Pressan - 27.10.1988, Side 18

18
Fimmtudagur 27. október 1988
sjúkdómar og fólk
Magaverkir drengsins
Leiðinlegar
lœknabiðstofur
Sem betur fer verð ég sjaldan
veikur og þarf því lítið á læknis-
hjálp að halda. Fyrir nokkru lenti
ég þó í því að leita til lækna vegna
smákvilla hjá dætrum mínum. Þá
kynntist ég læknabiðstofum og
andanum sem þar ríkir. Biðstofur
lækna gegna stóru hlutverki í starf-
seminni; þar er tekið á móti sjúkl-
ingunum og þar verða þeir að bíða
með kristilegri þolinmæði eftir því
að læknirinn geti talað við þá. Oft
eyða sjúklingar mun lengri tíma á
biðstofunni en nokkru sinni hjá
lækninum. Fæstir læknar skilja
þetta mikilvægi biðstofunnar og
sinna henni litið. Á hinn bóginn
reyna þeir að gera læknisstofuna
sína manneskjulegri; hengja upp
eitt eða tvö dagatöl frá einhverju
lyfjafyrirtæki, setja upp smekklega
litmynd af miðeyranu eða melting-
arfærum frá öðru lyfjafyrirtæki og
setja jafnvel lítið blóm i gluggann
til að lífga upp á tilveruna. Einstaka
læknir skreytir stofuna sína með
hauskúpu eða mynd af beinagrind,
svona til að minna sjúklinga sína á
það, hvar þetta lífsstríð allt endar.
Á lækningastol'unni eru alls kyns
tæki og tól til að auðvelda læknin-
um vinnuna, bækur til að fletta í,
blöð til að skoða og ótrúlegt úrval
af pennum í réttu hlutfalli við heim-
sóknir lyfjaumboðsmanna á liðn-
um mánuðum.
Furðulegt lesefni
Biðstofan er eins og eyðimörk
miðað við Gósenland þegar hún er
borin saman við lækningastofuna
sjálfa. Dæmigerð biðstofa hefur þó
breyst lítillega með árunum; stól-
arnir eru nýtískulegri, borðin öðru-
vísi og liturinn á veggjunum orðinn
hvítur, en annað er eins og það var.
Einn haustdag í september sat ég á
biðstofu og beið el'tir lækni með
dóttur mína. Þetta var biðstofa,
sem nokkrir læknar höfðu sameig-
inlega. Við einn vegginn var gler-
búr, þar sem símastúlkur sátu og
tóku á móti pöntunum og vísuðu
sjúklingunum inn á biðstofuna.
Síminn hringdi látlaust og þær
sögðu í sífellu að læknirinn sem
spurt var eftir væri ekki við eða
upptekinn. Biðstofan var máluð í
gamaldags fölgrænum lit og máln-
ingin lítilsháttar flögnuð al' veggj-
unum í kringum ol'na og hurðir.
Læknarnir höfðu greinilega ákveð-
ið að lífga upp á þennan nærbuxna-
græna lit með einhverjum litríku og
hengt upp myndir úr almanökum
frá einhverju lyfjaframleiðandan-
um. Þannig voru á veggjunum þrjár
myndir af exemútbrotum og ein af
sóríasissjúklingi sem hélt á túpu
ÓTTAR
GUÐMUNDSSON
LÆKNIR
með einhverju kremi. Auk þess eft-
irprentun af gömlu skónum eftir
van Gogh og gömul smokkaauglýs-
ing frá landlækni. Stólarnir voru
nýlegir svartir leðurlíkisstólar frá
þekktu ódýru sænsku fyrirtæki og
lítið farnir að slitna ennþá. Á borð-
unum var mikið af alls kyns lesefni
sem er dæmigert fyrir biðstofur.
Lestraefni biðstofa mótast einkum
af tvennu. í fyrsta lagi hvaða tíma-
rit eiginkona læknisins og börn
kaupa og í öðru lagi hvað læknirinn
fær mikið ókeypis af lesefni frá
lyfjaframleiðendum og öðrum. Á
þessari biðstofu höfðu eiginkonur
viðkomandi lækna mikinn áhuga á
dönskum kvennamálum, því þarna
voru á borðuni Femina og Damern-
as verden og Hjemmet. Einhver
læknissonurinn hafði greinilega
verið áskrifandi að Newsweek, því á
borðinu voru nokkur margra ára
gömul fréttablöð. Læknarnir
höfðu í bríaríi glapist á að kaupa
bæði Herópið og Varðturninn og
skellt hvorutveggja á biðstofuna.
