Vísir - 13.03.1981, Blaðsíða 12

12
vtsm
Föstudagur 13. mars 1981
MenntsRælingar á flKureyri
Kanna hagi tatiaðra
„Allar þær óþarfa hindranir,
sem við höfum séö að verða
vfða á vegi fatlaðra, hafa komið
okkur verulega á óvart. Við
vitum dæmi þess, að þetta hefur
orðiö til þess að fatlað fólk hefur
einangrast það fær sig ekki til
þess að fara í heimsóknir eða á
mannamót þvi það kemst ekki
ferða sinna hjálpariaust. Þá
verður að leita tilættingja eða
vina, þvi engin flutningaþjón-
usta er fyrir fatlaöa á Akur-
eyri”.
Það eru þær Helga Jóna
Sveinsdöttir og Jóhanna
Ástvaldsdóttir, sem hafa orðið i
Lyftan i „Itáðhúsinu” reyndist
of litil.
Siminn var ögn of hár. Atriöi
sem auðvclt ætti að vera að lag-
færa.
samtali við Visi. Þær eru
nemendur i 6. bekk
Menntaskólans á Akureyri, i
félagsfræðideild, og hafa unnið
að þvi verkefni að undanförnu
ásamt deildarsystkinum sinum,
að gera Uttekt á högum aldraðra
á Akureyri. Er úttektin gerð i
samvinnu við Sjálfsbjörg á
Akureyri og Félagsmálastofnuri
Akureyrar.
í hjólastól um bæinn.
Úttektin hefur farið fram
með vmsum hætti. m.a. hafa
fyrirtæki og stofnanir verði
rannsökuð hátt og lágt með „að-
gengi” fatlaðra i huga og einnig
hafa fjölmargir hreyfihamlaðir
Akureyringar verið heimsóttir
og hagir þeirra kannaðir.
Einn þátturinn i úttektinni var
að kanna hvernig gengi aö
komast ferða sinna i hjólastól
um þjónustustöövar, sem
ófötluðum finnst sjálfsagt að
séu greiðfærar.
Jóhanna var sett i hjólastól-
inn, en Helga, Margrét
Þórsdóttir, Kristinn Hrafnsson,
Armann Sigurðsson og Jör-
undur Ólafsson voru aöstoðar-
og rannsóknarmenn i leið-
angrinum. „Eftir þá reynslu
sem ég fékk af heimsókn minni i
hjólastól á skrifstofur Akur-
eyrarbæjar, þá myndi ég ekki
leggja f slika heimsókn aftur”,
sagöi Jóhanna, en i „Ráðhús”
bæjarins var stormað fyrst og
reyndist þaö illfært fyrir hreyfi-
hamlaöan.
„Fyrsta torfæran var við úti-
dyrnar, þar voru tvær tröppur
utandyra. Eftir aö inn kom
skánaði færðin litið, þvi þar tóku
við þrjár tröppur. Þegar þær
voru yfirstignar vorum við
komin að lyftunni og þá héldum
viö að björninn væri unninn.
Það reyndist þá tálvon, þvi lyft-
an var svo þröng, aö vonlaust
var að koma stólnum þar inn
nema taka fyrst af honum fót-
pallana. Það var þvi ekki um
annað að ræöa en að bera mig i
stólnum upp á 2. hæðina, þar
sem afgreiðslan er. Þegar upp
var komiö var greiðfært um
hæðina, nema hvað hurðirnar
reyndust mér fullþungar,”
sagði Jóhanna.
Frá Bæjarskrifstofunum lá
leið Jóhönnu og félaga hennar i
BUnaðarbankann, Landsbank-
ann, Tryggingarstofnunina og
Læknamiðstöðina. Það var
nokkuð sammerkt meö þessum
stöðum, að greiöfært var um þá
með hjólastólinn eftir að inn var
komið. Hins vegar voru hindr-
anir við Utidyr. Þar voru undan-
tekningalaust ein eða fleiri
tröppur og dyr voru i flestum
tilfellum of þungar fyrir mann i
hjólastól. Komst hópurinn að
þeirri niðurstöðu aö þetta mætti
laga á einfaldan og ódýran hátt.
Krakkarnir lögöu ekki i að
heimsækja afgreiðslu bæjarfó-
getans, þannig að Jóhanna gat
ekki greitt gjöldin sin! Þangað
er um mjóa og bratta stiga að
fara og lyftan reyndist of þröng.
Jóhanna vildi hress-
ingu.
NU var Jóhanna orðin ferðlúin
og vildi hressingu og sömu sögu
Þrep og aftur þrep voru i veginum við innganginn að bæjarskrifstofunum
var að segja um félaga hennar.
