Vísir - 23.10.1980, Page 4

Fiskarnir fimm
- Færeysk dæmisaga
Landsmálablöðin i Færeyjum eru uppfuil þessar vikurnar af
kosningaskrifum vegna „fólkatingsvalet”. 1 „Dagblaðiö” i Færeyj-
um birtist á dögunum skondið tillag frá Jógvan E. Ósá á Norður-
eyju, þar sem hann rifjar upp smásögu — eiginlega dæmisögu —
eftir Hans Egebjerg, can polit.
Jógvan segir, að Egebjerg hafi sent smásöguna hverjum fólka-
þingmanni og það með, að hann vonaðist til þess að sagan yrði ein-
hverjum þeirra eitthvert umhugsunarefni. — Hákon Djurhuus, sem
þá var þingmaður, fékk einnig söguna og setti i Dagblaðið, sem birti
en hinir þrir skiptu meö sér fjór-
um fiskum.
Féll þetta i góðan jarðveg hjá
námsmanninum og eftirlauna-
manninum, sem krossuðu við
pólitikusinn. Fékk hann þar
með meirihluta.
Tilveran leið svo undir nýju
stjórninni, og áfram reri fiski-
maðurinn og landaði fimm fisk-
um aö kvöldi. Nú skiptu hinir
fjórum fiskum milli sin, og
sjálfur hafði hann einn. Var þá
ekkert saltað, og höfðu þre-
menningarnir engar áhyggjur
af. Lifskjör þeirra höföu batnað
til muna, og var pólitikusinn
ánægöur af verki sinu, en hinir
fegnir þvi að hafa kosið rétt.
En viti menn. Eitt kvöldið
kemur fiskimaðurinn með fjóra
fiska að landi i stað fimm.
Veiðarfærin voru i einhverju
ólagi, og enginn var saltfiskur-
inn tii aö kosta ný. Nú fengu
námsmaðurinn, gamlinginn og
pólitikusinn einn fisk i hlut, eins
og forðum.
Daginn eftir kom fiskimaður-
inn meö aðeins þrjá fiska, þvi að
tapast höfðu net. Næsta dag var
aflinn kominn niöur i tvo fiska
og daginn þarnæsta niðu i einn
fisk. Fjórðungur fisks á kjaft.
Versnuðu nú lifskjörin til muna,
og kom upp illur kurr hjá náms-
manninum og eftirlaunamann-
inum. Pólitikusinn tók sér fri af
heilsufarsástæðum.
Einn daginn kom fiskimaður-
inn ekki aö landi. Sást hann
aldrei meir. Neglan hafði fúnað
sundur, og ekkert til að setja i
staðinn. Báturinn, eina atvinnu-
tæki plássins, sökk til botns.
Endar svo sagan af þessari
kyndugu stefnu i atvinnumál-
um.
hana fyrst 25. mai 1972.
1 styttu máli segir sagan af
eyju einni, sem bjuggu á fjórir
menn. Einn var ungur náms-
maöur, annar gamall og á eftir-
launum, þriðji fiskimaður, sem
annaðist aðdráttinn. Fjórði var
pólitikus.
Hvunndagurinn leið svo, aö
fiskimaður reri á hverjum
morgni á báti sinum að vitja
veiðarfæra. Landaði hann afl-
anum að kvöldi. Dagsaflinn var
fimm fiskar. Fékk námsmaður-
inn einn, eftirlaunamaöurinn
annan, pólitikusinn þann þriðja,
en sjálfur hirti fiskimaðurinn
báöa siðustu. Át hann annan, en
lagöi hinn i salt. Saltfiskbiröirn-
ar stóðu straum af viðgerðum
og endurnýjun. Þyrfti hann t.d.
ný veiöarfæri gekk fiskimaður-
inn i saltfiskbinginn og haföi
meö sér úr honum til megin-
landsins, þar sem hann verslaði
sinar þarfir.
Svo rak aö þvi, að fólkaþings-
kosningar yrðu á eynni og póli-
tikusinn tók að hugsa sitt ráö.
Samtals voru þarna fjögur
atkvæði. Námsmannsins,
gamlingjans, fiskimannsins og
hans sjálfs. Fengi hann náms-
manninn og gamlingjann til að
kjósa sig, hefði hann meirihluta.
Þaö ætti ekki aö reynast erfitt,
ef kænlega væri farið að.
Hóf nú pólitikusinn kosninga-
baráttuna og klifaöi einatt á þvi,
hver munur væri á kjörum fiski-
mannsins og hinna. Daglega
fengi fiskimaðurinn tvo fiska i
sinn hlut, en hinir urðu aö lifa á
einum hver. Þetta væri himin-
hrópandi óréttlæti og óviöun-
andi tekjuskipting. — Stefna
pólitikusins væri hinsvegar sú,
aö fiskimaöurinn fengi einn fisk
Landamæraskærur, þar sem Kinverji og Rússi létu lifið á dögunum, hef-
ur aftur leitt athygli umheimsins að landamærum, sem eru ekki einungis
þau lengstu i heimi, heldur einnig með hvað mestum viðsjám. Þar standa
báðir stærstu herir heims gráir fyrir járnum andspænis hvor öðrum.
Fréttirnar um, að slegið hafi i skotbardaga á þessum landamærum Kina
og Sovétrikjanna, verða til þess að minna enn á kalda striðið milli þessara
risa. — Að visu þykir Peking hafa mýkst ögn i afstöðu sinni til Moskvu i
hugmyndafræðinni, en striðandi hagsmunir beggja halda óvildinni við.
strjálli fréttir
af skærum
Kaldi þessara tveggja fjand-
manna á alþjóðavettvagnum
endurspeglast auðvitað við sam-
eiginleg landamæri þeirra. Þang-
að hafa hvor um sig dregið mikiö
lið á siðari árum. Hvað Rússana
viðkemur, er ætlað, að herafli
þeirra hafi fjórfaldast frá þvi i
landamæraskærunum 1969, þegar
fleiri hundruð kinverskra og
sovéskra hermanna voru drepin
við Ussuri-ána.
