Vísir - 07.11.1980, Blaðsíða 9

Föstudagur 7. nóvember 1980
9
VÍSIR
Guömundur úli úlafsson:
ENN UM BISKUPSKJðR
06 GLÆSIVALLAVEISLUR
FRJ/kLSRAR dlmmmennsku
„í góösemi vegur par hver annan”
GóBi Ólafur Ragnarsson.
Eitt Reykjavikurblaöanna er
um þessar mundir aö segja
börnum furöusögu af ungum
manni, vænum álits, sem fyrir
einhver ósköp umturnast og
veröur aö ferlegum, grænum
jötni, kemur ekki upp nokkru
mennsku oröi, en urrar, ýlfrar
og murrar I andlegri þjáningu
sinni, þvi aö mennskur er hann
þó. Nú er ég aö visu ekki mjög
kunnugur þessum græna ham-
skiptingi, en þó hefur hann boriö
þaö oft fyrir augu min, aö eiri-
hvern veginn skaut mynd hans
upp i kolli minum, þegar ég las
grein þina um biskup prestanna
eöa þjóöarinnar. Satt aö segja
átti ég ekki á sliku von. Ég átti I
hugskoti minu heldur geöþekka
myndaf þér frá sjónvarpsárum
þinum, og vinir hér eystra hafa
boriö þér vel sögu, sagt mér, aö
þú ættir til góöra aö teljast.
Og Skálholtsskrimslið
Ég skrifaöi ykkur, ritstjórum
Visis, bréf sæmilega kurteist, aö
ég hélt. Þú viröir mig ekki viö-
tals sem maöur mann, heldur
snýr þér umsvifalaust aö þvi aö
niöa mig, — aö þvi er viröist til
þess aö gera mig aö einhvers
konar óvini þjóðarinnar, gera
mönnum ljóst, aö þaö ferlega
Skálholtsskrimsl sá óttalegi
afturhaldsseggur, sjálfur
„komeni Kirkjuritsins”, marg-
nefndur sé enn kominn á stúf-
ana.
Þil munt hafa hugmynd um,
að ég er ekki alls óvanur sliku
aökasti. Og senn fer ég aö
sjóast. Ég veit aö visu, aö
árásir af þessu tagi gilda litt.
Þær tiökast varla nema þar,
sem einskis er svifist i striöi
fyrir hæpnum málstaö, ellegar
þar, sem fáfræöi og rökþrot eru
i bland við hræðsluna.
Skrautleg striðsterta,
— ólystug þó.
Tilefni þessa bréfs er hins
vegar þaö, i fyrsta lagi, aö þd
hefur I engu svaraö mér um
pokahornspistilinn og virt aö
vettugi bón til ykkar Visis-
manna, um aö þiö stuöliö aö þvi,
aöblaöamenn takiupp betri tón
i biskupsumræðu sinni. Aftur á
móti skreytir þú mál þitt
rausnarlega meö stórum oröum
ogyfirlýsingum um upplýsinga-
skyldu viö almenning, sjálf-
stæöan og ábyrgan fjölmiöil,
óhlutdræga upplýsingamiölun
og „fyilstu óhlutdrægni” blaöa-
manna, sem gæti þess ,,vand-
lega aö láta ekki skoöanir sinar
eöa afstööu til þeirra mála sem
um er fjallað, koma fram i frá-
sögninni.”
Ég spyr: Þykir þér ekki sjálf-
um þessi „striösterta” dálitiö
ólystug á að lita? Og ég spyr
ennfremur: Hvers konar „krist-
iö hugarfar” og hvers konar
rækt viö „upplýsingaskyldu” er
þaö aö geta þess i engu, aö rang-
lega hafi veriö sagt frá, og biöj-
ast á engu velviröingar, þótt ég
skýröi frá atburöum, svo sem
þeir voru.
Þú skammtar skoðan-
ir.
Annaö tilefni þessa
bréfs er svo þaö, aö ég sætti mig
ekki viö, aö mér séu eignaöar
skoöanir og kenningar. sem ée
veit ekki til, aö ég hafi nokkum
tima haldiö fram sjálfur.
Eöa hvar i fyrra bréfi minu,
sér þú mig skrifa ,, ,, aö almenn-
ingi i landinu komi hreinlega
ekkert viö hver sé kjörinn
biskup hér á landi á hverjum
tima. Þaö sé einkamál presta”
Ég býst varla viö, aö þú vitir,
aö ég hef ritað þó nokkuö um
kirkjumál á undanförnum ár-
um. Enn slöur býst ég viö, aö þú
hafir lesiö nokkurn stúf af þeim
skrifum, enda er mér litt
kunnugt um áhuga þinn á
kirkjumálum fram aö bessu. En
Fyrri greín
þér er meira en velicomiö aö
leita. Ég vænti þess, aö þú gerir
mér viö vart, ef þú finnur ein-
hvers staöar stafkrók, sem
bendi til stuönings viö fullyrö-
ingar þinar.
Og hér eru raunar fleiri
spurningaraf sama tagi til þin:
Hvar I bréfi minu sér þú mig
miklast yfir „valdi prestanna i
landinu”? Hvar segi ég, að
biskup sé „einungis biskup
klerkanna”? Hvar stendur i
mlnum skrifum, „aö óeölilegt
sé, aö menn gefi kost á sér i em-
bætti biskups”?
ólafur minn góður, þú er ekki
fyrsti maöur, sem reiöist þvi,
sem ég segi eöa skrifa, en ég
held ég hafi aldrei oröiö fyrir
þvi fyrr , aö maöur hamaöist
svo böslulega i nokkru minu
skrifi, til þess aö umtuma þvi.