En það var ekki hlaupið með
hjólastól inn á kaffihúsin á
Akureyri. Fyrst var reynt við
SUlnaberg. Þar var hár þrösk-
uldur við útidyr, sem voru
þröngar að auki, og einnig voru
tröppur aö afgreiðsluborði. Ogn
skárra var að komast inn á
Bautann og að afgreiðsluborði,
en á báðum stöðum gáfust fél-
agarnir upp við að koma Jó-
hönnu i hjólastólnum á snyrt-
ingu.
Eftir þetta var farið fram á
flugvöll, en þar voru tröppur og
þröskuldur hindrun við útidyr
flugstöövarinnr. Eftir að inn
var komið var greiðfært, nema
hvað dyrnar inn á snyrtinguna
voru of þröngar fyrir stólinn. En
samkvæmisblaðran varö Jó-
hönnu til bjargar.
„Það vakti athygli okkar, að
vonlaust var fyrir Jóhönnu að
nota almenningssimana”, sagði
Helga. „HUn náði i tólið, en það
vantaöi nokkra sentimetra upp
á til að hún gæti komið pening-
unum i raufina. Hún átti hins
vegar greiöan aðgang að fjár-
hættuspilum Rauða krossins og
þar gat hún fengið útrás fyrir
spilafiknina og eytt örorkubót-
unum! Viö mælum þvi með að
kassarnir verði hækkaðir hið
snarasta, en simarnir lækkaðir.
NU var haldiö i verslunarleið-
angur og fyrst komiö viö i kjör-
markaði KEA við Hrisarlund.
Þar viröist hafa verið vilji til að
auðvelda fötluðum aðgang, þvi
skábraut er við útidyr. Gallin er
hins vegar sá, að hún er of brött
og enginn pallur er við útidyr-
nar til að stöðva stólinn á, rétt á
meðan dyrnar eru opnaðar. Að
auki eru þröskuldar i dyrum og
hurðir eru þungar. Hins vegar
var greiðfærtum búðina eftir að
inn kom,” sagði Helga.
T e x t i o g
myndir: Gisli
Sigurgeirs-
son, Akureyri
Loksins fannst greið-
fær þjónustustöð.
„Það var ekki fyrr en viö
komum i Hagkaup, að við fund-
um húsnæði skipulagt með
þarfir fatlaðra i huga”, sagöi
Jóhanna. „Þar komst ég meira
aö segja á salerni, þvi það var
sérhannað fyrir fatlaða, ég held
það eina sinnar tegundar á
Akureyri. Við fundum alla vega
ekki fleiri slik”, sagði Jóhanna.
Hópurinn heimsótti 12 staði,
enaðauki voru skoðaðar um 190
verslanir,, stofnanir, bankar og
menningarstöðvar. Af þessum
nimlega 200 stöðum reyndust
aðeins tveir, sem voru greiðfær-
ir hreyfihömluðum, SjUkrahúsið
og Hagkaup.
„Það stakk lika i augun, að
hvergi i bænum rákumst við á
skábrautir eða fláa við gang-
stéttarbrúnir, þannig að ekki er
fært með hjólastól yfir götu
hjálparlaust. Það er heldur ekki
nóg að komast á gangstéttina,
þvi viða er hUn ófær vegna þess
hve óslétt hún er”, sagði Helga.
Að lokum voru þær stöllur
spurðar um viðbrögð þeirra
sem urðu á vegi þeirra?
„Flestir áttuöu sig á að
Jóhanna var ekki fötuð i raun-
inni. Voru sumir fordómafullir
þess vegna, sögðu að okkur ætti
eftir að hefnast fyrir að setja
heilbrigðan mann i hjólastól.
Aðrir áttuöu sig ekki á hvað til
stóð og voru ekkert nema elsku-
legheitin, en þeir voru fleiri sem
létu sem þeir sæju okkur ekki.”
Helga.
KjörbUð KEA við Ráðhústorg
var mjög þröng og erfið yfir-
ferðar og hvergi annarsstaðar
andaði köldu til okkar frá
starfsfólki. Hafði þaðallt á horn-
um sér, taldi ekki hægt að miða
fyrirkomulag búðarinnar við
þarfir eins og eins viðskipta-
vinar. A öðrum stöðum var okk-
ur tekið vel. Margir höfðu orð á
að það stæði til að endurbæta
eitt og annað í þessu sambandi
það heföi bara ekki komist i
verk. Viðsáum lika, að það væri
hægt að stórbæta aðgöngu-
möguleika hreyfihamlaðra með
litlum kostnaði og litilli fyrir-
höfn, en það þarf viljann til”,
sagði Jóhanna. Akureyri.
Verslunarhúsnæöi Hagkaups reyndist það eina,
þar sem tillit hafði verið tekið til fatlaðra viö
hönnun.
Nú verður að treysta á samkvæmisblöðruna,
þvi inn á snyrtingarnar i flugstöðinni verður
ekki farið i hjólastól.