Pressan - 21.05.1992, Síða 21

FIMMTUDAGUR PRESSAN 21.MAI 1992
21
Þingsköp, þingsköp
„Heimildir úr Alþýðubandalaginu hafa greint frá
því, að fyrir maraþonrœður byggi menn sig upp
með því að borða múslí og sveskjur daginn á
undan til að tœma þarmana, fasta svo nokkra
tíma fyrir rœðuna miklu, pissa rétt áður en stigið
er ístólinn, oggœta þess að drekka ekki mikið
vatn á meðan á henni stendur. “
Gott fólk sá til þess á sínum tíma að ég
var numinn brott úr solli Reykjavíkur og
settur á kristilega uppeldisstofnun í Ölfus-
inu. Þar var ég í umsjá sjöunda dags að-
ventista í þijá vetur, lærði að biðja og lesa
biblíuna, og landsprófsveturinn hafði ég
að dómi hinna guðhræddu aðventista náð
nógu miklum þroska til að vera settur yfir
strákavistina. Henni var að vísu meira
stjómað með handafli en hugsun, og vera
kann að sú staðreynd að ég var þéttari á
velli en flestir hinna hafi átt einhvem þátt í
upphefð minni með aðventistum.
Vistarstjórinn þurfti að hafa hemil á 80
vandræðagemsum af öllum landshomum
ffá klukkan átta á kvöldin og ffamá næsta
morgun. Við læstum þá inni, kældum þá
niður í sturtubaði, eða hentum þeim hrein-
lega útí næturfrostið þarsem hvergi sást
ljós nema í bátunum útá Selvogsbanka.
Einu sinni var atið svo mikið að einn lenti
utam' vegg og rotaðist. Heit áköll rotar-
anna til skapara himins og jarðar vöktu
hann þó aftur til h'fsins við mikinn fögn-
uð.
Seinna hlotnaðist mér svo annars konar
upphefð. Það var þegar ég var vígður inní
hóp verkstjóra hins háa Alþingis. En við,
sem gegnum formennsku í þingflokkun-
um, sinnum líka í samvinnu við forseta
þingsins eins konar verkstjóm á stassjón-
inni. Sá starfi gengur yfirleitt seint og oft-
ast illa. Það er reynsla mín af vetursetu
við Austurvöll, að þingið lætur mun verr
að stjóm en 80 villtir strákar. Strákamir
tóku stundum fortölum á stund hinnar
miklu neyðar. Það gerir þingið ekki. Og
öfugt við strákavistina í Hh'ðardalsskóla
er aldrei beitt handafli á þinginu og fyrir-
bænum ekki nema í ýöustu neyð. Því er
ekki að leyna, að hugurinn heför stundum
hvarflað til þeirra fyrirhafnarlitlu stjóm-
unaraðferða sem notaðar vom á uppeldis-
stofnun hinna guðhræddu aðventista í
Ölfusi.
Stjómarandstaðan hverju sinni hefur
eitt vopn, sem slævist aldrei. Hún getur
talað. Malað og hjalað, eins lengi og hún
vill. Þannig getur hún í rauninni ráðið
þingstörfum, þótt lögin kveði skýrt á um
að það sé forseti þingsins sem stýri verk-
um.
Andstaðan í þinginu getur hvenær sem
er — með dags fyrirvara — krafist um-
ræðna utan dagskrár um hvaða málefni
sem hún kýs að velja sér. Tíminn, sem fer
í umræður utan dagskrár, er sömuleiðis
algjörlega á valdi stjómarandstöðunnar.
Hún getur krafist þess að einstakir ráð-
herrar gefi skýrslu um hvaða mál sem hún
velur, og þingmenn úr hennar röðum geta
þá talað eins lengi og þeir hafa þrek og
blöðm til. Frægt er dæmi þessa vetrar af
Ólafi Þórami Þórðarsyni, hinum vaska
þingmanni Vestfjarða, sem í svartasta
skammdeginu hóf ræðu um skýrslu for-
sætisráðherra um Byggðastofnun, hélt
henni svo áffam með hléum og lauk ekki
fyrr en á björtum vomóttum maíbyijunar.
Þingmenn geta talað eins lengi og þeir
vilja um fiumvörp sem liggja fyrir þing-
inu, og þetta getur stjómarandstaðan nýtt
sér, vilji hún tefja mál, eða skapa sér stöðu
til að semja um framgang eigin mála. Við
þær aðstæður er gott að hafa þingmenn
sem geta talað þindarlítið og teygt sama
lopa lengi. Heimildir úr Alþýðubandalag-
inu hafa greint frá því, að fyrir maraþon-
ræður byggi menn sig upp með því að
borða múslí og sveskjur daginn á undan
til að tæma þarmana, fasta svo nokkra
tíma fýrir ræðuna miklu, pissa rétt áður en
stigið er í stólinn, og gæta þess að drekka
ekki mikið vatn á meðan á henni stendur.
