Pressan - 22.02.1990, Blaðsíða 8

8
Fimmtudagur 22. febr. 1990

PBOSSXn
VIKUBLAÐ Á FIMMTUDÖGUM
Útgefandi: Blað hf.
Ritstjórar: Jónína Leósdóttir Ómar Friðriksson
Blaðamenn: Anna Kristine Magnúsdóttir Adda Steina Björnsdóttir Björg Eva Erlendsdóttir
Ljósmyndari: Einar Ólason
Útlit: Anna Th. Rögnvaldsdóttir
Próíarkalestur: Sigríður H. Gunnarsdóttir
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Auglýsingastjóri: Hinrik Gunnar Hilmarsson
Ritstjórn og skrifstofur: Ármúla 36, simi: 68 18 66. Auglýsingasími: 68 18 66. Áskrift og dreifing: Ármúla 36, simi 68 18 66. Setning og umbrot: Leturval sf.
Prentun: Blaöaprent hf.
Áskriftargjald 500 kr. á mánuði. Áskriftargjald: Pressan og Alþýöublaðiö:
1000 kr. á mánuði. Verö i lausasölu: 150 kr. eintakiö.
HANDBOLTA-
ÆVINTÝRIÐ
í dag fylgir PRESSUNNI sérstakt kynningar-
blað um heimsmeistarakeppnina í handknatt-
leik og efnum við jafnframt til áheitasöfnunar
til stuðnings landsliðinu. Þarf vart að minna
nokkurn mann á þau stórafrek sem handbolta-
strákarnir hafa unnið á síðustu árum. í sérstöku
þakkarávarpi frá Jóni Hjaltalín Magnússyni,
formanni HSÍ, í tilefni af kynningarblaði
PRESSUNNAR, segir hann: ,,Án þess mikla
skilnings og velvilja, sem fyrirtæki og einstak-
lingar hafa veitt okkur, hefði þetta „handbolta-
ævintýri” undanfarinna ára ekki verið mögu-
legt.” Nú heldur landsliðið til Tékkóslóvakíu til
móts við sextán sterkustu handknattleiksþjóð-
ir heimsins. Jón Hjaltalín segir: „Áreiðanlega
er það vilji allra landsmanna að við höldum
áfram að vera í hópi bestu þjóða heims í hand-
knattleik og að við vinnum okkur öruggt sæti
á næstu Ólympíuleikum í Barcelona. Landslið
okkar mun eins og ævinlega gera sitt besta og
stefna að sigri í hverjum leik.” Jón Hjaltalín
minnir á að stuðningur við landsliðið sé ekki
síður mikilvægur en velvilji. PRESSAN tekur
undir það og hvetur landsmenn til þátttöku í
landsáheiti blaðsins.
pélitisk þankabrot
Norrœnt samstarf í nýrri Evrópu
Fyrir um þaö bil ári þegar
Thorvald Stoltenberg var enn
utanríkisráðherra Noregs,
sagði hann í skálaræðu, að
hann hitti starfsbróður sinn í
Svíþjóð, Sten Andersson, oft-
ar en konuna sína. Þetta
glens er kannski betri lýsing á
norrænu samstarfi en langar
útlistanir. Á þeim sífellda
þeytingi milli landa og funda,
sem er hlutskipti stjórnmála-
og embættismanna á okkar
tímum, eru náin persónuleg
og pólitísk samskipti Norður-
landabúa ómetanleg sem út-
sýnishóll og áttavísir.
Norðurlandaráð, sem er
samstarfsvettvangur ríkis-
stjórna og þjóðþinga fimm
norrænna ríkja og þriggja
sjálfstjórnarsvæða, á hins-
vegar við nokkra tilvistar-
kreppu að stríða. Þróunin
innan Evrópubandalagsins,
breytingarnar í Austur-Evr-
ópu, áform um evrópskt efna-
hagssvæði og tillögur um að
friðsamlegt Hansasamband
ríki við Eystrasalt eru dæmi
um gjörbreyttar aðstæður.
Jafnvel þær forsendur sem
komu í veg fyrir samstöðu
norrænu ríkjanna í öryggis-
og varnarmálum upp úr síð-
ari heimsstyrjöld eru nú senn
úr sögu. Spurningin er hver á
að vera hlutur norræns sam-
starfs í nýrri Evrópu.
