Morgunblaðið - 13.08.2003, Side 25

Morgunblaðið - 13.08.2003, Side 25
UMRÆÐAN MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 13. ÁGÚST 2003 25 TVÖ meistaraverk eftir síðasta stórundrabarn tónsögunnar voru á boðstólum á tónleikunum í Lista- safni Sigurjóns Ólafssonar á sunnudag. Munaði þó miklu um út- breiðslu þeirra hér á landi, því meðan Es-dúr tríóið heyrist sára- sjaldan (í nærvist undirritaðs síð- ast fyrir sex árum), liggur við að Silungakvintettinn sé offluttur. Virðist ekki vanþörf á því að hvetja flytjendur til að leita aðeins lengra yfir skammt þegar áhöfn fyrir píanó og strengjatríó með kontrabassa er anars vegar, því ekki munu síðri slík verk til eftir Dvórák og Hummel (hinn frábæri kvintett Op. 87 hlaut líklega ís- lenzkan frumflutning sl. nóvem- ber), og gætu vel reynzt fleiri ef nánar er að gáð. Píanótríó Schuberts frá 1827 í Es-dúr Op. 100 (er segir minna en Deutsch-númerið 929, enda 8 árum eldri en Silungakvintettinn (D667) titlaður „Op. 114“) er mikið verk og langt – hér hátt í 50 mín. – og að sama skapi vandmeðfarið, sér- staklega fyrir „ad hoc“ lausa- mennskuhóp án áralangrar sam- spilsreynslu. Úrvinnsludýpt Schuberts í lengstu og þroskuð- ustu verkum hans krefst samsvar- andi breiddar í mótun, og skilur þar sameiginleg hópreynsla milli feigs og ófeigs, alveg fyrir utan getu hins einstaka spilara. Þetta kom glöggt fram af túlkun þeirra þremenninga, einkum hvað tímamótun varðar. Tríóið var að mörgu leyti vel og örðulítið leikið, og víða með góðri dýnamískri snerpu. En hin agógíska útfærsla, sem nauðsynleg er til að ljá viðamiklu verki dulúð og spennu – þ.e.a.s. hvers konar ris og hnig í hraða, sem gróft sagt má tengja við „rúb- ató“ og jafnan reynast með tíma- frekustu atriðum í samæfingu – var af fullskornum skammti. Þegar við bættist oft varfærið hraðaval (nema í Andante con moto (II) sem var í hraðasta lagi), fór ekki hjá því áður en lauk að útkoman yrði frekar vélræn, og fyrir vikið svolítið langdregin. Sama gilti að nokkru leyti um Silungakvintettinn, sem kannski hefði verið heppilegra að byrja á, því selló og einkum fiðlu munaði heyranlega um upphitunina í seinna atriðinu miðað við hvað dró þar mikið úr hráleikavotti þeim er stundum vildi einkenna hið fyrra. En einnig fyrir þá sök að kvintett- inn er hlutfallslega miklu meira skemmtiverk – dívertimentó – sem minna þarf að gæla við hvað tíma- mótun snertir en á dýpri miðum tríósins. Þar var margt fallega leikið. Hraðavölin voru flest músíkalskt sannfærandi, þó að bæri á ákveð- inni ýtni í Prestoinu (III) og Fín- alnum, Allegro giusto (er datt hins vegar fljótt niður í eðlilegra tempó). Í þessu verki mæðir óþarf- lega mikið á píanói og fiðlu, en þrátt fyrir stundum óhreina inn- tónun á berskjölduðustu stöðum stóð strengjaleiðarinn sig ágæt- lega. Adrienne Kim reyndist hér sem fyrr tilvalinn kammerpíanisti og gætti kjörins jafnvægis í hví- vetna án þess að missa niður þokka og snerpu. Sellistinn var syngjandi tær, sem og Guðrún Þórarinsdóttir í heldur afskiptri víóluröddinni, og kontrabassaleik- ur Þóris Jóhannssonar hélzt út í gegn hinn snyrtilegasti. Orgelbland í poka Seinna sama sunnudag hélt Jo- hannes Skudlik velsótta tónleika í Hallgrímskirkju í röðinni Sumar- kvöld við