Pressan - 09.01.1992, Blaðsíða 39

FIMMTUDAGUR PRCSSAN 9. JANÚAR 1992
39
Að Þroska Sig í Anda
Og Finna Nýjar Leiðir
Það er alltaf verið að tala
við frægt fólk. Oft sama fólk-
ið að tala við sama fólkið.
Stundum langar mig að pikka
í manneskju í sömu biðröð
eða næsta bíl og spyrja: Hef-
urðu frá einhverju að segja?
Út um allt land eru góðar sög-
ur og óvenjulegt fólk.
Viðar Hákon Gíslason er
sautján ára, spilar á bassa og
vinnur í frystihúsi. Unglingar
eru oft stimplaðir sem hópur,
sagt að þeir séu áhrifagjarnir,
ráðvilltir, til vandræða, leit-
andi, — aðrir eru hræddir við
unglinga. Kannski vegná
þess að unglingar hafa í sér
neista, vilja breyta heimin-
um, gefa skít í gömlu gildin
og þannig er hægt að skoða
allt uppá nýtt. Einsog Einar
Már Guðmundsson rithöf-
undur sagði í nýlegri grein:
Það er nauðsynlegt að varð-
veita unglinginn í sál sinni.
Við hittumst heima hjá
honum á Skeljagrandanum.
Hann hefur hitað kaffi og
kveikt á kertum. Svo kemur
Tóta kærastan hans, hún heit-
ir Þórhildur Ýr Valsdóttir, er í
Kvennaskólanum og segir:
Má ég hlera?
— Hvað heitir hljómsveit-
in?
„Púff. Ég og Óli söngvari
vorum í hljómsveit, þar var
verið að gera hluti sem við
höfðum ekki áhuga á. Við
fórum á stúfana og fundum
trommuleikara. Svo bættust
við strákar á gítar og hljóm-
borð og farvísa. Við prófuð-
um fimm gítarleikara áður en
við fundum hinn eina sanna.
Þeir eru margir með sólópæl-
ingar, blúsarar þannig séð.
Við höfum lítið spilað opin-
berlega enn. Lékum á Tveim-
ur vinum og á Hótel Borg
með Risaeðlunni og Ham.
Það er viss tónlistarstefna í
gangi á íslandi sem við viljum
gera uppreisn gegn. Það er
markaðsstefna, tónlist er
framleidd til að græða á
henni, en ekki til að hafa
gaman. Tónlistin geldur þess,
verður útþynnt og yfirborðs-
kennd. Þessu er stjórnað af
Skífunni og Steinari. Það eru
gaurar innan útgáfufélag-
anna sem eru virkir á út-
varpsstöðvum og hafa sín
áhrif. Það er helst Rás 2 sem
er öðruvísi. Svo er fatatíska
sem helst í hendur við tónlist-
arstefnuna. Ég veit ekkert
hvað er í tísku núna. Langt
síðan ég missti af þeirri lest.
Mér finnst glæpur að kaupa
gallabuxur á sexþúsundkall.
Ég fæ fötin mín gefins eða
kaupi á flóamarkaði. Ég fékk
sjúkiega flott jólajakkaföt á
þúsundkall í Hafnarstrætinu.
Svo nota ég fötin þangað til
þau syngja sitt síðasta. Tísku-
straumar ráða of miklu, mik-
ið lagt upp úr rándýrum föt-
um, þannig að ég bý mér til
eigin tískuheim sem ég
stjórna. Mér finnst gaman að
vera lúðalegur, svona stund-
um. Svo langar mig í
ABBA-búning. Einhverntíma
ætla ég að láta sauma á mig
glimmerjakkaföt og fá mér
níðþröngar slöngubxur. Ég
bjó til mitt eigið veggfóður úr
andrés- og teiknimyndablöð-
um og dagblöðum. Það er
teiknimyndatré í herberginu
mínu.
En þó að við strákarnir sé-
um í hljómsveitinni til að
skemmta okkur, þá tökum
við okkur alvarlega. Við er-
um ekki bara að hittast til að
kjafta og eyða tímanum. Við
erum að reyna að gera hluti í
tónlistinni sem hafa dýpt í sér
— ekki þetta útþynnta júró-
vísjónpopp."
VlLDl ÓSKA AÐ VIÐ
VÆRUM ALLIR STELPUR
Á GÓGÓNÆRFÖTUM
— Þungarokk hefur verið
vinsælt hjá unglingum?
„Ég er ekki hrifinn af
þungarokki, en aðrir mega
vera það. Mér finnst það yfir-
borðskennd og aggressív tón-
list, svo er enginn húmor.
Margir líta á þungarokk og
ímyndina sem uppreisn gegn
fullorðnum. Það er anti-
krists-ímynd í þungarokki, að
það sé komið frá djöflinum.
Sumir trúa að ef platan er
spiluð afturábak heyrist bölv-
unarorð úr iðrum jarðar. Ég
spilaði einu sinni He-
man-plötu afturábak, auðvit-
að komu allskyns undarleg
hljóð. Ég hefði getað fundið
hvaða skilaboð sem var út úr
því.“
— Eru engar stelpur í
hljómsveitinni?