Fréttir af skotbardögum við
landamærin hafa orðið strjálli
seinni árin, en erlendir diplómat-
ar i Peking eru þeirrar skoðunar,
að fleira komi upp á við landa-
mærin, en umheimurinn hafi
spurnir af. Þar séu tiðum
árekstrar og skipst á skotum.
Peking ásakar Moskvu beisk-
lega um „útþenslustefnu”
annarsstaðar i heiminum, en
varast að ganga of langt i fjand-
seminni. Þvi er reynt að gera
minna úr landamæraskærunum,
nema það þyki pólitiskt hentugt.
Gráir fyrir iárnum
Það er talið, að Sovétmenn hafi
þarna við landamæri rikjanna um
45 herfylki i dag, eða nær hálfa
milljón hermanna, sem hafi
stuðning af 2000 herflugvélum og
12.000 skriðdrekum, að ekki sé
minnst á eldflaugarnar, bæði
skammdrægar og langdrægar
tegundir.
Andspænis þessum her standa
70 til BOkinversk herfylki, eða nær
tvöfalt fleiri hermenn Pekinga-
stjórnar. En Kina-her stendur
langtað baki Rússum i hergagna-
búnaði, og þykir þvi vera i von-
lausri aðstöðu.
I tveim skyldum bókum, sem út
komu fyrr á þessu ári — „The
Soviet War Machine” og „The
Chinese War Machine” — draga
höfundar þær ályktanir, að báðir
aðilar reikni með þvi, að til styrj-
aldar komi milli þeirra einhvern
tima i framtiðinni. Búi þeir sig
hvor i sinu lagi undir það.
Hernaðarsérfræðingarnir telja
samt, að Kina geti ekki ógnað
Sovétrikjunum alvarlega, og báð-
um sé það vel ljóst.
Hernaðarpólitík
Vekur þvi nokkrar spurningar,
hversvegna Rússar safni svo
miklu liði að landamærunum við
Kina? Það er meira lið, en þörf
þýkir fyrir til þess að hefta innrás
Kinverja, en þó of litið til þess að
gera innrás i Kina.
Kinverjar ætla, að hernaðar-
áætlun Moskvu sé sú, að sækja
ekki langt inn i Kina, ef i brýnu
slær. Meir verði lagt upp úr þvi
fyrir tilstilli flughersins að eyði-
leggja iðnað Kina og hernaðar-
mátt, svo að það muni taka marg-
ar kynslóðir að endurreisa að
nýju. Mæna menn þá til norð-
austurhluta Kina, sem áður hét
Mansjúria, þar sem helmingur
þungaiðnaðar Kina og stór hluti
oliu- og stálframleiðslunnar er
samanþjappaður.
Slik viðhorf skýra betur þann
aukna áhuga, sem Kina hefur á
vestrænum varnarbandalögum.
Þeir vilja umfram allt stappa
stálinu i Bandarikin og Vest-
ur-Evrópu til þess að leiða athygli
Rússa meir frá þeim sjálfum.
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
L
Stórmelstara-
slagur á itaiiu
Stórmeistararnir ' Viklor
Korcnoi og Robert Hubner frá
Þýskalandi hafa ákveðið að tefla
einvígi sitt, um réttinn til að
skora á heimsmeistarann Anatoli
Karpov, á ttaliu, og á einvigi
þeirra að hefjast þar 20.
desentber.
Allt er til rciðu fyrir þetta ein-
vigi, og verðlaunaupphæðin sem
þeir skipta á milli sin að keppni
lokinni ncmur urn 67 þúsund
dollurum.
Skatturinn vil lá sitt
Sænski leikarinn Max Von
Sydow þarf scnnilega að kikja aö-
eins I peningaveskiö sitt á næst-
unni, þvi á dögunum féil dómur i
máli skattyfirvalda á hendur hon-
um i Stokkhólmi.
Dómurinn var á þá lund að þótt
leikarinn hefði aflað sinna tekna
erlendis bæri honum aö greiöa
skatta af þeim tckjum I Svlþjóö.
Og það eru engar smáupphæðir
sem þarna er verið aö tala um.
Reiknaö er mcð aö leikarinn megi
byrja á þvi að greiða rúmlega 105
þúsund dollara sona I fyrstu
greiðslu.
Marcos slaoo úr
sprenalutllræöinu
Marcos forseti Filipseyja slapp
nær ómeiddur en fjöldi manns
slasaöist alvarlega þegar
sprengja var sprengd I sam-
komuhúsi i Manilla nýlega, en
þar var forsetinn að horfa á kvik-
mynd ásamt fjölda fólks.
Samtök sem berjast gegn
Marcos forseta lýstu þegar yfir
ábyrgð sér til handa I sprengjutil-
ræðinu, en meðal þeirra sem slös-
uðust voru 7 liandarikjamenn, 6
Filipseyingar og einn frá
S-Kórcu.
Sú faiiegasta
kom irá Noregl
Þessi gullfallega norska stúlka
sem heitir Mona Olsen var á dög-
unum kjörin „Ungfrú Skandi-
navia” en keppnin um þann tHtii
fór fram l Finnlandi.
Ungfrú Olsen er 21 árs og starf-
andi sýningarstúlka og ljós-
myndafyrirsæta I heimalandi
sinu.