Vísir - 25.04.1981, Blaðsíða 8

vtsm
Laugardagur 25. april X981
VÍSIR
Otgefandi: Reykjaprent h.f.
Ritstjúri: Ellert B. Schram.
Fréttastjóri: Sæmundur Guðvinsson. Fréttastjóri erlendra frétta:
Guðmundur Pétursson. Blaöamenn: Axel Ammendrup, Arni Sigfússon,
Fríða Astvaldsdóttir, Gylfi Kristjánsson, Herbert Guðmundsson, lllugi
Jökulsson, Jóhanna Sigþórsdóttir, Kristln Þorsteinsdóttir, Páll AAagnús-
son, Sigurjón Valdimarsson, Sveinn Guðjónsson, Þórunn Gestsdóttlr.
Blaðamaðurá Akureyri: GIsli Sigurgeirsson. Iþróttir: Kjartan L. Páls-
son, Sigmundur O. Steinarsson. Ljósmyndir: Emil Þór Sigurðsson,
Gunnar V. Andrésson. Otlitsteiknun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson,
AAagnús Olafsson. Safnvöröur: Eiríkur Jónsson.
Auglýsingastjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstióri: Sigurður R. Pétursson.
Ritstjórn: Slðumúla 14, slmi 86611, 7 llnur.
Auglýsingar og skrifstof ur: SIðumúla8. Símar 86611 og 82260.
Afgreiðsla: Stakkholti 2-4, slmi 86611.
Askriftargjald kr. 70 á máhuði innanlands og verð I lausasölu 4 krónur
eintakið.
Vlsir er prentaður i Blaðaprenti, Slðumúla 14.
,,Hin herta verdstödvun
99
Einhver kostulegasta sjón-
hverfingin í þeim efnahagsað-
gerðum, sem boðaðar voru um
síðustu áramót var verðstöðvun
sem átti að gilda til 1. mai. Þar
sem lögbundin verðstöðvun hefur
ríkt hér á landi allan siðasta ára-
tuginn, dugði ekki annað en kalla
þessa efnahagsaðgerð „herta
verðstöðvun". Hún hófst með því
eins og frægt er orðið, að opin-
berum þjónustufyrirtækjum var
heimiiað að hækka gjaldskrár
sínar um 10% og síðan hef ur lítið
lát verið á. Ýmist hefur verð-
lagsstjóri heimilað hækkanir upp
á eigin spýtur samkvæmt svo-
kallaðri 5-15 reglu, verðlagsráð
hefur afgreitt fjöldann allan af
málum eða að fyrirtæki hafa
hreinlega hækkað vöru sína og
þjónustu að eigin vild.
Og svo hefur ríkisstjórninni
sjálfri verið mál að fá f ram sfnar
eigin hækkanir. Þannig hækkaði
hún verð á brennivíni og tóbaki á
miðju verðstöðvunartímabilinu,
með því að skjóta sér á bak við á-
fengisvarnarráð!
Innfluttar vörur hafa að sjálf-
sögðu hækkað í verði jafnt og
þétt, enda er það eins og áður að
fáránleiki verðstöðvana bitnar
eingöngu á íslenskum fram-
leiðsluvörum, meðan þær er-
lendu eru stikkfrí.
Afleiðingin af þessum sjón-
hverfingum er sú, að kaupmað-
urinn setur nýja verðmiða á vör-
una í hverri viku og neytandinn
greiðir hærra vöruverð fyrir alla
almenna neysluvöru. (slensk
fyrirtæki komast í þrot hvert á
fætur öðru, en ráðherrar gæla við
útreikninga um verðlagsþróun,
sem hvergi eru til nema í þeirra
eigin skýrslum.
Skollaleikurinn varðandi Sem-
entsverksmiðju ríkisins er skóla-
dæmi um þessa vitleysu.
Verksmiðjan framleiðir sem-
entmeð bullandi tapi, vegna þess
að verðið fæst ekki hækkað. Þeg-
ar svo er komið að hún á ekki
lengur fyrir eldsneyti á verk-
smiðjuvélarnar gengur öll ríkis-
stjórnin í að leysa málið með
þeim árangri að lán fæst fyrir
olíu fram yfir helgi!