„Ég vildi óska að við vær-
um allir stelpur á gógónær-
fötum. Þá væri þetta allt svo
létt. Við gætum spilað allstað-
1
ar eða einsog Megas segir:
Strákar eru óþekkar stelpur."
— Um hvað eru textarnir?
„Feitt fólk. Gaur sem spark-
ar í fötu. Ádeila á sértrúar-
söfnuði. Óli gerir textana."
— Ekki sálmaskáld? Eruði
að pæla í trúmálum?
„Ekki beinlínis. Við höfum
kynnst öfgum í trúmálum.
Það er einsog að rekast á
vegg. Ég get ekki talið mig
trúaðan. Ég fermdist ekki. Ég
fór í tíma hjá prestinum til að
vera viss og taka endanlega
ákvörðun. Það var ekki erfitt,
en presturinn varð brjálaður,
hótaði mér öllu illu. Sagði ég
væri að fara vitlausa leið í líf-
inu. Svo varð ég fyrir spurn-
ingaflóði: Afhverju viltu ekki
fermast, hugsaðu um allar
gjafirnar? Þetta voru krakkar
á mínum aldri. Kirkjan not-
færir sér að krakkar eru
ómótaðir, það kæmi aldrei til
greina að hækka fermingar-
aldurinn. Ég hugsa að flestir
fermist vegna gjafanna. Held-
urðu það ekki Tóta? Mér
finnst samt jákvætt að það
skuli vera til borgaralegar
fermingar. En trúmál eru
rosalega viðkvæm mál að að
tala um. Og hrikalegt þegar
trú er notuð í stríði einsog
þegar Saddam Hussein talaði
um heilagt stríð.“
— En nýaldartrúmál?
Tóta: Nokkrar vinkonur
mínar fóru í Sálarrannsókn-
arfélagið og urðu djöfladýrk-
endur. Svo urðu þær alltíeinu
voða skyggnar.
— Hvað skiptir máli í líf-
líta niður á iðnnám. Ég hitti
bekkjarsystur úr grunnskóla í
Iðnskólanum og spurði si-
sona: Ert þú hérna í skólan-
um? Veistu hvað hún sagði?
„Já, en ekki segja neinum frá
því.“ Hún hefur svo gefist upp
á þessum feluleik því ég frétti
af henni í Versló."
Tóta: Það passar inní
inn alvarlega. Fór strax á
djasstónleika, málverkasýn-
ingar og bíó með mömmu og
systrum hennar. Það hefur
alltaf verið talað við mig eins-
og fullorðinn, ekki einsog
krakka sem ætti að vera útí
horni að leika sér og ekki
vera fyrir. Mamma er sjálf-
stæð manneskja, hún fílar
að gott að geta breytt heimin-
um.“
— Að breyta heiminum?
„Auðvitað hefur maður
alltaf hugmyndir. Það er bara
svo rosalega margt. Það má
enginn vita hvað þú ert að
hugsa, bara ef þú átt eitthvað.
Ef einhver eyðileggur sálarlíf
þitt geturðu ekki farið í mál,

Viðar Hákon
Gíslason er
einlægur
töffari sem vill
búa til
ævintýri úr
hverjum degi
og skemmta
sér í tónlistinni
inu?
„Þetta er svaka spurning,
einsog erfið þraut. Ég held að
það sé að hugsa ekki of mikið
um verðmæti hluta í krónu-
tali og reyna að leiða lífs-
gæðakapphlaupið hjá sér.
Það skiptir meira máli að
þroska sig í anda. Svo hugsar
maður auðvitað mikið um
hvað maður ætlar að verða
þegar maður verður stór.
Þjóðfélagið setur fólki svo
miklar kröfur. Ef þú verður
ekki við þeim geturðu bara
átt þig útí horni. Ég hef vissar
áhyggjur af því, annars er ég
bjartsýnn á framtíðina."
— Hyaða kröfur ertu að
tala um?
„Þú verður að hafa mennt-
un svo þú getir þénað vel,
ekki vegna þess að þessi
menntun þroski þig eða þú
hafir gaman af því sem þú ert
að læra. Margir fara í mennta-
skóla og hanga þar án þess að
vita afhverju. Kannski er
betra að hanga þar en víða
annarstaðar. En mér finnst
þetta svipað og með ferming-
una. Að gera hlutina blind-
andi. Ég fór í Iðnskólann í
fyrra, þá spurðu allir: Hva,
féllstu í grunnskóla? Margir
ákveðna ímynd. Vera í Versló
og versla í Sautján.
„Ég fór í trésmíði því ég
hafði áhuga á handverkinu.
Fékk svo skólaleiða og hætti.
Nú er ég að vinna allan dag-
inn útá Granda. Það er fínt að
vinna heilan vetur og fá ógeð
á verkamannavinnu. Þá tek-
ur maður skólann alvarlegar
á eftir. En ég er í FÍH, að læra
á bassa hjá Bjarna Svein-
björnssyni. Það var tilviljun
að ég fór að spila á bassa."
