Pressan - 18.05.1989, Síða 10

10
Fimmtudagur 18. maí 1989
STÉTTABARÁTTA ÞRIÐJA HEIMSINS
BERSTINN í ÍSLENSK SVEFNHERBERGI
„Það eru tvöhundruð þúsund
munkar í Thailandi en þrjúhundr-
uð þúsund vændiskonur," heyrði
ég eitt sinn borgarstjórann í Bang-
kok segja. Sjálfur er borgarstjórinn
munkur og vill fjölga í þeirri stétt
en fækka í röðum vændiskvenna.
Það segir kannski eitt og annað um
þversagnir og fjölbreytileika þessa
þjóðfélags, að borgarstjóri þessarar
risaborgar gengur í bændastakk og
á sandölum en tugþúsundir manna
í borginni eru ríkari en íslending
gæti dreymt um að verða. Flestir í
Thailandi, sérstaklega utan Bang-
kok, eru hins vegar bláfátækt fólk.
Það eru kannski fjórar eða fimm
milljónir manna í landinu sem hafa
það gott efnahagslega, sumir mjög
gott, en á milli þeirra og fimmtíu
milljóna fátækra bænda og verka-
manna er mikil gjá og fáar brýr.
Vændiskonurnar eru nánast allar
úr stórum barnahópum fátækra
bænda. Konurnar sem gifst hafa til
vesturlanda eru flestar úr þessari
stétt líka.
Doktor I heimspeki
en tolin vændislcona
Ein vinkona mín þarna að austan
mun innan tíðar verja doktorsrit-
gerð í heimspeki við bandarískan
háskóla. Hún kynntist evrópskum
manni sínum við einn af bestu há-
skólum þess Iands. Að því loknu
munu þau búa í Evrópu og hún þar
kenna sín flóknu fræði. Hún veit
hins vegar sem er, að hluti af þeim
illa upplýsta almenningi sem hún
þarf að umgangast í Evrópu mun
líta hana hornauga vegna æsifrétta
í flestum blöðum álfunnar um falar
konur í austurvegi. Hún og fleiri
Hún er skrítin þversögnin, að tvö af siðprúðustu þjóðfélögum heimsins skuli
hafa orðið vettvangur vændis fyrir vestræna karlmenn. í Thailandi og jaf nvel
enn frekar a Filippsey jum ríkja siðir um samskipti kynjanna, sem minna helst
á hætti kennda við Viktoríu drottningu. Karlmenn hitta ekki ungar konur ein-
samlar. Þeir verða að fara í gegnum raunir eins og tedrykkju með stjórfjöl-
skyldu konunnar, ásamt með formlegu bónorði áður en stúlkunni er talið
óhætt að umgangast hann nokkuð að marki. Þetta er eitthvað að breytast í
risaborgunum Manila og Bangkok, sem eru orðnar eins stórar og París og
London og geyma eins og aðrar stórborgir mismunandi lífshætti. Þessartvær
borgir, Manila og Bangkok, hafa orðið alþjóðlegar miðstöðvar vændis og
þess sem kallað hefur verið kvennasala. Ástæðurnar fyrir þessu eru margar
og flóknar en sumar auðskildar. Eins er unnt að skilja, en síður afsaka, þá for-
doma sem þetta vekur sums staðar í Evrópu.
JÓN ORMUR HALLDÓRSSON SKRIFAR
hámenntaðar konur þarna að aust-
an hafa sagt mér, að þær myndu
ekki vilja búa í neinni smáborg í
Evrópu vegna þessara fordóma.
Stórborgirnar eru öðruvísi, fólk er
þar síður heimskt, í þess orðs upp-
haflegri merkingu, því þó það hafi
kannski ekki ferðast um heiminn
allan hefur heimurinn allur til
þeirra komið. ísland er í þessu tilliti
sjálfsagt verra en margar smáborgir
Evrópu. Hér ríkja allir þeir fordóm-
ar sem vænta má á útkjálkum og
við það bætist svo minnimáttar-
kennd þessarar dvergþjóðar, sem
brýst út í hlægilegri sjáifumgleði og
dapurlegri heimsku um umheim-
inn.
Nauðsyn þess að
líta niður ó einhvern
Hún benti mér á annað, þessi
//1
Það eru tvö-
hundruð þúsund
munkar í Thai-
landi en þrjú-
hundruð þúsund
vændiskonur/7
heyrði ég eitt
sinn borgar-
stjórann í Bang-
kok segja."
thailenska kona. Hún sagðist
sjaldnast finna til fordóma frá
menntuðu fólki, né heldur fólki
með sæmilegt sjálfstraust. Hún
kvað það sorglega staðreynd, að
fólk úr þriðja heiminum fyndi mest
fyrir fordómum frá þeim sem lægst
væru settir á vesturlöndum. Og svo
náttúrlega frá þeim sem byggja
landfræðilega eða menningarlega
útkjálka, sem ekki eru í tengslum
við heimsmenninguna eins og hún
er að þróast þessi árin. Ein skýring-
in á þessu er sú, sagði hún, að allir
þurfa að vera meiri en aðrir. Efna-
hagslega og menningarlega kúgað-
ar lágstéttir Evrópu finna sér fólk í
útlöndum til að líta niður á, að sögn
þessarar konu. Annarra skýringa er
svo að leita í vanþekkingu, heimsku
og einangrun frá umheiminum.
Hin hliðin á málinu er svo minna
þekkt á vesturlöndum. Þarna fyrir
austan er víða mjög litið niður á
hvítt fólk. Það þykir álíka merkilegt
þarna og ruddalegir kúrekar að
vestan með vasana fulla en höfuðið
tómt þykja í menningarborgum
Evrópu. í ofanálag er það almenn
skoðun þarna eystra, að hvítt fólk
þrífi sig illa, af því sé vond lykt.
Útlönd úti á gangstétt
Hvítir menn eru því ekki almennt
taldir það hnoss sem síður upplýst
eintök af þeirri dýrategund gætu
kannski haldið. Ríkir menn eru hins
vegar víðast taldir happafengur í
hjónaband þar sem fátækt ríkir.
Ríkt fólk giftist hins vegar ekki fá-
tæku fólki í þessum löndum, frekar
en víðast annnars staðar. ísland er
undantekning frá þessari reglu,
sennilega fyrst og fremst vegna þess
að fáir lslendingar hafa verið ríkir í
marga ættliði. Ríkt fólk er hér nýtt
fyrirbæri, nánast bundið við allra
síðustu ár. Þarna eystra eru þeir
ríku flestir af ríkum komnir í marga
ættliði og tilheyra samfélagi sem
stundum virðist eiga meira sameig-
inlegt með samfélagi ríkra í London
og New York en samfélagi fátækra
á gangstéttinni fyrir utan villurnar í
Manila og Bangkok. Það sagði mér
eitt sinn maður í öðru landi þarna
eystra, að til þess að kynnast ein-
hverju gersamlega framandi væri
vænlegra fyrir hann að ganga
nokkra metra frá húsinu sínu og
ræða við fólkið sem bjó á gangstétt-
inni en að fljúga til New York, þar
sem hann var hagvanur. „Ég þekki
engan mann úr sveitinni hérna í
kring og veit ekki hvernig maður