Maraþonmaður þingsins er vitaskuld
Hjörleifur Guttormsson. Af nýrri þing-
mönnum em hins vegar efnilegir í mara-
þoni þeir Kristinn H. Gunnarsson og Jó-
hannes Geir Sigurgeirsson. Þessir þrír
hafa innbyggða hraða- og tímamæla, sem
hægt er að stilla áður en þeir em sendir
upp í pontuna. Slíkir menn em gulls ígildi
fyrir formenn þingflokka sem þurfa að
skipuleggja málþóf, enda er sagt að Páll
Pétursson hafi lengi öfundað Alþýðu-
bandalagið af Hjörleifi.
Þingskapaumræður em þó það form,
sem helst er notað af stjómarandstöðunni
til að tmfla þinghald. Þær er hægt að tefja
hvenær sem er og geta staðið eins lengi og
menn vilja. Ef stjómarandstaðan er
óánægð með eitthvað þá setur hún á lang-
ar ræður við forseta um þingsköp, en und-
ir þeim lið virðist forseti leyfa umræður
um nánast hvað sem er.
Þessvegna getur stjómarandstaðan
hvenær sem hún vill — og þorir fyrir al-
menningsálitinu — skrafað stjómina í hel.
Þannig em leikreglumar. Þær em ávísun á
málþóf minnihlutans. Sumir segja að í því
felist lýðræði. Aðrir benda á, að með því
er hægt að hindra að mál meirihlutans nái
ffarn að ganga og þarmeð sé í rauninni
sveigt ffá lýðræðinu.
Eitt er víst: óbreyttar reglur munu lítt
verða til að auka veg þingsins, meðan al-
menningur situr agndofa fyrir framan
Sýnarsjónvarpið og horfir á þingmenn
andstöðunnar rífa sig niður í rass um svo-
kölluð þingsköp bara til að drepa tímann
ffá eðlilegum þingstörfum.
Höfundur er formaður þingflokks Alþýðuflokks.
BIRGIR ÁRNASON
Gullnu tœkifœri sólundað
Eftir mikiðjapl, jaml og fuður vom sett
ný lög um Lánasjóð íslenskra náms-
manna á föstudaginn í síðustu viku.
Skemmst er frá því að segja að þessi lög
em afleit og enn verr horfir með fram-
kvæmdina.
Megingalli hinna nýju laga — eins og
reyndar hinna eldri — er að þau gera
beinlínis ráð fyrir því að Lánasjóðurinn
láni fyrir öllum ffamfærslukostnaði allra
námsmanna allan þeirra námsferill án til-
lits til þarfar. Liggur við að þetta sé yfir-
lýstur tilgangur sjóðsins. Langtum lægri
vextir af námslánum en tíðkast í landinu
yfirleitt leiða auðvitað til þess að allir
námsmenn taka öll þau námslán sem þeir
komast yfir, ef ekki til að ffamfleyta sér
þá til að braska með. Breytir í því sam-
bandi engu hvort vextimir em núll, eitt,
tvö eða þijú piósent.
I raun hefur alltof skammt verið gengið
í því að breyta lögunum um Lánasjóðinn
og er erfitt að átta sig á því hvort valdið
hafi hugmyndafátækt eða kjarkleysi
þeirra sem ábyrgð bám á endurskoðun
laganna.
Það á ekki að vera hlutverk Lánasjóðs-
ins að framfleyta öllum námsmönnum
allan þeirra námsferil. Hlutverk hans á að
vera að gefa öllum þeim sem það vilja
íraun hefuralltof
skammt verið gengið í
því að breyta lögunum
um Lánasjóðinn og er
erfitt að átta sig á því
hvort valdið hafi hug-
myndafátœkt eða
kjarkleysi þeirra sem
ábyrgð báru á endur-
skoðun laganna.
kost á að stunda nám innan þess ramma
sem samfélagið ræður við. I því sambandi
skiptir mestu fýrir námsmenn að þeir hafi
aðgang að lánsfé á meðan á náminu
stendur. Minna máli skiptir fýrir náms-
manninn á hvaða kjömm lánsféð býðst.
Það skiptir hins vegar höfuðmáli fyrir
samfélagið sem hefur úr takmörkuðum
fjármunum að spila.
Við endurskoðun laganna um Lána-
sjóðinn átti að færa vextina af lánum hans
eins nálægt markaðsvöxtum og gert hefur
verið í húsnæðiskerfinu. I einn stað hefði
það dregið úr óþarfa ásókn í sjóðinn. í
annan stað hefði það stuðlað að því að
námsmenn veltu því fýrir sér til hvers þeir
verðu lánsfé sínu úr sjóðnum.
Við endurskoðunina átti einnig að
koma á fót beinu styrkjakerfi sem hefði
þann tilgang að verðlauna ffamúrskarandi
námsmenn og aðstoða þá frekar sem
væm þess sannanlega þurfandi.
Ný lög um Lánasjóð íslenskra náms-
manna fela ekki í sér neina gmndvallar-
breytingu frá því sem verið hefur. Áffam
verður dælt úr sjóðnum fé á vildarkjörum
til allra námsmanna án nokkurs tillits til
raunvemlegrar þarfar. Lánasjóðurinn er
jafn gjaldþrota og fyrr og mun ekki líða á
löngu þar til upphefst annar slagur um
skipulag hans. Hætt er við því að þjóðin
verði þá orðin langþreytt á fjáraustrinum.