-o-o-o-
Hið opinbera samstarf
Norðurlandanna hefur verið
gagnrýnt fyrir að vera óform-
legt, svifaseint og dreift yfir
of mörg verkefni. Hér hefur
Norðurlandaráð tekið sér
tak. Norræna ráðherranefnd-
in í Kaupmannahöfn hefur
þegar tamið sér EB-stæla í
ákvarðanatöku. I verkefna-
áætluninni „Norðurlönd í
Evrópu 1989—92“ eru verk-
efni skilgreind, tímamörk
ákvarðana tiltekin og ábyrgð
á framvindu mála vistuð. Evr-
ópusamvinnan er nú höfuð-
verkefni ráðherranefndar-
innar og er skrifstofu hennar
ætlað að vera í senn hug-
myndabanki og stefnumiðja
fyrir norrænu ríkin í aðlögun-
inni.
Óvissa um framtíðarhlut-
verk Norðurlandaráðs og að-
haldsstefna í ríkisfjármálum
hafa þegar framkallað bann
við að norrænu fjárlögin vaxi
að raungildi næstu árin. Nýj-
ar hugmyndir um norrænt
samstarf munu því ekki þýða
meiri umsvif. Á móti framlög-
um til nýs kvikmyndasjóðs og
nemenda- og kennaraskipta
(NORDPLUS) þarf að koma
niðurskurður. Forgangur Evr-
ópuverkefna mun leiða til
þess að gömlum samstarfs-
málum verður ýtt út af nor-
ræna nægtaborðinu. Fram-
undan eru erfiðar deilur um
forgangsröðun norrænna
samstarfsverkefna. Smjör-
þefinn hafa menn fundið í til-
lögum embættismanna um
að leggja niður fjórar nor-
rænar stofnanir og átta fasta-
nefndir á sviði rannsókna. Þá
er hafin heildarendurskoðun
á starfsháttum og skipulagi
Norðurlandaráðs.
Sjálfsögun, forgangsröðun
og aukin hraðvirkni breyta
þó ekki þeirri staðreynd að
Norðurlandaráð er áfram ein-
ungis ráðgefandi samkoma
og að norræna ráðherra-
nefndin getur hvorki gert
bindandi samninga innávið
né útávið.
Samkvæmt þeim drögum
sem lögð hafa verið að evr-
ópsku efnahagssvæði (EES) í
viðræðum embættismanna
EFTA og EB er gert ráð fyrir
að flestar núverandi reglur
Evrópubandalagsins og kom-
andi EES-reglur verði sjálf-
krafa lagalega bindandi í
löndum innan evrópska efna-
hagssvæðisins. EES-ákvarð-
anir verða semsagt bindandi
fyrir aðildarlöndin, og sér-
stök eftirlitsstofnun með úr-
skurðarvald í deilumálum
verður sett á stofn til þess að
tryggja að EFTA/EB-reglum
verði fylgt út í ystu æsar. Hér
er um að ræða miklu fleira en
fríverslun og viðskiptapólitík.
Evrópska efnahagssvæðið
mun ná til flestra samstarfs-
sviða á vettvangi Norður-
landaráðs. Innan EES verður
fjallað um umhverfis-, neyt-
enda- og félagsmál, æðri
menntun og rannsóknir,
þjónustuviðskipti, fjármagns-
hreyfingar, samskipti ein-
staklinga yfir landamæri og
vissa þætti samgöngumála.
Utanvið EES falla einungis al-
menn menningarmál, vissir
þættir löggjafarmála, þróun-
araðstoð, landbúnaðarmál og
skógarhögg.
EFTA-þingið verður hin
þingræðislega yfirbygging
evrópska efnahagssvæðisins,
og á það að starfa í náinni
samvinnu við Evrópuþing
EB-ríkjanna, meðal annars
með sameiginlegu þinghaldi.
-o-o-o-
EFTA-leiðin hefur ekki ver-
ið gengin til enda og þeir eru
til sem spá því að hún endi í
fjallakrókum Sviss og Austur-
ríkis og nái ekki að bakdyr-
um Evrópubandalagsins. Enn
er markið þó sett á að EES-
uppkastið verði gert að
samningsgrundvelli ríkis-
stjórna EFTA-ríkjanna á
sumri komanda og að samn-
ingar um EES við Evrópu-
bandalagið verði frágengnir
sumarið 1991. Verði EES að
veruleika óttast margir að
það yrði slíkt meginverkefni
fyrir pólitíska kerfið í nor-
rænu ríkjunum að starfið inn-
an Norðurlandaráðs fengi að
sitja á hakanum hjá ráðandi
fólki. Og munu norrænir
þingmenn yfirhöfuð fást til
að sitja bæði Norðurlanda-
ráðsþing og EFTA-þing til
þess að ræða í stórum drátt-
um sömu mál? Verður Norð-
urlandaráð bara vermireitur
fyrir menningarlega þjóð-
garðsverði og andstæðinga
EES?
