Pressan - 14.03.1991, Blaðsíða 14

14
FIMMTUDAGUR PRESSAN 14. MARS 1991
preSSSR
Útgefandi:
Blað hf.
Framkvæmdastjóri:
Hákon Hákonarson
Ritstjórar:
Gunnar Smári Egilsson,
Kristján Þorvaldsson
Augiýsingastjóri:
Hinrík Gunnar
Hilmarsson
Ritstjórn, skriístofur og aug-
lýsingar: Hverfisgötu 8-lt),
sími 62 13 13. Faxnúmer:
62 70 19. Eftir tokun skipti-
borðs: Ritstjórn 62 13 91, dreif-
ing 62 13 95, tæknideild 62 00
55. Áskriftargjald 550 kr. á
inánuði. Verð i lausasölu 170
kr. eintakið.
Peningar og
læknishjálp
í PRESSUNNI í dag segja nokkrir
læknar frá því vali sem þeir standa
oft franimi fyrir um að ákveða hve-
nær sjúklingar þeirra skuli deyja.
Starf þeirra snýst ekki lengur ein-
vörðungu um að veita öllum sjúkl-
ingum allra bestu læknishjálp sem
völ er á heldur verða þeir að taka
tillit til þess hvað samfélagið er til-
búið að greiða fyrir þessa hjálp.
Fræðilega séð er. ekkert því til
fyrirstöðu að geta læknavísind-
anna til að halda fólki á lifi geti
margfaldast. Það eru hins vegar
takmörk fyrir því hvað þegnar
þjóðfélagsins eru tilbúnir að verja
stórum hluta tekna sinna til þess.
Þessi sjónarmið þarf að sætta.
Hingað til hefur þeirri aðferð
verið beitt að Alþingi ákvarðar
ákveðna upphæð til heilbrigðis-
mála. Það er síðan næsta tilviljana-
kennt hvert þessir fjármunir fara.
Þrátt fyrir að þetta fyrirkomulag
sé ópersónulegt felst í því val á
milli sjúklinga. Á meðan einn fær
dýra læknismeðferð þarf annar að
bíða lengi á biðlista og sá þriðji fær
ekki þá meðlerö sem hann þarf
þrátl fyrir að það sé tæknilega
mögulegt að veita hana.
Þetta kerfi er vont fyrir þá sök að
það felur ekki í sér að leitað sé
bestu nýtingar á fjármagninu.
Framtíðarverkefnið í heilbrigðis-
málum er að finna slíka leið en
ekki að skera niður kostnað hér og
|)ar þangað til tekist hefur að upp-
fylla ákvörðun Alþingis.
FJOLMIÐLAR
Ég ætla að kasta fram
tveimur tilgátum um hvers
vegna íslenskir fréttamiðlar
hafa verið svona leiðinlegir
undanfarin misseri.
Fyrri tilgátan felur í sér að
peningar renni um æðar
mannskepnunnar. Þegar
kreppir að leggst einhver bé-
vítans lognmolla yfir allt.
Stórgrósserar verða varkárir
og hætta að fjárfesta í loft-
köstulum og fara að borga
skuldirnar sínar. Verkalýðs-
sinnar sætta sig við að berjast
fyrir því sem þeir hafa í stað
þess að vilja meira. Þetta hef-
ur síðan þau áhrif á frétta-
mennina að þeim finnst ör-
uggara að segja bara fréttir af
loðnu og áli. Þeir búa jafnvel
til kenningar um lognmoll-
una, eins og þeir á Moggan-
um um daginn þegar þeir
sögðust bara segja fréttir af
því sem hefði gerst en ekki
því sem hugsanlega gæti
gerst. Sem væri svo sem í lagi
ef viðmiðunin um hvað hefði
gerst væri ekki sú, að það
hefði verið tilkynnt á blaða-
mannafundi.
Seinni tilgátan snýst líka
um kreppuna. Eftir mikla
gósentíð fyrir rúmum þrem-
ur árum féllu auglýsingatekj-
ur fjölmiðlanna. Síðan þá
hafa fáir fréttamenn verið
ráðnir í stað þeirra sem hafa
hætt. Stéttin hefur því elst um
þrjú ár síðan þá. Og lykillinn
að tilgátunni er kenning sem
mig minnir að Indriði G. Þor-
steinsson hafi einhverntím-
ann haft. Hún er sú að blaða-
mennska sé bara fyrir ógifta
unga karla. Það sem drífur
blaðamanninn áfram er ung-
mennishrokinn. Þegar hann
eldist þá settlast hann og
hættir að bíta.
Þetta voru tvær tilgátur en
næst mun ég bæta fleirum
við.
(Það skal tekið fram að fólki
er frjálst að setja hitt kynið
inn í kenningu Indriða.)