Þá stoppast allt aftur. ( fumi
sínu og fáti var einn ráðherranna
búinn að flytja Sementsverk-
smiðjunni þau boð, að ríkis-
stjórnin hefði heimilað 10%
hækkun á sementsverði, en þá
hótaði verðlagsráð að kæra verk-
smiðjuna og ríkisstjórnina til
Rannsóknarlögreglunnar. Heim-
ildin var dregin aftur.
Nú liggja fyrir milli 40 til 50
beiðnir um verðhækkanir, og
Steingrfmur Hermannsson talar
um að hreinsa þurfi úr „pipun-
um". Sú hreinsun fer væntanlega
fram næstu daga> hinni hertu
verðstöðvun til háðungar.
Nú er aðeins vika síðan bráða-
birgðalögin um verðstöðvun til 1.
maf voru afgreidd. Aðeins nokkr-
ir dagar eru til mánaðamóta, og
eftir þvf sem fregnir herma sitja
stjórnarflokkarnir þessa stund-
ina og ræða um nýja verðstöðv-
un. Eitthvað á hún þó að vera
vægari en sú hin fyrri, enda
þurfa ráðherrar að fá svigrúm til
að hreinsa úr pípunum og taka
tillittil áfengisvarnarráðs, þegar
fé skortir í ríkiskassann!
Allan síðasta áratug gi Itu verð-
stöðvunarlög. Þá hækkaði verð-
lag á (slandi tífalt á við verðlag í
nágrannalöndunum. Á árinu 1979
voru í gildi tvenn verðstöðvunar-
lög, minna dugði ekki. Þá hækk-
aði verðlag um 60% á milli ára,
eða meira en nokkru sinni fyrr.
Dæmin sanna að þar sem verð-
myndun er frjáls og samkeppni
nýtur sín fer minnst fyrir verð-
hækkunum. Á (slandi, í landi
verðlagsráða, verðlagshamla, og
verðstöðvana eru verðhækkanir
mestar.
Það er auðvitað góðra gjalda
vert að sporna við verðbólgu, en
það er margsannað mál, að verð-
hækkanir verða ekki stöðvaðar
einar sér, ef ekki er ráðist gegn
rótum þeirra og forsendum. Rík-
isstjórnin getur sosum gert sig
hlægilega einu sinni enn með
nýrri hertri verðstöðvun, en það
verður sjónhverf ing eins og áður.
r---------------------------------
Ýmsum sanntrúuöum mönn-
um þykir ekki illt aö veröa fyrir
nokkru mótlæti. Mótlætiö þrosk-
ar, andstreymiö stælir. Menn
trúa þvi lika gjarna aö þungbær
reynsla af einhverju tagi, fjár-
skaöi, heilsutjón, sé nokkurs
konar staöfesting þess aö náö og
velþóknun máttarvaldanna sé
yfir þeim. Þaö sé eöli hinna
æöstu afla, aö aga þann sem þau
elska. Þvl var þaö, aö menn
kysstu á vöndinn, er þeir uröu
fyrir hirtingarhrlsi. Menn lögö-
ust undir limann I vissu þess, aö
velþóknun hins æðsta máttar
reiddi hann upp.
Guö minn, Guö minn,
þakka ég þér,
aö þannig sker
Drottins dómurinn strangi,
á séra ölafur Einarsson I
Kirkjubæ aö hafa kveöiö.
Þessi hugsun, aö mótlætiö sé
mannbætandi, á sér trúlega
margt til réttlætingar. Þroskinn
fæst vlst ekki fyrirhafnarlaust,
viskan ekki sársaukalaust. Óö-
inn hékk nlu nætur á tré, særöur
geiri, áöur en honum auönaöist
hin æbsta speki.
Allt um þaö hljómar þaö
undarlega I eyrum margra, er
menn lofa guö fyrir þaö sem
löngum þykir ekki eftirsóknar-
vert, jafnvel landplágur, drep-
sóttir og hallæri. Þó „mótlætiö
mannvitiö skapi”, stjakar slikt
óhjákvæmilega viö eölislægri,
heilbrigöri skynsemi og jarö-
nesku raunsæi.