Einn er sá ljóður á EFTA-
þingi og EES að þar eru Danir
ekki með og því hætta á enn
meiri sundrungu norræns
samstarfs. Kannski er því sú
hugsun frá Dönum komin að
breyta eigi norrænu sam-
starfi æ meir í þá'átt að skil-
greina og samræma hags-
muni norrænu ríkjanna og
reka áróður fyrir þeim á al-
þjóðavettvangi. Norðurlönd-
in sem þrýstihópur innan
allra alþjóðasamtaka. Nor-
ræn samstarfsverkefni yrðu
hinsvegar í framtíöinni fram-
kvæmd innan ramma stærri
heilda. Einhvers konar nor-
rænt BENELUX-samstarf.
Norðurlandaráð stendur
frammi fyrir flóknum spurn-
ingum um form og innihald.
Þeir sem biðja um skjót svör
ættu að festa sér í minni þá
fullyrðingu rithöfundarins
Umbertos Eco, að við öllum
flóknum spurningum sé til
einfalt svar, og það sé vit-
laust.
Munu norrænir þingmenn yfirhöfuð fóst
tii að sitja bæði Norðurlandaráðsþing
og EFTA-þing til þess að ræða í stórum
dráttum sömu mál?
hin pressan
„Rúmenia — Kjötið lagt af
-stað"
— Fyrirsögn á forsídu Þjóðviljans.
,,Karlnaut strauja
víst!. . . minn karl
er naut og þau tíu
ár sem viö höfum
búid saman höf-
um viö hjálpast
aö viö allt, strauj-
un þar meö talda.
Og ég veit aö fjöl-
margir karlar
gera þaö einnig.“
— Lesandi hringdi til Morgun-
blaðsins.
„Það er ekki nóg með, að mið-
stjórnarfundur Alþýðubanda-
lagsins hafi verið sannkallaöur
kattarþvottur, heldur héldu
formaður og varaformaður .
Aþýðubandalagsins áfram y
þeim kattarþvotti í Þjóðviljan-
um. ... tilraun Ólafs Ragnars
til þess að gera upp við fortíö
sína er náttúrlega hreinn aum-
ingjaskapur."
— Úr fieykjavíkurbréfi Morgun-
blaðsins.
„Það er lítili glans yfir glans-
tímariti sem ruglar saman
Rolls Royce og límó."
— Jón Óttar, sama grein i Morgun-
blaðinu.
„Börnin fái aö borða"
— Fyrirsögn i Nýju helgarblaði.
„Fjögur tékkhefti gegn óveð-
ursskaða"
— Fyrirsögn i Timanum.
,,Þaö er aö mínu
mati mjög mikil-
vœgt aö Þjóövilj-
inn, Tíminn og
Alþýöublaöiö
komi út. Aö halda
þeim uppi er
nokkurs konar
pólitísk heilbrigö-
isþjónusta.“
— Stefán Jón Hafstein i Nýju
helgarblaði.
„... ég geri þar engan greinar-
mun á Hraðfrystihúsi Patreks-
fjarðar og dagblaði."
— Jónas Kristjánsson um rikis-
styrki, i Nýju helgarblaði.
„Likamsmeiðingar í Reykjavík
á síðasta ári: Tuttugu og sjö
manna hópur er hættulegast-
ur"
— Fyrirsögn í DV.
„Best væri auðvitað að
fiskstofnarnir væru það
stórir að algert frelsi gæti
rikt. Slíkt væri i anda sjólf-
stæðisstefnunnar . . ."
— Haft eftir Guðmundi H. Garðarssyni i Morgunblaðinu.
„Fátt er raunalegra en sorp-
blaðamenn að berhátta sig
frammi fyrir alþjóð. Enda sjón-
arspil þeirra Herdísar Þor-
geirsdóttur og Ólafs Hanni-
balssonar vafalitið átakanleg-
asta uppákoma fjölmiðlanna
um árabil."
— Jón Óttar Ragnarsson i svari við
svari við svargrein i Morgunblaðinu.