Vísir - 12.12.1980, Blaðsíða 8

8
VÍSIR
Föstudagur 12. desember 1980.
I
ertsdóttir. Gunnar V. Andrésson, Kristján Ari Einarsson. Otlitsteiknun: Gunnar
Trausti Guðbiörnsson, Magnús Olafsson.
Auglýsingastjóri: Páll Stelánsson.
Oreifingarstjóri: Siguröur R. Pétursson.
Ritstjórn: Siðumúli 14, simi 84411 7 linur. Auglýsingarog skrifstofur: Siðumula 8,
slmar 8óól 1 og 87260. Afgreiösla: Stakkholti 2—4, simi 86611.
Askriftargjald kr. 7.000 á mánuði innanlands og verö i lausasölu 350 krónur eintak-.
iö. Visir er prentaður i Blaðaprenti hf.(Siöumúla 14.
Steíngrímur og síldarsaian
utgefandi: Reykjaprent h.f.
Framkvæmdastjóri: Davlö Guömundsson.
Ritstjórar:
ðlafur Ragnarsson og Ellert B. Schram.
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson. Fréttastjóri er-
lendra frétta: Guðmundur G. Pétursson. Blaöamenn: Axel Ammendrup, Arni Sig-
fússon, Friða Astvaldsdóttir, Gylfi Kristjánsson, lllugi Jökulsson, Kristin Þor-
steinsdóttlr, Páll Magnússon. Svelnn Guðjónsson, Sæmundur Guðvinsson, Þórunn
Gestsdóttlr. Blaöamaöur á Akureyri: Gisll Sigurgeirsson. Iþróttir: Kjartan L.
Pálsson, Slamundur O. Steinarsson. Ljósmyndir: Bragi Guðmundsson, Elín Ell-
Fersksíldarsala islensku sildarskipanna á viðkvæmum markaössvæöum okkar fyrir
saltsild var mikiö frumhlaup. Sjávarútvegsráöherra haföi ekki kjark til aö grípa þar i
taumana nógu snemma, og vill nú kenna öörum um.
Síldveiðar er sá þáttur búskap-
ar okkar Islendinga, sem hvað
auðveldlegast setur hugi lands-
manna úr jafnvægi. Þegar síldin
gefst, virðist ýmislegt sem að
henni snýr brenglast meira og
minna og skynsamleg yfirvegun
er úr sögunni.
Þeir sem stjórna málum, virð-
ast ekki síður truflast en hinir,
sem í veiðum og vinnslu standa.
Sigling með ísaða síld og sala
hennar i Danmörku og Þýska-
landi, ásamt öllum málatilbúnaði
íþvi sambandi, bera þess merki.
í upphafi gerði Hafrann- .
sóknarstof nun tillögu um að leyft
hámark síldveiða skyldi vera 45
þúsund tonn. Veiðileyfum og
sildarsölu var hagað í samræmi
við það. Síldarútvegsnefnd gerði
fyrirfram samninga um sölu
saltsíldar til ýmissa landa, þar á
meðal Danmerkur, Svíþjóðar og
Þýskalands. Sæmilega tókst til
um þá samninga, en erfiðara
reyndist að selja frysta síld og
voru engir umtalsverðir sölu-
samningar gerðir um hana.
Ein afleiðing skipakaupa-
stefnu, eða réttara sagt stefnu-
leysis valdhafa undanfarinna
áratuga er að til er í landinu a11-
álitlegur floti nótaveiðiskipa,
sem lítil verkefni hefur, einkum
eftir að mönnum varð Ijóst að
loðnustofninn er ekki ótæmandi
uppspretta.
Útgerðarmenn þessa flota
kröfðust síldveiðileyfa, eftir að
45 þúsund tonnunum hafði verið
skipt á önnur skip. Sjávarútvegs-
ráðherra gaf strax út leyfi þeim
til handa, til veiða á 5 þúsund
tonnum til viðbótar. Það var upp-
haf ógæfunnar. Það var nefni-
lega ekki til markaður fyrir
þessa viðbót, og þess vegna lítil
ástæða til fyrir ráðherrann að
hætta á ofveiði stofnsins, sem
Jakob Jakobsson fiskifræðingur
taldi yfirvofandi.
Snjallir menn meðal útgerðar-
manna fundu ráð við markaðs-
tregðunni. Það var ekki annað en
að sigla með sildina ferska og
selja Dönum hana fyrir morð
fjár, 6-16 krónur danskar kílóið
að því er þeir sögðu. Síldarút-
vegsnefnd taldi sig reyndar vita
betur en að þetta verð fengist og
varaði við þessari söluaðferð á
þeirri forsendu að lágt markaðs-
verð á síldinni gæfi saltendum í
Danmörku möguleika á að bjóða
saltsíld í sama gæðaflokki og
héðan kemur, á lægra verði en
hún hafði samið um.