Sannoröir menn hafa sagt
mér aö prestur einn I Hvammi 1
Noröurárdal hafi veriö svo
sannfæröur um ágæti and-
streymisins, aö hann hafi sungiö
guöi þakkargjörö, aö altari
kirkju sinnar, fyrir hallæri mik-
iö sem þá hafi gengið yfir land-
iö, og sá mjög á fólki og fénaði.
Þá kvaö fátækur raunsæismaö-
ur:
Reykjavik og þakka borgar-
stjórn fyrir þaö hallæri að stór
hluti ungs fólks þykir ekki nema |
aö nokkru leyti I húsum hæfur.
Svokallaöir unglingar koma
hvarvetna aö lokuöum dyrum, |
ef þeir ætla aö „fara út og ■
skemmta sér”, eins og fyrir
þeim er haft, Jafnvel I afkima
eins og Akureyri er þó ætlaö
húsrými i þessu skyni, jafnvel
víöar en á einum staö, svo aö
þessi voðalegi þjóöflokkur, ung-
lingarnir, megi eiga sér athvarf
og jafnvel oftar en einu sinni I
viku. Ungt fólk þarf nefnilega aö
hittast og dansa. Sjónvarpiö
heima hjá karli og kerlingu er
hvort eö er ekki svo bermilegt.
I Reykjavlk, sem kallar sig
höfuöborg, er þjóðflokknum
unglingar visaö á útivistarsvæði
sem nefnist Hallærisplan, og
fjasi hver sem vill, þó stundum
heyrist horféö jarma I einhverj-
um Noröurárdal þar um slóöir.
En samt hneykslast menn á
vanþakklæti unglinganna.
Sjaldan launa kálfar ofeldi,
segja menn og hrista ábyrgöar-
þung höfuðin, og betra væri
þessum lýö aö þola meira mót-
læti. Vel heppnaö hallæri ætti aö
kenna þeim Islandssöguna sem
ekki vilja læra hana hjá þeim
sem hafa numiö uppeldis- og
kennslufræöi, og þaö ætti aö
auka þeim þjóölegan metnaö.
Þá myndu þeir kannski hætta
þeirri óþjóðlegu iöju aö hrella
góöviljaöa þolendur mótlætis
meö skellugangi og skemmd-
arverkum.
En hittiröu eigi aö slöur vond-
an og vanþakklátan ungling á
hallærisplani farins vegar,
faröu þá heim og horföu I spegil.
Unglingar eru aöeins tvennt:
erföir og uppeldi, og er næsta
ljóst hvaöan hver og einn hefur
slikt.
13.4.’81.
G.J.
EZI29
Af hallæri
Þegar Drottni þakkaöi lega hollt og þroskandi, aö láta lifa I linnulausum allsnægtum
þjónn hans fyrir hallæri eitthvaö á móti sér. Hvaö þoldu og axla þess I staö nokkrar
heyröu menn I Herrans sal ekki forfeður okkar? Er ekki byröar? A misjöfnu þrífast
horféö jarma I Noröurárdai. jafngott fyrir okkur aö hætta aö börnin best. Þaö hlýtur aö vera
________________________ þroskandi aö gjalda keisararn-
Nærri má geta, aö ekki er ^ um sitt I háum sköttum og guöi
sama hver máttarvöldin eru né & WHggi sitt I þakklátu hugarfari. Þaö
hverju menn tfua, og gildir einu hlýtur aö efla meö mönnum
hvort máttarvöldin eru þessa þjóöerniskennd og ættjaröarást,
heims eöa annars. M" I aö vinna aö einhverju leyti
Ég hitti stundum á förnum - ^ |H ---------- kauplaust. Þegnskylduvinna
vegi menn sem hafa mjög mis- H hlýtur aö vera þjóbleg og góö.
munandi skoöanlr á mótlæti H _ óvist er hvort nauösynlegt er aö
eftir þvihvarjir meö völdinfara Mi.■ GIsli Jónsson skilja aö „her og þjóö”, þegar
og eftir þvl hverrar trúar þeir skrifar: þroskinn er kominn á þetta stig.
eru Ef átrúnaöargoö þeirra fara Ég stend þó orövana gagnvart
meö völd, þó er gott, og einstak- þeim trúmönnum sem ég hitti I
mm mm mm mmmm ■■■■■■■■■■■■■■■ ■ ■■ wmm ■■ ■■ h ■■ h m nu ■