Pressan - 18.05.1989, Page 24

24
Fimmtudagur 18. maí 1989
Anna Vigdis Gisladóttir, systir
brúðarinnar, skoðar giftingarhring-
inn og Björg Ellingsen, móðir Jóns
Óttars, fylgist með.
Viðtal við brúðgum-
ann Jón Óttar Ragn-
arsson um hjóna-
bandið og framtíðina
VERA SKEMMTILEG
BRÚÐKAUP EIGA AÐ
Það hefur verið nóg að gera hjó þeim Jóni Óttari Ragnarssyni og Elfu
Gísladóttur að undanförnu. Ýmsu þurfti að sinna í sambandi við brúð-
kaupsundirbúninginn oq bæði hafa þau einnig verið önnum kafin ó
Stöð 2, þar sem þau eru brótt ó förum í brúðkaupsferð. Okkur tókst þó
að króa brúðgumann af skamma stund og spyrja hann nokkurra
spurninga. Fyrst var hann inntur eftir því hvernig þau Elfa hefðu kynnst
og af hverju þau hefðu ókveðið að giftast í stað þess að búa í óvígðri
sambúð.
„Við kynntumst í Leikhúskjallar-
anum á annan í jólum árið 1983 og
þetta var — að minnsta kosti frá
minni hálfu — ást við fyrstu sýn.
Við höfum ekki verið samfellt sam-
an síðan, en nú höfum við gert það
upp við okkur að deila lífinu í sam-
einingu og þess vegna var ekkert
eðlilegra en að ganga í hjónaband.
Að mínu mati er hjónabandið mjög
virðingarverð stofnun, ef svo má að
orði komast. Við eigum að halda í
slíkar hefðir, án þess að láta þær þó
verða eins og myllusteina um háls-
inn á okkur.“
Ástarsambönd
undir miklu ólagi
— Baðstu Elfu formlega með
pomp og pragt — kannski á hnján-
um, eins og menn gera stundum í
bíómyndunum?
„Nei, nei. Ég held, að nútímafólk
geri nú óskaplega lítið af því að fara
á hnén.“
Talið berst óhjákvæmilega að
brúðkaupinu, sem greinilegt er að
Jón Óttar hefur ákveðnar skoðanir
á. „Mér finnst að brúðkaup eigi að
vera skemmtileg og að fólk eigi að
leggja töluvert á sig til að svo geti
orðið . . . Þannig vildi ég hafa það
og vona að gestirnir hafi notið
dagsins eins og við hjónin. Þetta var
skemmtilegasta stund lífs míns!
— Hafið þið sett ykkur einhverj-
ar ákveðnar lífsreglur í því mark-
miði að halda ástinni heitri I amstri
hvunndagsins?
„Ástarsambönd eru undir tölu-
verðu álagi í okkar þjóðfélagi vegna
þess hve íslendingar vinna mikið.
Ef hjónaband á að endast verður
fólk því að gæta þess vandlega að
langur vinnudagur komi ekki niður
á sambandinu.
Mér finnst líka mikilvægt að
komast i gott sumarfri. Það er jafn-
nauðsynlegt og góður svefn. Éf ég
sef ekki get ég ekki unnið daginn
eftir — og ef ég fer ekki í sumarfrí
verður veturinn miklu erfiðari.
Síðan eigum við ákaflega falleg-
an sumarbústað við Álftavatn, sem
ég er fæddur í og við bjuggum alltaf
í fjóra mánuði á ári. Þar ætlum við
Elfa að reyna að dvelja sem mest á
sumrin, því þetta er algjör paradís.
Lítum ó okkur sem
utangarðsmenn
— Hvernig kemur það út fyrir
hjón að vera á sama vinnustað? Er
ekki rœtt um málefni Stöðvar 2 all-
an sólarhringinn?
„Nei, sem betur fer. Við reynum
meðvitað að halda umræðu um
Stöð 2 í algjöru lágmarki, þegar
heim er komið. Maður er aiveg bú-
inn að fá nóg af vinnunni á kvöldin
— en það gerir manni auðvitað svo-
lítið erfitt fyrir að sjónvarpið skuli
standa inni í stofu og minna þannig
óneitanlega á starfið!"
— Hvað eigið þið hjónin sam-
eiginlegt og að hvaða leyti eruð þið
ólík?
„Bakgrunnur okkar er töluvert
ólíkur og eflaust gerði það okkur
erfitt fyrir í upphafi. Élfa er að
miklu leyti alin upp í Bandaríkjun-
um við amerískar hefðir, en ég er
eiginlega alinn upp í ströngum
þjóðernislegum rétttrúnaði.
Hins vegar eigum við það sam-
eiginlegt, að við litum dálítið á okk-
ur sem utangarðsmenn í þessu sam-
félagi. Ég á norska móður og féll
aldrei inn í þennan borgaralega rétt-
trúnað hér á landi. Mér fannst hann
of bindandi og uppáþrengjandi.
Við eigum það líka sameiginlegt
að vera svolitlir flakkarar eða hipp-
ar að eðlisfari. Svo erum við bæði
mjög rómantísk í þeirri merkingu
að tilfinningarnar skipta okkur
að minnsta kosti jafnmiklu máli og
steinsteypan. Ef ekki meira máli . . .
Þær eru að minnsta kosti jafnrétt-
háar skynseminni.“
kynlifsdálkurinn
Bréf til kynlífsdálksins má skrifa undir dulnefni.
Utanáskriftin er: PRESSAN — kynlífsdálkurmn, Ár-
múla 36, 108 Reykjavík.