En eigir þú eitthvaö bágt meö
þessar spurningar, þá er meira
en velkomiö, aö ég geri úr þeim
krossapróf fyrir þig viö tæki-
færi.
Góður biskup og vondir
prestar
Mér er ljóst, aö þú vilt foröast
pokahorniö. Þess vegna feröu
beint aö þvi, sem þér er hugleik-
iö. Þú lýsir biskupinum fynr
þjóöinni, þeim biskupi, sem þú
þekkir. Hann er sjónvarps-
stjarna aö þinum dómi. Og
þannig skulu biskupar vera. Er
ekki svo?
SIBan feröu aö segja þjóöinni,
aötil séu i landinu vondirmenn,
vondir prestar, og einn sé meira
aö segja þegar fundinn. — Þaö
vill svo heppilega til, aö hann
hefur móögaö Visi. — Og þessir
vondu prestar vilja ræna
biskupinum frá þjóöinni, eiga
hann sjálfir fyrir sig.
Ljót er sagan. Og ég hlýt aö
spyrja sjálfan mig: Getur ver-
iö aö maöurinn sé svona ill-
gjarn, eöa hefur hann misskiliö
svona herfilega hvert orö I siö-
asta þætti bréfs mins? Svariö
veröur: Slöari kosturinn er
betri, og geröu ráö fyrir honum.
Lestu aftur, ritstjóri
Þá er mér vandi á höndum,
þvi aö ég sé ekki betur en ég
veröi aö snúa mér aö þvi aö
skýra fyrir þér, hver munur sé á
þjóö annars vegar og söfnuöi
eöa kirkju hins vegar, og hver
staöa prestsins sé i söfnuöinum.
En áöur en lengra er haldiö,
veröég þó aö mælast til þess, aö
þú rennir enn augum yfir fyrra
bréf mitt og reynir aö lesa reiöi-
laust, hvaö þar stendur og hvaö
ekki. Ég trúi ekki ö.b.riu en þú
komistaöraunum, aö tilgangur
minn var sá einn aö verja sak-
lausa menn fyrir ómaklegum
áödróttunum. Jafnframt hlýtur
þér aö veröa ljóst, aö siöasti
þáttur bréfsins og sá, sem þú
hefur einkum veriö aö bægslast
i, er ekki lýsing á skoöunum
minum, heldur mjög stutt og
einföld lýsing þess, hvernig
biskupskjöri sé háttaö eftir
þeim lögum og reglum, sem i
gildi eru á þessu Herrans ári,
1980, og siöan mjög einfölduö
upplýsing um þaö, hvernig litiö
er á eöli biskupsembættisins i
lútersku kirkiunni.
Kirkjan — þjóð Guðs
Hugtökin „þjóö Guös” og
„lýöur Guös” eru kunn bæöi úr
Ritningunni og úr kirkjumáli.
Þau eru ekki sömu merkingar
og hugtökin „islensk þjóö” og
„dönsk þjóö”. Þó eru lútersku
kirkjurnar á Noröurlöndum
nefndar þjóökirkjur.
Aö skilningi lúterskra manna
er kirkjan sköpun Guös, eilif, —
mun aldrei undir lok liöa. Hún
er „söfnuöur heilagra”, þ.e.a.s.
þeirra manna, sem trúa á
Jesúm Krist sem Drottin og
frelsara. Einkenni hennar er, aö
i henni er fagnaöar erindi Krists
boðaö hreint og sakramenti
hans um hönd höfö samkvæmt
þvl.
Af þessu leiöir, aö hiö hreina
fagnaöarerindi og sakramentin,
—kristin tilbeiösla og predikun,
eru eins konar llfæö kirkjunnar.
Og þá er vakin spurning: Meö
hverjum hætti veröur þessari
lifæö haldiö opinni og óslitinni i
höröum, mennskum heimi?
Kristur er konungur
hennar
Einstætt er, aö þaö verður
ekki gert meö þvi aö ofurselja
kirkjuna neinu þvi valdi, sem
gæti snúist gegn henni. Og þjóö
gæti snúist gegn henni, al-
menningsálitiö, sem mér skilst,
aö þú metir mikils, gæti snúist
gegn henni i hverju landi sem
væri. Þú mættir vel hugleiða,
hver saga kirkjunnar heföi orö-
iö, ef þjóöaratkvæöi eöa al-
menningsálit heföi átt aö ráöa
ferö hennar, segjum i Gyöinga-
landi foröum, — i Rómaveldi á
dögum Nerós, — i Þýskalandi,
þar sem nasistar komust til
valda meö þjóöaratkvæöi — hjá
kristinni þjóö.
Biskupinn, dr. Sigurbjörn,
skrifaöi á yngri árum bók um
kirkju Krists I riki Hitlers. Ég
ræö þér til aö glugga i þá bók.
Nei, höfuö kirkjunnar og kon-
ungur er Kristur, en ekki þjóöin.
Kirkjan á upphaf sitt og lif I
honum og hvergi ella. Kristnir
menn trúa þvi, aö hann hafi
sjálfur rutt henni þann veg og
búiö henni þá framtiö, sem
aldrei tekur enda. Hann valdi
sjálfur tólf fulltrúa fil þess aö
annast hjörö slna og reka erindi
sitt á jöröu. Og þaö er enn sann-
færing kristinna manna, aö vilji
hans skipti öllu máli, hann veröi
aö kalla þjóna sina og votta og
segja þeim fýrir verkum.