Auk þess höfðu nokkrir auglýs-
ingapésar um lyf, brunavarnakerfi,
bila og High Desert slæðst með. Ég
sat og las uppskrift að nýrri megr-
unaraðferð með gulrótum og hvít-
káli í Hjemmet, en dóttir min hafði
haft með sér eigið lesefni og las í
Andrési önd.
Hressilegur kall
Á biðstofunni sátu 8—9 manns
og enginn sagði orð. Hver og einn
var niðursokkinn í það sem hann
var að lesa. Femina, Hjemmet,
Varðturninn eða Newsweek. Allir
voru með þennan þreytta raunasvip
sem einkennir lölk sem bíður eftir
einhverju sem enginn veit hvenær
verður. Allt í einu snaraðist hressi-
legur karlmaður inn á biðstofuna,
fékk númer og settist. Hann var
greinilega lítilsháttar drukkinn því
af honum var þessi indæla kaup-
staðarlykt, eins og alltaf var sagt í
minni sveit. Hann teygði úrsér, rop-
aði lítilsháttar og tók svo upp nef-
tóbaksdós. Hann var þokkalega
klæddur í blárri mittisúlpu og blá-
um buxum með gráa derhúfu. —
Ja, hér er nú meiri deyfðin sagði
maðurinn og dæsti. Ég hef ekki
upplifað svona rólegheit síðan í síð-
ustu jarðarför. Hann hló við svo
skein í gulleita tanngarðana og lor
svo að blaða í bunkanum á tíma-
ritaborðinu. — Þetta er nú ljóta
hclvítis draslið, sagði hann. —
Ekkert skil ég í þessum hátekju-
mönnum, læknirunum, að geta
ekki keypt eitthvað almennilegt að
lesa. Þetta er alltaf sama tuggan,
kellingablöð frá Danmörku og
Herópið, ja svei því.
■*>
Magakveisa og
mjólkurþamb
Andrúmsloftið hal'ði breyst á
biðstofunni. Börnin lögðu frá sér
Andrés önd og félaga og horfðu
stóreyg á kallinn, en fullorðna fólk-
ið þóttist ekki taka eftir neinu og
grúfði sig niður í uppskriftir og
megrunarkúra dönsku blaðanna af
stakri samviskusemi. — Hvað er
svo að þér, litli minn? spurði mað-
urinn og vék sérað litlum, fölleitum
5—6 ára strák sem sat með ólundar-
svip og starði á hann. — Mér er svo
illt í maganum, sagði barnið. — Já,
sagði kallinn, þér er illt í maganum.
Borðarðu bara ekki alltof mikið
sælgæti og drekkur svo kók allan
daginn? Það er von að þú fáir í
magann, þegar svo er, — svo get-
urðu örugglegaekkert kúkað og allt
er fast inni i þér. Ég man eftir þessu,
þegar ég var til sjós; þá voru stund-
um svona strákpjakkar um borð
sem iifðu á kóki og sykri og voru
alltaf með magakveisu. Þeim batn-
aði ekki fyrr en þeir fóru að éta
almennilega eitthvað sem matur var
í og fóru að geta kúkað eins og
menn. Það held ég nú, sagði kallinn
og dæsti. Strákurinn setti upp snúð
og sagði: „Ég borða alls ekki mikið
nammi. Móðir hans vaknaði þá til
lífsins og sagði: Víst gerirðu það,
þetta er nákvæmlega það sem hann
sagði síðast læknirinn, sem við vor-
um hjá, en þú vilt baraaldrei borða
neitt. Hann er svo matvandur, sagði
hún við kallinn sem greinilega hafði
unnið sig í áliti á biðstofunni með
þessum ráðleggingum til stráksa.