Gunnar Smári Egilsson
I
R
e'Maarauuým
1 könnun meðal háskóla-
stúdenta í Kansas í Banda-
ríkjunum sögðust 40 prósent
kvennanna hafa verið misnot-
aðar kynferðislega en 60
prósent karlanna töldu sig
hafa verið misnotaða.
BOBIÐ I BOB
"Það er endalaust heeqt að
skrifa skáldsögur með þræl-
pipruðu innihaldi en halda samt
að það só f léttum andleaum
samförum við vitsmunabuk
alheimslns."______
■■■mbbhbhhh^hhhihhhhhhguðbergur bergsson
ÓTRÚLEG
UPPGÖTVUN
S<vutetd4&
"Börn eru skemmtilegustu
mótherjarnir í Scrabble. Það
er bæði auðveldast að vinna
þau og auðveldast að svindla á
þeim."
Fran Lebowitz
"Alþýðuflokkur-
inn er upp á
dag jafngam-
all Álþýðu-
sambandi
fslands, og
jáfneldri
þeirra er
öldungis eng-
in tilviljun. Þau voru stofnuð
sama daginn..."
Helgi Skúli Kjartansson
"Bob er Bob
og hann
verður það
alltaf. Og
þess vegna
"er hann Bob."
Jetf Lynne um Bob Dylan
En er hægt að gera
skipstjórann
að háseta?
"Þegar búið er að reka skip-
stjóra, þá er hann ekki beðinn
um að gerast stýrimaður."
Þorsteinn Pálsson
MENN
Engin önnur leiö
en útleidin
Þorsteinn Pálsson hefur
verið vængbrotinn stjórn-
málamaður allt frá því hann
klúðraði ríkisstjórninni sinni.
Þá skipti engu þó hann hafi
verið formaður stærsta
stjórnmálaflokks landsins.
Eftir hina pólitísku aftöku
Davíðs Oddssonar á Þorsteini
er hann hins vegar búinn að
vera í pólitík. Fallinn formað-
ur Sjálfstæðisflokksins á enga
leið í pólitík aðra en útleið-
ina.
Þrátt fyrir að Alþýðuflokk-
urinn hafi verið þekktastur
fyrir aftökur á sínum forystu-
mönnum hefur Sjálfstæðis-
flokkurinn ekki gert það í
minna mæli. Innan hans eru
nokkrir menn sem allir vita
að eru ekki á uppleið. Og
stjórnmálamenn sem eru
ekki á uppleið eru ónýtir
stjórnmálamenn. Yngri
menn fylkja sér ekki að baki
þeim þar sem það skilar þeim
engu. Þeir einangrast því
Samstarfshæfur Sjálfstæöisflokkur?
Áhrif Sjálfstæðisflokksins í
íslenskum stjórnmálum hafa
á undanförnum árum og jafn-
vel síðustu tvo áratugi verið í
litlu samræmi við fylgi hans
meðal kjósenda. í fljótu
bragði mætti ætla að flokkur
sem að staðaldri hefur stuðn-
ing 30—40% kjósenda ætti
að hafa afgerandi áhrif á
framvindu landsmálanna.
Sjálfstæðisflokknum hefur í
seinni tíð ekki tekist að axla
þetta forystuhlutverk og hef-
ur það illu heilli komið í hlut
Framsóknarflokksins.
Á þessu eru vafalaust marg-
ar skýringar. Auðvelt er að
benda á meting og deilur
milli frammámanna í Sjálf-
stæðisflokknum. Þá liggur
djúpstæður málefnaágrein-
BIRGIR ARNASON
ingur í flokknum einnig í aug-
um uppi. Þessar skýringar
hrökkva þó ekki nema hálfa
leið. Við þarf að bæta að Sjálf-
stæðisflokkurinn hefur ekki
notið þeirrar forystu sem
megnaði að setja niður inn-
anflokksdeilur og finna hald-
góðar málamiðlanir í ágrein-
ingsefnum.
Þetta forystuleysi var sér-
staklega áberandi á fyrsta ári
yfirstandandi kjörtímabils
þegar Þorsteinn Pálsson
reyndi af vanefnum að stýra
eigin flokki og ríkisstjórn
landsins. Hvorugt fórst hon-
um vel úr hendi og því fór
sem fór.
Kosning Davíðs Oddssonar
til formennsku í Sjálfstæðis-
flokknum um síðustu helgi
kann að boða að hér verði
breyting á í kjölfar næstu
kosninga. Engar líkur eru á
því að persónulegur meting-
ur og málefnaágreiningur
hætti að setja svip sinn á Sjálf-
stæðisflokkinn en hins vegar
virðist Davíð hafa burði til
þess og styrk að stjórna sínu
liði.