orgelið. Skudlik er org- anisti í Landsberg í Bæjaralandi og á að sögn yfir 20 geisladiska að baki, ýmist sem orgelleikari, sembalisti eða stjórnandi. Verk- efnaval hans var fjölbreytt og skemmtilegt, en í heild svolítið ósamstætt. Hann byrjaði með Tokkötu, adagio og fúgu Bachs í C-dúr BWV 564, glæsilegu verki gætt til- komumiklum pedaleinleik í tokköt- unni, tilfinningaþrunginni aríu í miðju og stórsveiflandi dansfúgu í lokin. Leikurinn var sprækur og loftkenndur, m.a. fyrir styttri áherzlunótur en eldri menn muna frá rómantískari virtúósum á við Walcha, og lipurt útfærður, þó að hratt tekin fúgan jaðraði á köflum við göslarahátt í síðasta hluta, ásamt þónokkrum feilnótum. Sparneyttur einfaldleikinn blasti við í tveim hæku-kenndum þáttum Pièces furtives eftir Jean Guillou (f. 1930). Liggjandi tvíundir einkenndu Poètico e sognando og kengúru- prikshoppandi 4/4 taktfesta Gioc- óndo. Báðir þættir voru stuttir og útheimtuðu því litla efnisúrvinnslu. Eftir belgíska rómantíkerinn Nicolas Jacques Lemmens (1823- 81; m.a. kennara Widors) kom síð- an hressilegt þríþætt verk, Fanfare, Cantabile og Finale. Allir þættir voru í ABA formi; skemmtileg en vel samin blanda af barokk og rómantík sem Skudlik lék og raddvaldi af smellandi vök- urð og lunknum lúðrasveitarhúm- or, þrátt fyrir nokkrar smáörður í miðþætti. Þær virtust að hluta sprottnar af nótnaflettun, og kom sá vandi raunar svo oft upp – bæði á undan og eftir – að maður undr- aðist fjarvist aðstoðarflettara. Næst var hið yndisljúfa verk Césars Francks, Prélude, Fugue et Variation, er hófst á n.k. barna- gælu í 9/8. Eftir fylgdu einföld fúga, og loks var barnagælan end- urtekin, en með skreytingum, og var allt leikið af mikilli natni. Síðasta atriðið var Prelúdía og fúga Franz Liszt um tónana B-A- C-H frá 1855. Þetta á köflum furðulega verk, er yfirfærir píanó- snilld Liszts á orgelið og krefst því ekki lítils af organistanum, mætti alveg eins kalla konsertrapsódíu, enda þótt smíðin hangi betur sam- an á efnisgrindinni en virðist við fyrstu heyrn. Það gekk samt ekki lítið á, og gat maður stöku sinni ekki varizt brosi yfir kostulegum og ósjaldan ofhlöðnum uppátækjum ungverska píanóljónsins, ekki sízt í ljósi „sögulega upplýsts“ leikmáta nú- tímans, jafnvel þótt Liszt væri að- eins að tjá hug sinn og aðdáun til orgelmeistarans frá Eisenach inn- an ramma síns eigin tíma. Var altjent erfitt að láta sér leiðast, þökk sé líflegri spila- mennsku Skudliks, er greinilega var ekki við eina stílfjölina felldur, þótt ekki leiddist hann út í aukalög að leikslokum. Hvað þá að spinna af fingrum fram. Ofþekkt og vanþekkt TÓNLIST Sigurjónssafn Schubert: Píanótríó í Es D929. Píanó- kvintett í A D667 (Silungakvintettinn). Adrienne Kim píanó, Hlíf Sigurjónsdóttir fiðla, Guðrún Þórarinsdóttir víóla, Robert La Rue selló, Þórir Jóhannsson kontra- bassi. Sunnudaginn 10. ágúst kl. 17.30. KAMMERTÓNLEIKAR Ríkarður Ö. Pálsson J. S. Bach: Tokkata, adagio og fúga í C, BWV 564. Guillou: Piéces furtives. Lemmens: Fanfare, Cantabile og Finale. Franck: Prélude, Fugue et Variation Op. 18. Liszt: Prelúdía og fúga um B-A-C-H. Johannes Skudlik orgel. Sunnudaginn 10. ágúst kl. 20. ORGELTÓNLEIKAR KLÚBBUR forystusveitar smá- bátasjómanna og sveitarstjórnar- manna á