Aðrir höfðu nú lagt frá sér blöðin
og fylgdust með samræðunum. —
Ég skal segja þér eitt kona góð,
sagði kallinn, matvönd börn eru
ekki til, svangt barn borðar. Þessi
svokölluðu matvöndu börn eru
börn sem búin eru að belgja sig út
af sælgæti og kóki og eru bara
aldrei svöng þess vegna. Svo fá þau
að drekka endalaust af mjólk í allri
þessari helvítis framsóknar-bænda-
rómantík og fá svo í magann af öllu
saman. Láttu mig um þetta, ég hef
fengist við magakveisur í börnum
og unglingum í mörg ár bæði til sjós
og lands. Þetta er allt helvítis pjatt
og fyrirtekt. Taktu bara af honum
mjólkina og sælgætið og Iáttu hann
fara að éta almennilega brauð og
kjöt og fisk og þá batnar honum
eins og skot. Svo er hann fölur og
ræfilslegur, svona myndarlegur
strákur. Þetta er bara af mjólkur-
þambi skal ég segja þér, börn fá
ekki nóg af járni úr mólkinni. Kall-
inn sneri sér nú að snyrtilegum eldri
manni sem sat og var að lesa gamalt
Newsweek. Á forsíðunni stóð:
Will Robert Kennedy win
the election?
— Hvað segir þú um þetta,
hættu að lesa þetta blað, Róbert
Kennedy varð aldrei forseti, það get
ég sagt þér. Þetta er alveg rétt, sagði
maðurinn, gefðu stráknum sveskj-
ur og rúsínur, þá fara hægðirnar af
stað og honum batnar, og láttu
hann vera meira úti. Áður en varði
voru fleiri farnir að leggja orð í belg
og maðurinn á bláa gallanum
stjórnaði umræðunum. Konan við
símann starði í Corundran á fólkið,
sem allt í einu var farið að tala sam-
an. Sjúkrasaga drengsins kom fram
smátt og smátt. Hann var 5 ára,
kvartaði mikið um magaverki, væri
oft með hægðaklíning í buxunum,
hann borðaði litið eða ekki á mat-
málstímum, en nærðist þeim mun
meira á mjólk eða mjólkurvörum,
sælgæti og sætum drykkjum. Fólk-
ið var á einu máli um að þetta
mataræði gerði stráksa veikan,
hann ætti að fara að éta almenni-
lega og vera úti að leika sér, hætta
með mjólkina og sælgætið.
Gott sem gamlir kveða?
Konan var nú kölluð til læknisins
og var þar inni drykklanga stund
með drenginn. Á meðan voru lífleg-
ar umræður á biðstofunni um dap-
urlegan blaðakostinn og ýmsa sjúk-
dóma og fólkið var á einu máli um
að biðstofan væri með dapurlegri
herbergjum sem það hefði séð.
Hver verður glaðari af þvi að horfa
á myndir af exemi og gömlum
skóm? spurði eldri kona með
hneykslun í röddinni. Konan með
drenginn kom svo út frá lækninum
oggekk til kallsins sem hafði byrjað
að tala við strákinn og sagði:
Heyrðu, læknirinn sagði mér að
gera nákvæmlega það sama og þú
og þið hérna. Hann sagði að strák-
urinn væri með hægðatregðu af
mjólkurþambi og sælgætisáti,
hægðaklíningurinn í buxunum
væri út af þessu. Læknirinn sagði
mér að halda að honum venjuleg-
um trefjaríkum mat og láta hann
hætta að drekka svona mikla mjólk
og gosdrykki. Þakka þér kærlega
fyrir. Ég hefði bara ekkert þurft að
fara til læknis. Kallinn brosti og
sagði:
Oft er það gott sem gamlir
kveða
Ég var næstur til læknisins en
hugsaði með mér á leiðinni inn:
Kannski er það satt sem sagt var
einu sinni, læknisfræði er 80% heil-
brigð skynsemi og 20% kunnátta
og verksvit. En þetta segir maður
ekki nema í þröngum hópi innan
fjögurra veggja og allir gluggar lok-
aðir. Hafið það barasta ekki eftir
mér.
OG ÞYRNIGERÐID
HÓF SIG HÁTT...
Á jólatrésskemmtunum
þykir mjög við hæfi að börnin
syngi um þyrnigerðið sem
hóf sig hátt. Þessi atburóur,
sem gerðist endur fyrir löngu
í fjarlægri konungshöll, er
síóur en svo einsdæmi, ef
marka má þessar myndir,
sem Magnús Reynir tók af
húsi vestur á Melum. Eins og
sjá má eru gráóugar klifur-
jurtir hreint og beint að
gleypa húsið, gluggi á hlið-
inni er horfinn inn i myrkvióið
og rétt matar í glugga á fram-
hlið. Hvað skal þá til ráða? Er
nóg að fá óbreyttan garö-
yrkjumann eóa er rétt að bíða
eftir því að hann birtist „hinn
ungi konungsson", sem líka
er sungið um í kvæðinu.