sinni könnu.
„Ég hef bannað þeim að segja af
sér vegna þess að þeir geta hægt á
þessari lest og vonandi sett hana út
af sporinu,“ segir Hisdai. Fyrstu
skipulögðu mótmælin eiga að verða í
Jerúsalem í næstu viku og þá kemur
í ljós hvaða áhrif þeir geta haft á
stefnu stjórnar Sharons.
Ísraelskir landnemar skera
upp herör gegn Vegvísinum
Alfe Menashe-landnáminu á Vesturbakkanum. AFP.
AP
Ísraelskir landnemar mótmæla fyrir utan skrifstofur Sharons í Jerúsalem.
„Vegvísir til helvítis. Segið NEI!“ stendur á spjaldinu.
SÚ ákvörðun Bandaríkja-
manna að leggja áherslu á af-
vopnun sem helstu ástæðu og
réttlætingu herfararinnar var
tekin af „stjórnkerfislegum
ástæðum“, sagði Paul Wolfo-
witz, aðstoðarvarnarmálaráð-
herra Bandaríkjanna, í viðtali
sem birt var á miðvikudag.
Wolfowitz viðurkenndi í
viðtalinu, sem birt var í tíma-
ritinu Vanity Fair, að meint
gereyðingarvopnaeign Íraka
hefði aldrei verið megin-
ástæða þess að Bandaríkja-
menn hófu herförina til Íraks
í því augnamiði að steypa
Saddam Hussein af stóli.
„Af stjórnkerfislegum
ástæðum komum við okkur
saman um eina ástæðu, ger-
eyðingarvopnin, vegna þess
að það var eina ástæðan sem
allir gátu verið sammála um,“
sagði Wolfowitz.
Önnur ástæða fyrir herför-
inni, sem fór svo að segja al-
veg framhjá öllum, en var
stór að sögn Wolfowitz, var að
með stríði í Írak gafst tæki-
færi til að flytja burt banda-
ríska hermenn frá Sádí-Arab-
íu, en vera bandaríska hersins
þar hefur verið einn helsti
þyrnirinn í augum hryðju-
verkasamtakanna al-Qaeda.
Það eitt að flytja hermenn-
ina þaðan á brott hefði í sjálfu
sér verið mjög til þess fallið
að stuðla að friði í Miðaust-
urlöndum, sagði Wolfowitz.
Afvopnun
ekki meg-
inástæðan
Washington. AFP.
TONY Blair, forsætisráðherra Bret-
lands, hlaut góðar viðtökur skóla-
barna er hann kom til borgarinnar
Basra í Írak í gær og varð þar með
fyrstur vestrænna þjóðarleiðtoga til
að heimsækja landið eftir að stríð-
inu gegn stjórn Saddams Husseins
lauk.
Blair hitti einnig breska hermenn
sem eru í landinu og þakkaði þeim
fyrir hlut þeirra í frelsun landsins úr
klóm Saddams og fylgismanna hans.
Á fundi sem Blair átti með Peter
Wall, hershöfðingja, Paul Bremer,
yfirmanni borgaralegrar stjórnar
Bandaríkjamanna í Írak, og John
Sawer, aðalsendifulltrúa Breta í
landinu, var rætt um meintar til-
raunir Írana til að ná ítökum í suð-
urhluta Íraks. Sagði Sawer engan
vafa leika á að íranska klerkastjórn-
in væri að reyna að seilast þar til
áhrifa.
Blair kom til Íraks frá Kúveit og
sneri þangað aftur í gær eftir stutta
heimsókn.
Reuters
Blair vel tekið í Basra
KANADÍSK stjórnvöld lögðu í
vikunni fram umdeilt frum-
varp um breytingu á lögum
um maríjúanaeign. Samkvæmt
breytingunni telst það ekki
glæpsamlegt að hafa undir
höndum lítið magn af efninu,
en refsingar þeirra sem staðn-
ir eru að ræktun þess eða
smygli á því eru hertar. Ólík-
legt er að frumvarpið verði að
lögum fyrr en í október eða
nóvember.
Deilur hafa staðið mánuðum
saman innan Frjálslynda
flokksins, sem heldur um
stjórnartaumana í Kanada, en
loks náðust málamiðlanir sem
gerðu mögulegt að leggja
fram frumvarpið. Er „lítið
magn“, sem heimilt er að eiga,
samkvæmt lagabreytingunum,
skilgreint sem 15 grömm, í
stað 30, eins og stjórnin hafði
ætlað sér.
Hámarksrefsing fyrir að
rækta eða smygla efninu er
aftur á móti tvöfölduð í 14 ára
fangelsi. Er þetta meðal þess
sem talið er að stjórnin hafi
gert til að draga úr andstöðu
Bandaríkjamanna, er óttist að
lagabreytingin muni auka
smygl yfir landamærin.
Eitt lykilatriðanna í laga-
breytingunni er að maríúana-
eign undir 15 grömmum verð-
ur meðhöndluð eins og
umferðarlagabrot; þeir sem
staðnir eru að verki verða
sektaðir, en ekki dæmdir fyrir
glæp, eins og nú er. Lögðu
stjórnvöld áherslu á að þau
væru ekki að lögleiða notkun
maríúana í landinu.
Lögum um
maríjúana
breytt í
Kanada
Ottawa. AFP.
PIPAR OG SALT
Klapparstíg 44
Sími 562 3614
GRILLPÖNNUR
kr. 2.900 (stærri)
kr. 2.300 (minni)