Vestfjörðum sendi út neyðarkall fyrir nokkrum dögum til ríkisstjórnarþing- manna sinna í Norðvesturkjör- dæmi vegna meintra svika sjáv- arútvegsráðherra. Það er nefnilega útlit fyrir að hann og ríkisstjórnin ætli ekki að standa við gefin fyrirheit um línu- ívilnun. Átakanlegt er að fylgjast með þessu frumkvæði þeirra sjálfstæð- ismanna sem fara fyrir smábáta- mönnunum fyrir vestan og þátt- töku sveitarstjórnarmannanna þar líka. Hvað eiga stjórnarþingmenn- irnir að gera? Eiga þeir að ráðast á Davíð Oddsson og Árna Matt fyrir að svíkja gefin loforð? Eiga þeir að fara niður í stjórnarráð og skella þar hurðum og hóta öllu illu? Eiga þeir Magnús Stefánsson og Sturla Böðvarsson að fara og vera óþægir eða þá hinir þing- mennirnir sem eru í stuðningslið- inu við ríkisstjórnina? Ég held að nær hefði verið að kalla á þingmenn stjórnarandstöð- unnar og fá hana til liðs við sig. (Sveitarstjórnarmennirnir hefðu í sjálfsagðri kurteisi átt að koma með þá hugmynd að allir þing- menn kjördæmisins væru boðaðir á slíkan fund.) En þessir sveitar- stjórnarsjálfstæðismenn eru því miður ekki fyrir stjórnarandstöðu enda búnir að gleyma tillögum stjórnarandstöðuþingmannanna frá síðustu þingum um að afnema ekki „ýsu-, steinbíts-, löngu- og keilufrelsið“. Þeir eru líka búnir að gleyma því frumkvæði sem stjórnarandstaðan hafði í því að koma á klukkustundakerfinu hjá dagabátunum. Stuðningur þessa fólks við uppbyggjandi tillögur stjórnarandstöðunnar um styrk- ingu smábátanna, þorskeldi, kræk- lingrækt, ferðamál og fleira hefur verið sorglega lítill. Það er út af því að hlýðnin við flokkinn er númer eitt svo kemur hitt á eftir. Regla númer eitt er sem sagt: „ekki hleypa stjórnarandstöðunni í þessi mál, við verðum að halda þeim fyrir utan þetta, annað getur sært viðkvæm hjörtu ríkisstjórn- arinnar. Byggðamál fyrri vestan eru einkamál ríkisstjórnarflokks- ins.“ Þessi hegðun minnir mig á hinn mikla fund sem haldinn var á Ísa- firði um atvinnu- og byggðamál á Vestfjörðum fyrir rúmum tveimur árum. Sjálfsagt stærsti fundur á Vestfjörðum fyrr og síðar. Þar voru saman komnir um 800 Vest- firðingar hvaðanæva úr fjórð- ungnum. Ég var á þessum fundi og ég fann þann mikla kraft og anda sem ríkti í hópnum öllum. En viti menn, ekki mátti leggja fram neina ályktun á fundinum Ekki mátti fundurinn segja neitt orð sem styggt gæti ráðherra eða ríkisstjórnina. Þeim sem stóðu að fundinum um daginn hefði verið nær að leita til þingmanna stjórnarandstöð- unnar. Því þá hefði gripið um sig ótti hjá ríkisstjórnarþingmönn- unum. Hugsum okkur ef fréttin hefði verið „Formaður Eldingar og sveitarstjórnarmenn á Vest- fjörðum hafa boðað þingmenn stjórnarandstöðunnar á sinn fund vegna svika ríkisstjórnarinnar um línuívilnun.“ Hætt er við að þá hefði farið um sálir Einars Krist- ins, Kristins H. Gunnarssonar og Einars Odds og hinna kannske líka. Eldingarstjórnin og sveitar- stjórnarmennirnir hefðu líka getað hvatt ríkistjórnarþingmenn sína til að slíta stjórnarsamstarfinu. Því nú ætti að vera komið nægt lið í þann gerning ef við teljum með þá ríkisstjórnarþingmenn sem eru úr Norðausturkjördæmi og drúpa höfði í undrun vegna svikinna lof- orða um framkvæmdir í jarð- gangagerð frá Ólafsfirði til Siglu- fjarðar. Neyðarkall frá Vestfjörðum