útgerðarmenn vildu sigla og
ráðherrann gaf þeim sitt leyf i til
þess, en kom þó til móts við
sjónarmið síldarútvegsnefndar
aðþví marki að láta þess getið að
siglingar yrðu tafarlaust
stöðvaðar ef verðið færi niður-
fyrir 5 kr. danskar hvert kíló.
Það er tæpast hægt að segja að
verðið hafi nokkurn tíma komist
upp. í 5 krónur. Saltsíldarkaup-
endur okkar í Danmörku og Sví-
þjóð urðu æf ir, en Steingrim Her-
mannsson þraut kjark til að
standa við orð sín og stöðva
siglingarnar. Hann bað útgerðar-
menn að hætta, þeir neituðu, síð-
an leitaði hann stuðnings Síldar-
útvegsnefndar, en hún vildi ekki
taka málið á sig, hann bar einn
ábyrgðina og átti að stöðva þessa
vitleysu sjálfur, en hann brást.
Viku seinna voru þó allir aðrir
sammála um að nóg væri komið.
Ef til vill má segja að SÚN
hefði átt að biðja um stöðvun
þegar til hennar var leitað, en af-
staða hennar er skiljanleg. í upp-
hafi réði hún frá að hefja
siglingarnar og ráðherrann vissi
hennar afstöðu. Að auki má ætla
að hún hafi ekki viljað taka á sig
það ámæli, fyrir ráðherrann,
sem upp hlaut að koma, þegar
skipin sem voru á veiðum kæmu
að landi fullhlaðin, og ekkert
væri hægtaðgera við af lann ann-
að en bræða hann.
Ráðherrann gaf út siglinga-
leyfin af undanlátssemi við út-
gerðarmenn, og hann verður að
taka ámælinu sjálfur. Það er
ekki stórmannlegt af honum að
reyna að velta ábyrgðinni á aðra,
eins og hann hefur gert í viðtali
við Vísi. Afleiðingunum tekur
þjóðin.
Skpiidopöskommaskopiirei
Undarleg sérstaða Alþýöu
bandalagsins i islenzkum stjórn
málum veröur æ skýrari og
áþreifanlegri. Ýmsir framá
neðcmmals
| Eiöur Guönason, alþing-
| ismaöur fjallar hér um
. Alþýðubandalagiö, efna-
’ hagsmálastefnu þess og
I forystu. Hann segir meö-
| al annars: „Viö sem köll-
I um kommúnista
kommúnista, höfum
■ stundum fengið aö heyra
| það frá Alþýðubanda-
| lagsmönnum, að þar í
f lokki séu engir kommún-
istar... Staðreyndin er sú,
■ að þaö hefur aldrei verið
I Ijósara en einmitt nú, að
| kommúnistar stjórna
l Alþýðubandalaginu."
l“ TTJTJZ “ “
menn þar i flokki, hafa nú seint
og um síðir komizt að þeirri
óhjákvæmilegu niðurstöðu að
efnahagsmálastefna Alþýðu-
bandalagsins sé i rauninni utan
við alla efnahagslega hugsun.
Það þarf óneitanlega töluvert
hugrekki á þeim bæ, til að segja
sannleikann um Lúðvi'skuna,
sem andstæðingum Alþýðu-
bandalagsins hefur lengi verið
ljós.
En það er ekki aðeins að
stefna Alþýðubandalagsins i
efnahagsmálum sé öll á skjön
viðskynsamlegahugsun, heldur
hafa nú og þau tiðindi gerzt að á
landsfundi Alþýöubandalagsins,
risu einstaklingar upp og and-
mæltu stefnu fiokksins i stór-
iðjumálum og aö þvi er varðar
fyrirhugaðar framkvæmdir við
oliugeyma i Helguvik.
Rödd skynseminnar.
Það er vissulega merkileg ný-
lunda að gagnrýnisraddir skuli
heyrastút af landsfundi Alþýðu-
bandalagsins, (sem var vendi-
lega lokaður fréttamönnum,
mestan part).
Enginn þarf að vera hissa þótt
fulltrúi Njarðvikinga skyldi lýsa
stuðningi við flutning á oliu-
geymum Varnarliösins frá
vatnsbólum Suðumesjamanna.
Það hefur veriö baráttumál
Njarðvikinga og Keflvikinga ár-
um saman, —en þaö skilur hins
vegar ekki Alþýöubandalagið.