Enn verður þó að setja stór
spurningamerki við Davíð
Oddsson. Það er mikill mun-
ur á því að stýra Reykjavíkur-
borg með stóran og auðsveip-
an meirihluta í stjórnum og
ráðum og hafa forystu fyrir
samsteypustjórn. Þær ein-
ræðistilhneigingar sem Dav-
íð hefur sýnt við stjórn borg-
arinnar eru ekki forskrift að
varanlegu og farsælu stjórn-
arsamstarfi.
Þá verður að segjast eins
og er að þau afskipti sem
Davíð hefur haft af landsmál-
um undanfarin misseri hafa
öll verið heldur glannaleg.
Hann hefur ekki vílað það
fyrir sér að tefla í tvísýnu
miklum þjóðarhagsmunum
— til dæmis þeim árangri sem
náðst hefur í baráttunni við
verðbólguna og nýju álveri á
Keilisnesi — hafi honum þótt
það þjóna sínum þröngu póli-
tísku hagsmunum.
Að öðru leyti er margt á
huldu um skoðanir Davíðs
Oddssonar í mikilvægum
þjóðmálum. Ég hef til dæmis
ekki orðið var við að hann
hafi látið neitt uppi um það
hvernig hann vilji haga sam-
starfi íslendinga við ná-
grannaþjóðirnar sérstaklega
í Evrópu.
Þrátt fyrir þessa fyrirvara
hef ég þá trú að formanns-
skiptin hafi á ný gert Sjálf-
stæðisflokkinn samstarfshæf-
an. Ég vona bara að hinn nýi
formaður flokksins viti hvað
honum ber að gera.
Birgir er hagfræðingur hjá
EFTA í Genf.
hægt og bítandi og í lokin
verða þeir meinlausir. Því
stigi er náð þegar aðrir
flokksmenn keppast um að
skjalla þá og þreytast aldrei á
að segja hversu mikil virðing
sé borin fyrir þeim.
Við þetta lifði Birgir ísleifur
allt frá því hann tapaði borg-
inni og þar til hann fór á þing.
Sömuleiðis Kjartan Jóhann-
esson frá því hann féll í for-
mannskosningunni og þar til
Jón Baldvin sendi hann utan.
Friðrik Sophusson skipar
þennan flokk einnig og jafn-
vel enn frekar eftir að hann
sættist á að vera biðleikur í
tvö ár þar til Davíð hefði
fundið hæfan varaformann.
Og við þetta mun Þorsteinn
þurfa að lifa, eða allt þar til
hann hverfur úr pólitíkinni.
En útleið Þorsteins verður
sjálfsagt glæst því allir flokk-
arnir eru tilbúnir að samein-
ast um að koma særðum
stjórnmálamönnum í þægi-
leg embætti. Það eru nokk-
urskonar óskráð lög í hildar-
leik valdsins sem skilur við
svo marga ágætis drengi illa
leikna.
Og í framtíðinni mun
Hannes Hólmsteinn Gissurar-
son, sagnaritari Sjálfstæðis-
flokksins, reyna að finna ein-
hvern þráð í formannsferli
Þorsteins. Á endanum mun
hann finna einhverja stjórn-
visku út úr síðustu dögum
Þorsteins í stóli forsætisráð-
herra, þegar hann sat að-
garðalaus og yfirbugaður í
refskák sinni við Steingrím
Hermannsson. Hann mun
líka þurfa að finna rökrétta
skýringu á því hvers vegna
Þorsteinn fórnaði Geir svo
óskemmtilega. Og ferill Þor-
steins skilur eftir sig fleiri erf-
ið verkefni fyrir Hannes því
það er fátt erfiðara en að
finna lógíska þræði í hálfgild-
ings stjórnleysi.
ÁS
o
o
2
!Í
yAMDRÆ£)Fvesen ^Ti
1 L'hlte 0KKUR HAWAhWWUwmrJ ^LfA AÍILTÓ/V <
utttJTAÐU fJlA > M Vjr Wáj MLÝTUR
Zt, BM *> * hSSw
VÍKmZ OÆ- P&R VEP-t>lí’ÁÐ fMZPl
Aí> BöCLGA EirrmÐ
T ^

IM
WEá
-5KEÍLTÍ 'a l?f>errA EZ
AMLEGrT! ENOíNN &0R0AR/
Vífi> eíírÚM EKKi EíNVL SÍNNí
FýRíe UA5í! Víf>
PAZA 4P J&UA 6KK1W '4
EÍNHVEf-JA MNtt,\íTAfZj>fN<\N.
AAH V.'Víe VELKONWií NELKc/ANiR.
Framhald i næsta blaöi