Eftir Karl V. Matthíasson Höfundur er fv. þingmaður í Norð- vesturkjördæmi. ÞAÐ ER ekki hægt annað en að brosa út í annað þegar maður les í dagblöðum hversu ánægður sjávar- útvegsráðherra rík- isstjórnarinnar er með stefnu ESB á vettvangi Alþjóða- viðskiptastofnunar- innar WTO varðandi fisk og fiskafurðir. Þar fer að hans sögn alveg saman skoðun Íslands og ESB um að frjáls verslun eigi að ríkja varðandi verslun með fisk og afnema eigi alla styrki og niðurgreiðslur til sjávarútvegsins. Vissulega skal hér tekið undir þetta sjónarmið sem gott og gilt markmið. Á hinn bóginn er sama ríkisstjórn á því að helst eigi engu að breyta varðandi íslenskan landbúnað og viðskipti með landbúnaðarafurðir og má telja víst að fyrirmæli hennar til fulltrúa í sendinefnd Íslands á næsta samningafundi WTO í Kankún í Mexíkó í næsta mánuði muni verða þau að draga lappirnar í öllu er varð- ar að draga úr styrkjum og stuðn- ingi við íslenskan landbúnað, t.d. með afnámi eða mikilli lækkun verndartolla á innfluttar landbún- aðarvörur. Þessi afstaða er réttlætt með tilvísun til byggðamála, fæðu- öryggis og eflaust fleiri ástæðna, sem standast varla gagnrýna skoðun í ljósi samtímans og aðstæðna í land- inu. Líklegast er að sendifulltrúar Ís- lands á fundinum í Kankún verði að almennu athlægi þegar þeir flytja boðskap ríkisstjórnarinnar sem er eins og svart og hvítt eftir því hvort í hlut á fiskur eða landbúnaðarvörur. Minnir þetta óneitanlega á umskipt- inginn Hyde í vel þekktri sögu eftir Robert Louis Stevenson. Fulltrúar landsins þarna verða ekki öfunds- verðir. Ef heildarhagsmunir og heil- steyptur málflutningur væri hafður í fyrirrúmi er ljóst að sendifull- trúarnir mæltu gegn því að fé skatt- borgaranna færi í styrkjagreiðslur til sjávarútvegs jafnt sem til land- búnaðar. Mikið væri óskandi að slík- ar fréttir bærust af fundinum. Dr. Jekyl og hr. Hyde Eftir Sigurð Jónsson Höfundur er framkvæmdastjóri SVÞ – Samtaka verslunar og þjón- ustu. LISTIR Ingólfur G. Gissurarson, logg. fast. - www.valholl.is - Opið virka daga frá kl. 9-17.30. Nánari upplýsingar veitir Bárður Tryggvason í sími 588 4477. Í einkasölu ca 110 fm glæsileg neðri sérhæð ásamt 31 fm bílskúr. Íbúðin er að mestu öll endurnýjuð að innan á vandaðan hátt, eldhús, baðherbergi, gólfefni (massíft eikarparket), gler og fl. Sérþvottahús. Útgengi er af svölum og niður í garð. Eign í sérflokki. Sérinn- gangur. Áhv. húsbréf kr. 6,9 millj. Verð 18,5 m. Víðimelur - bílskúr. Ingólfur G. Gissurarson, logg. fast. - www.valholl.is - Opið virka daga frá kl. 9-17.30. Nánari upplýsingar veitir Bárður Tryggvason í 896 5221. Leitum fyrir trausta kaupendur að 2ja, 3ja og 4ra herb. íbúðum í Reykjavík og Kópavogi. Upplýsingar í síma 588 4477 eða í gsm-síma sölumanna okkar, Bárður 896 5221, Bogi 699 3444 og Ingólfur 896 5222. Það kostar ekkert að hafa samband - ekkert skoðunargjald. 2ja, 3ja og 4ra herb. íbúðir óskast Ingólfur G. Gissurarson, logg. fast. - www.valholl.is - Opið virka daga frá kl. 9-17.30. Falleg 4ra herb. íbúð á 2. hæð sem snýr í suður og vestur, parket og þvottahús á hæð. Verð 11,8 millj. Upplýsingar veitir Bárður Tryggvason í s. 896 5221 og 588 4477. ENGIHJALLI 25 - KÓPAVOGI

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.