Pressan - 15.07.1993, Page 24

VONDAR BÆKUR OG GOÐAR
24 PRESSAN
Fimmtudagurinn 15. júlí 1993
ÞAÐ SEM ÍSLENDINGUM ALLRA STÉTTA FINNST BEST OG VERST í SKÁLDSÖGUM- FYRIR UTAN LAXNESS.
Hrein snilld eða

Ga H ALLÆRISL EGT
Jr*Hk M M Mm*m fegat Jsnl ÆrmmmH M m, A. Mifit JHsa^ ^ba*P M.
Um Villiketti Einars
Heimissonar var sagt:
„Hún er svo vond að hún
hlýtur að teljast afrek."
Og um Eldhúsmellur
Guðlaugs Arasonar: „Það er
náttúrlega skandall að þessi
bók skyldi hafa orðið verð-
launabók.“
Ef marka má þessa könn-
un þá er Kristmann Guð-
mundsson sá rithöfundur
sem skrifað hefur jafnverstu
skáldsögurnar, en fimm
bækur eftir hann voru til-
nefndar sem þær verstu.
Einn þátttakandi setti þó
Morgun lífsins í flokk bestu
bókina, sagði hana vera:
„juicy róman.“
Fyrir nokkrum misserum
var gerð bókmenntakönnun
þar sem bókmenntafræðingar
voru beðnir að nefna það sem
þeim þætti verst og best í ís-
lenskum bókmenntum. Skáís
gerði nokkru síðar svipaða
könnun fyrir PRESSUNA. 1
báðum þessum könnunum
voru þátttakendur spurðir
hvaða íslenskar skáldsögur
þeim þættu bestar. Eins og við
var að búast komst Halldór
Laxness vel á veg með að fylla
þá lista og fáum sögum fór af
afrekum annarra höfúnda.
í þeirri könnun sem hér var
gerð meðal sjötíu einstaklinga
úr hinum ýmsu þjóðfélags-
hópum voru þátttakendur
beðnir að nefna tvær íslenskar
skáldsögur sem þeim þættu
bera af öðrum og tvær sem
þeim hefði fallið áberandi illa.
Lagt var bann við því að
skáldsögur Nóbelsskáldsins
væru tilnefndar í betri hóp-
inn. Þórbergur Þórðarson var
* einnig fjarri góðu gamni því
bækur hans voru ekki flokk-
aðar til skáldsagna.
Tilgangur þessarar könn-
unar var að komast að því
hvað fólki þætti mest um vert
í íslenskri skáldsagnagerð þeg-
ar Laxness er stikkfrí. Eins
þótti forvitnilegt að kanna
hvaða íslenskar skáldsögur
þættu fullkomlega mislukkað-
ar.
Það sem ætti að vekja at-
hygli í úrslitum þessarar
könnunar er hversu margar
nýlegar bækur komast á lista,
á meðan eldri höfundar eru
fjarri góðu gamni. Þegar for-
vitnast var um það hjá þátt-
takendum hvers vegna nýleg
verk væru tekin ffam yfir þau
eldri var svarið venjulega á þá
leið að hin eldri höfðuðu ekki
til smekks viðkomandi og
hefðu ekki sama tilfinninga-
lega gildi og mörg nýrri verk.
Einar Kárason og Guðberg-
ur Bergsson eiga tvær bækur á
lista yfir þær tíu bestu og
hljóta að teljast sigurvegarar
þessarar könnunar. Gunnar
Gunnarsson kom einungis
einni skáldsögu sinni í topp-
baráttu, en reyndar voru fjór-
ar bækur hans tilnefndar sem
þær bestu. Jón Trausti og Jón
Thoroddsen komu bókum
sínum ekki á ofarlega á blað,
en það gerðu hins vegar Pétur
Gunnarsson, Steinunn Sig-
urðardóttir, Thor Vilhjálms-
son og Vigdís Grímsdóttir.
Eyjabækur Einars Kárason-
ar höfðu áberandi forskot á
Grámosa Thors. Athygli vek-
Guðbergur Bergsson
„Ég las Tómas Jónsson þegar ég var fimmtán ára og það
tók mig ár að jafna mig á henni.“
VlGDÍS GRÍMSDÓTTIR
„Stúlkan í skóginum er snilldarlega skrrfuð bók eftir
feikilega góðan höfund."
BESTU KAUPIN I LAMBAKJÖTI
1/2 skrokkur af fyrsta
flokks lanibakjöti í poka.
Ljúffengt og gott á grillið.
Fæst í næstu verslun.