DRAUMAR OG VERULEIKI
Það er afar hressandi fyrir kyn-
fræðing að lesa, heyra eða sjá eitt-
hvað jákvætt um kynlíf í umhverf-
inu. Að ég tali nú ekki um ef maður
hittir fyrir einstaklinga sem eru
sáttir við sjálfa sig sem kynverur,
líta á kynlíf frá víðum sjónarhóli
(sem kyn-líf,.ekki bara samlíf) og
sem virkilega þekkja viðhorf sín til
kynferðismála. Slík upplifun er því
miður alltof sjaldgæf. Það væri
aldeilis draumaþjóðfélagið ef fólki
liði tilfinningalega, andlega, líkam-
lega og félagslega m.t.t. kynlífs.
Fjölmiðlar á Islandi eru til dæm-
is upp til hópa, fyrir utan eitt eða
tvö tímarit, því miður nær alveg
fastir inni í neikvæðri kynlífsum-
ræðu. Það sem ég á við með „nei-
kvæðri“ umræðu er til dæmis afar
þröng umfjöllun um kynlíf. Það
sem telst fréttnæmt um kynlíf teng-
ist of oft ríkjandi ranghugmyndum,
því að gera úlfalda úr mýflugu og
því einu að selja framleiðsluna.
Fólk sem starfar við fjölmiðla hef-
ur fengið sömu félagsmótun í kyn-
lífi og allir aðrir og það endurspegl-
ar gæði i umfjöllun um kynferðis-
mál. Það blæs enginn í lúðra og til-
kynnir að aldraðir geti verið betri
elskhugar en yngra fólk, en ef
minnst er á titrara er það fréttnæmt
og öskrað í auglýsingum að nú sé
verið að skrifa um titrara. Kynlífs-
umræða er alltof oft í brandara-
eða sóðastílnum eða svo háfleyg að
enginn skilur hana.
Landssamtök um
kynfrœðslu
Allir sem hafa eitthvað komið
nálægt kynfræðslu á íslandi síð-
ustu árin vita að þjóðfélag okkar er
þó nokkuð á eftir hinum Norður-
löndunum, sérstaklega Svíþjóð og
Danmörku, hvað varðar opnar og
uppbyggilegar umræður og fræðslu
um kynlíf. Sl. haust áskotnaðist
mér kassi frá fyrirtækinu Fyrirtaki,
fullur af getnaðarvörnum og upp-
lýsingabæklingum frá landssam-
tökum um kynfræðslu í Svíþjóð.
Þessi kassi var ein svona jákvæð
upplifun varðandi kynlífsmálin.
Bara tilhugsunin ein að til væru
landssamtök um kynfræðslu fannst
mér frábær!
Það væri verðugt verkefni að
stofna svipuð samtök hér á landi.
Samtök sem hefðu það að mark-
miði að efla stórlega upplýsinga-
streymi til almennings um allt það
sem snertir okkur kynin, kynlíf
okkar. Slík samtök væru í tengslum
við almenning og fylgdust með öll-
um breytingum í þjóðfélaginu sem
koma kynlífi við. Megintilgangur-
inn er að fólki líði vel kynferðislega.
Mannlegir sjúkdómar
Ekki minnkaði hrifningin þegar
ég rakst á bækling sem bar yfir-
skriftina „Karleksbaciller“ (kær-
leiksbakteríur). Fólk sem fær kyn-
sjúkdóma er stundum niðurbrotið
og finnst það hin mesta hneisa að fá
„þessa“ sjúkdóma. Auðvitað er
slæmt að fá kynsjúkdóm en það er
jafnslæmt að fá aðra sjúkdóma —
sérstaklega ef maður leitar ekki
lækninga strax. Alnæmi er heldur
ekki eini sjúkdómurinn sem getur
dregið til dauða. Svo lengi sem fólk
á þessari jörð hefur samfarir mun-
um við hafa kynsjúkdóma á meðal
okkar. Með fræðslu, t.d. að brýna
fyrir fólki að nota smokk, sérstak-
lega við skyndikynni, getum við
dregið úr fjölda smitaðra einstakl-
inga. Með því að nota orð eins og
kærleiksbakteríur get ég vel ímynd-
að mér að dragi aðeins úr skömm-
ustutilfinningunni hjá þeim sem fá
kynsjúkdóma. En nú mega menn
ekki heldur halda að ég sé að segja
að það sé eitthvað fínt að fá kyn-
sjúkdóma. Alls ekki — ég er bara
að benda á að orðaval getur lýst við-
horfum okkar mjög vel. Til dæmis
var orðið „sjálfssaurgun“ og
„sjálfsflekkun“ einu sinni notað
hér á landi yfir sjálfsfróun.
Tölfrœði
Mig langar að geta þess í fram-
haldi af umfjöllun um kærleiks-
bakteríur að varast ber að túlka
tölur um tíðni kynsjúkdóma ein-
hliða. Mikil og víðtæk kynfræðsla
getur orðið til þess að fólk leiti sér
frekar lækninga af því það þekkir
frekar einkennin og þorir frekar til
læknis. Á pappírunum getur þetta
litið svo út að um aukningu á kyn-
sjúkdómum hafi verið að ræða
fyrstu árin eftir að víðtæk kyn-
fræðsla var hafin. Þeir sem eru
hræddir við að kynfræðsla skaði
gætu jafnvel sagt: „Þarna sjáið þið
— tíðnin hefur ekkert lækkað,“ en
á röngum forsendum.