Hér fer Tóta á æfingu á Lýs-
iströtu í Kvennaskólanum.
— Áttu uppáhaldsbassa-
leikara?
,,Á ég að segja Bjarni? Bara
til að gleðja hann. Nei, það er
bassaleikarinn í Red Hot Chili
Peppers. Þeir spila þunga-
rappfönk. Og svo Gunni í
Bless, nema hann spilar á gít-
ar. Hann lék á bassa í Svart-
hvítum draum. Það var meiri-
háttar."
ÓVENJUGOTT SAMBAND
VIÐ MÖMMU
— Þú sagðir að það skipti
máli að þroska sig í anda?
„Ég hélt að ég væri slopp-
inn. Ég held að maður verði
að revna að læra af reynsl-
unni. Hugsa út í hvað maður
gerir rétt og rangt. Og reyna
að botna svolítið í sjálfum sér.
Ég tala mikið við mömmu um
allskonar hluti og fæ ráðlegg-
ingar hjá henni. Svo ráðlegg
ég henni auðvitað líka. Ég er
reyndar í óvenjugóðu sam-
bandi við mömmu, miðað við
marga. Og hef góð tengsl við
fólkið mitt og vini mína.“
— Þú sýnist óhræddur við
að fara eigin leiðir?
„Ég þeld að uppeldið skipti
máli. Ég hef alltaf verið tek-
frumiega tónlist og þorir að
hafa skoðanir."
— Sjálfsmorð unglinga
hafa verið tíð. Heldur þú að
það sé í sambandi við að þá
vanti tengsl eða hefurðu velt
því fyrir þér?
„Fólk talar oft ekkert um
tilfinningar sínar eða hvernig
því líður. Þá verða vandamál-
in ýktari. Unglingar gleyma
oft að lifa fyrir daginn í dag.
Finnst að þau eigi að ákveða
strax 16 ára hvað þau eigi að
gera í framtíðinni. Hugsa oft:
Ég verð bara settur á þessa
hillu og þar verð ég. Það eru
ýmsir neikvæðir straumar. Ef
maður fylgist með fréttum er
sýnt hvað náttúran er illa far-
in, landið að fara á hausinn,
endalaus stríð. Það er gott að
vita af eymdinni, en það
verður annað að fylgja með.
Ég er uppgefinn eftir að hafa
horft á einn fréttatíma. Ég
held að þetta geri hugmyndir
unglinga svartari, líka þegar
þessar kröfur bætast við, og
svo vantar kannski öll tengsl
við annað fólk. Ég held að
þetta séu frekar ástæður, en
ekki endilega bara dóp. Ann-
ars veit ég það ekki. Ég er
ekki í neinum þannig hópum.
Mér finnst vanta að fólki taki
einn dag í einu og búi til úr
honum ævintýri.
Mig langar til að lifa af
spilamennskunni. Ég snið-
geng þá tónlistarstefnu sem
er rekin, en það er sorglegt
hvað er auðvelt að vera með
ef maður samþykkir ríkjandi
sjónarmið. Það gerir okkur
erfiðara fyrir að koma okkur
á framfæri. En ég vil fá tæki-
færi til að taka þátt í að breyta
þessu sjálfur. Svo væri auðvit-
en gegnir öðru ef einhver
eyðileggur eignir þínar. Ég
held að unglingar séu reiðir
út í fullorðna fólkið, hvernig
það hefur farið með jörðina.
Svo eigum við að redda mál-
unum. Maður er alltaf að
heyra að fólk sé búið að fá
ógeð á lífsgæðakapphlaup-
inu, en sýnir það ekki í verki.
Fólk segir: Ágalegt er með
þetta ósonlag — Svo fer það
út í búð og kaupir hársprei."
— Þú ert ættaður frá ísa-
firði. Hvað hefur ísafjörður
að bjóða sem Reykjavík hefur
ekki?
„Fjöll. Og afa og ömrnu."
— Hvað sagði afi þinn þeg-
ar hann sá nýju klippinguna?
„Afi var hrifnari af Óla þeg-
ar Óli krúnurakaði sig.“
— Að lokum. Ástin. Eru
engir textar um ástina?
„Nei. Það er nóg gert af því.
Allir þessir karlmenn sem
eru að syngja um ástina eru
hálfgerðir vælukjóar. Það er
ótrúlegt hvernig menningin
fyrir þessu er orðin. Ástin er
gerð að klisju, verið að stíla
uppá smástelpur eða lið í ást-
arsorg. Það er fyndið að
hlusta á þetta en sorglegt
hvernig margir falla fyrir
sama trixinu aftur og aftur."
— Hvað er þá ekki klisja
um ástina?
„Ég hef alltaf verið ástfang-
inn af einhverju. Líka því sem
ég er að fást við. Og ástin
dýpkar mann og maður lærir
af því að vera ástfanginn.
Maður á alltaf langt í land
með að kynnast sér. En það
er gott að kynnast einhverju
nýju í sjálfum sér.“
Elísabet Jökulsdóttir