Gullnu tækifæri til að gera hvort tveggja í
senn verja skattpeningum almennings
skynsamlega og tryggja öllum tækifæri til
náms, hefur verið sólundað.
Birgir er hagfræðingur á leið yfir hafið.
FJÖLMIÐLAR
Föndur, þrautir og sögur
Afskaplega er það virðingarvert af
Morgunblaðinu og DV að halda úti sér-
stökum kálfi fýrir böm. Reyndar hefur
mér ekki tekist að fá strákinn minn til að
líta við þessu, en sjálfsagt er einhvers
staðar til bam sem hefur gaman af þess-
um blöðum. Ég les til dæmis teikni-
myndasöguna af Hermanni og verð fúll
ef hana vantar í bamablað Moggans.
Bæði þessi blöð virðast mér byggð
upp samkvæmt hinni fomu Æsku-hefð:
Þar em teiknimyndasögur, föndur og
þrautir innan um sögur og teikningar sem
böm senda til blaðanna. Sömu aðferðir
vom notaðar í Stundinni okkar á gullald-
arámm Kmmma og svo virðist sem þær
séu enn hafðar í heiðri í þeim þætti. Enda
fúlsar sonur minn við Stundinni okkar
eins og bamakálfum blaðanna. Og það er
ekki vegna þess að hann sé orðinn of stór
fyrir Stundina okkar, því hann hefur
aldrei fengist til að hoifa á hana. Ekki
ffekar en ég fékkst til að horfa á þáttinn á
sínum tfma.
Þegar ég var ungur buðu blöðin al-
mennt ekki upp á bamaefni. Eina undan-
tekningin var Tíminn, en það blað sást
aldrei á mínu heimili. Fyrstu kynni mín
af blöðunum vom þegar ég lærði að lesa
Moggann á hvolfi. Þegar ég var að byija
að lesa var ég nefnilega yngstur fjögurra
bræðra og fékk Moggann því síðastur.
Annar valkostur var að lesa blaðið á
hvolfi á meðan einhver eldri bræðranna
fletti honum. Þar sem ég þurfti sökum
þessa að sætta mig við að lesa sömu síð-
umar og bræður mínir hefði ég sjálfsagt
ekki lesið bamakálfinn þótt Mogginn
hefði boðið upp á hann.
Sonur minn er einbimi og gæti því set-
ið einn að Mogganum ef hann vildi. En
það breytir því ekki að hann h'tur ekki við
honum. Hann er ekki enn farinn að venj-
ast á blaðalestur.
Og ég verð að játa að mig tekur það
ekki sérstaklega sárt.
Gunnar Smári Egilsson
„Hann fann mikið
til í bakinu og
grátbað um að fá
að vera á sjúkra-
húsinu um nótt-
ina en læknarnir
töldu enga þörfá
því og sögðu að
hann hefði aðeins
farið úr axlarlið
ogyrði að fara
Ingunn Ólafsdóttir móðir.
7r\e.ctccCt fvct-cvrc
e-fcfí-l i>líc>cu,icvtcö-LL?
„Með þessari tennishöll tel
ég mig vera að bijóta ísinn.“
Garðar I. Jónsson
tennismaður.
e i,ð icctcLe^-cc
Le.yf'ccLccisMvcíLcc)
crce-c) 'tjiLc’ccccLi-
cyce.ciÍcv'ccciHcLccccc
„KR-ingar bijóta aldrei
trúnað.“
Finnur Björgvinsson
formaður handknattleiksdeildar KR.
y\si cc iö-Lvccö-Lct
„Við kynntumst íýrst í gegn-
um tölvu, í leik sem kallast
MUD. Kynni okkar urðu síðan
æ nánari og við áttum í
miklum og U'ðum samskiptum
yfir tölvunet."
Mímir Reynisson
tölvusénl.

r\e
ccci crcp. / Ve.CCr
■jo-vt) tccrc
,Á meðan við vomm úti á
svölum kviknuðu eldar alltaf
nær og nær hótelinu. Þegar
svo var komið tókum við á það
eina ráð sem við þekktum, sem
var að hvolfa í okkur vodka-
flösku, og ég dó með bros á vör.“
Einar Örn Benediktsson
sykurmoli í Los Angeles.
J-3c\.t) 6Lý>e,iicc
69 iíe.LLcttcýcc'c
tccet
„Við verðum að muna að
ástaratlot fólks geta verið
mjög fjölbreytt og ég held nú
að fullorðið fólk megi haga
sér eins og því sýnist
í rúminu.“
Michael Douglas
leikari.
Í/i, iccccccc cct)
icvciýtýLct iciLccctc c
Lccdcc?
,£g var á Sauðárkróki um
helgina og fer þangað með
meiri farangur næst.“
Páll Kolbeinsson
farandþjálfari.