Ennþá merkilegri nýlunda af
þessum dæmalausa fundi, er
það, að Hrafnkell A. Jónsson,
Austfiröingur, skyldi þar tala
tæpitunguiaust um það aö tram-
leiðslustefnan (sem er enn eitt
nafnið á Lúðviskunni) væri i
raun réttri ekkert annað en
hrein rányrkja, ekki aðeins til
lands, heldur og ekki siður til
sjávar. Kjami þessarar stefnu
Alþýðubandalagsins er áá, að
framleiða meiri landbúnaðar-
vörur og veiða meiri fisk, þá
verði meira til skiptanna fyrir
alla landsmenn. (Auðvitað
skiptir þá Alþýðubandalags-
menn i þessu sambandi ekki
minnsta máli, hve mikla veiði
fiskistofnarnir þola, hvort hægt
er að selja fiskinn fyrir viðun-
andi verð á erlendum mörkuð
um eöa hversu nærri landinu
er óhætt að ganga með gegndar
lausri heit og dilkakjötsfram-
leiöslu og auðvitað skiptir i
þessu sambandi enn minna máli
i augum efnahagssérfræðinga
Alþýðubanda lagsins hvort
þjóðin getur torgað framieiðsl-
unni eða hvort hægt er að selja
hana erlendis fyrir viðunandi
verð). Framleiðslustefnuna
boða Alþýðubandalagsmenn i
landbúnaði, á sama ti'ma og
bændur og bændasamtök eru
seint og um siöir að gera ráð-
stafanir til að sporna gegn
sifelldri framleiðsluaukningu
sem að þeirra mati, er andstæð
hagsmunum bænda og þeirra
sem lifa af landbúnaði.
Auðvitað er það hárrétt hjá
Hrafnkeli Jónssyni að það er
rányrkjustefna sem Alþýðu-
bandalagið fylgir i þessu tilliti.
Það er sömuleiöis rétt hjá hon-
um, og þvi' hafa velflestir nú
gert sér grein fyrir, að við verð-
um nú þegar að snúa okkur að
nýtingu orkunnar i fallvötnum
og byggja á henni stóriðju. Þar
eigum við hvergi að vera
hræddir en fara þó með fyllstu
gát.
Rik ástæða er til að ætla, að
stuðningsyfirlýsing Hrafnkels
Jónssonar, við stóriðju og aukn-
ar virkjanir, hafi átt stuðning
fleiri manna á landsfundi
Alþýðubandalagsins. Einhverra
hluta vegna sá Svavar .Gests-
son, nýkjörinn formaður
Alþýðubandalagsins, ástæðu til
að þritaka það i' viðtali við
fréttamann Sjónvarps að lokn
um landsfundi, að Hrafnkell
Jónsson hefði verið aleinn um
þessa skoðun á landsfundi
flokksins. Þegar kommúnistar
þritaka sama hlutinn og full-
yrða að sannleikur sé, er vissu-
lega ástæða til að efast.
Kommúniskir
kerfiskallar.
Að loknum landsfundi
Alþýðubandalagsins er ástæða
til að hugleiða þá forystubreyt-
ingu sem þar hefur orðið. Fyrr-
verandi og núverandi ritstjórar
Þjóðviljans, gegna þar nú for-
mennsku og varaformennsku.
Báðum er það sameiginlegt, að
hafa stundaö háskólanám að
loknu stúdentsprófi en horfið
siöan til starfa fyrir flokk og
hugsjón. Báðir hafa hlotið skól-
un og þjálfun á námskeiðum
erlendra kommúnistaflokka i
teóriu og áróöurstækni, þeir
hafa sem sé báðir prófskirteini
sem kommúniskir kerfiskallar.
Oneitanlega er það merkileg til-
viljun að i sömu vikunni og tveir
háskólaborgarar veljast til for-
ystu i Alþýðubandalaginu,
flokki öreiga og þjóðfrelsis, þá
skuli tveir háskólaborgarar úr
Verzlunarmannafélagi Reykja-
vikur taka við stjórnartaumum
i Alþýðusambandi Islands,
einnig fyrir atbeina Alþýðu-
bandalagsins, og með dyggum
stuðningi Sjálfstæðisflokksins.
Við sem köllum kommúnista
kommúnista, höfum stundum
fengið að heyra það frá Alþýöu-
bandalagsmönnum, aö þar i
flokki séu hreint engir
kommúnistar, — Stundum er
helzt á þeim að skilja að það séu
engir kommúnistar til á tslandi.
Staðreyndin er sú, aö það hefur
aldrei verið ljósara en einmitt
nú, að kommúnistar ráða og
stjórna Alþýðubandalaginu.
Það þarf enginn að velkjast i
vafa um það lengur. Þjóðvilja-
klilcan, sem svo hefur verið köll-
uð, sófakommarnir með hvitu
flibbana, ráða nú lögum og lof-
um i þeim flokki, hvaö sem Guð-
mundur J. ogaðrir forystumenn
úr verkalýðshreyfingunni segja.
Auðvitað er það hárrétt, sem
Kjartan Olafssonritstjóri segir i
leiðara Þjóðviljans aö loknum
landsfundi:
„Skrifborðssósfalista mun
okkur aldrei skorta, og ekki skal
amast við þeim...” Þetta eru
vissulega orð að sönnu, nú þeg-
ar skrifborðs- og stofukomm-
arnir hafa tekið völdin i Alþýðu-
bandalaginu. Þar munu þeir
væntanlega uppskera svo sem
til er sáð.
Eiður Guðnason.