höfundi alveg að skapa þá
myndrænu hrynjandi, sem
honum tekst þó stundum í
öðrum bókum sínum, eink-
um ádeiluverkum um samfé-
lagið.“
Gunnlaðar saga hlaut
nokkur atkvæði í góðu deild-
inni en enn fleiri í þeirri
slæmu:
„Tilgerð á tilgerð ofan og
húmorsleysið er þrúgandi,"
sagði einn þátttakandi.
„Ótrúlega leiðinleg“ og „-
þraut og pína“ voru umm-
mæli sem höfð voru um ís-
björgu Vigdísar Grímsdóttur.
Einstaka þátttakandi greiddi
henni atkvæði sem bestu bók-
inni og hún hlaut þetta lof:
„Algjör snilld hvað sem
hver segir.“ „Ekki sama
innihaldsleysið og einkenn-
ir flestar skáldsögur sem
skrifaðar eru hér nú til dags
þar sem karlhöfundarnir
mala sjálfumglaðir í sinni
stöðnun."
Þeir sem völdu Stúlkuna í
skóginum sem eina af bestu
bókunum voru fúllir hrifú-
ingar, en það á ekki við um
þann þátttakanda sem gaf
bókinni þessa einkunn:
„1 geypi-viðurhlutamikl-
um og þungmeltum texta-
vafníngum, hrekjast per-
sónur þessa verks um,
ósympatískar og tilgerðar-
legar, þó fyrst og fremst
leiðinlegar. Óskiljanlegt
vegna þess að höfúndurinn
ku vera afar ritfær og
myndast prýðilega uppi í
rúmi markaðssetningarinn-
lista yfir það sem verst þótti
skáldað hér á landi og sagði:
„Afspyrnulélegar bækur þótt
þjóðin hafi ekki áttað sig á
því.“ Fyrirheitna landið, síð-
asta bókin í Eyjaflokknum,
þótti mörgum hraklegt verk.
Bókin lenti í þriðja sæti og
hlaut í orðum þennan dóm:
„Fyllirí og kjaftæði á tæp-
lega tvö hundruð síðum; á
engan hátt boðlegt verk.“
Bækur Einars Kárasonar
rúmuðust bæði í plús og mín-
us deildinni. Svo var einnig
um Tómas Jónsson eftir Guð-
berg Bergsson og Grámosa
Thors Vilhjálmssonar.
Um Tómas Jónsson var
sagt:
„Það er ekkert sjokkerandi
við kúk- og pisstal Guðbergs.
Það er fyrst og ffemst óstjórn-
lega leiðinlegt” og „Þessi efúr-
lætisbók menningarvitanna er
líklega ein alleiðinlegasta bók
sem hér hefur verið skrifuð."
Um Grámosann:
„Maður sem getur skrifað
leiðinlegar samfaralýsingar er
ekki hátt skrifaður hjá mér.“
Alls voru fjórar skáldsögur
Thors settar í hóp þeirra
verstu. Þar á meðal var Óp
bjöllunar og um þá bók var
sagt:
„I merkingarlausri beðju
orða og líkinga misheppnast
ElNAR MAR GUÐMUNDSSON
„Þaö er hreint og beint dapurlegt að sjá jafngóðan höfund svamla í lágkúru."
ElNAR KÁRASON
„Hann er sá eini af þessum nýju höfundum sem kann að
skapa persónur sem koma manni við.“
Thor Vilhjálmsson
„Maður sem getur skrifað leiðinlegar samfaralýsingar er
ekki hátt skrifaður hjá mér.“
ur að Einar kom nýjustu bók
sinni, Heimskra manna ráð, í
sjöunda sæti.
Aðdáendur Einars klöpp-
uðu honum vingjarnlega á
herðarnar með ummælum á
borð við:
„Maður gleymir sér í bók-
unum hans“. „Einar Kárason
er sá eini af þessum nýju höf-
undum sem kann að skapa
persónur sem koma manni
við.“
„Ólíkt mörgum sögum sem
nú er hampað eiga þessar ekki
eftir að úreldast heldur munu
alltaf standa fyrir sínu.“ „Það
hafa vafalaust verið skrifaðar
betri bækur hér á landi, en
ekki margar skemmtilegri.“
„Ég er orðin svo hundleið á
stíltilgerð íslenskra rithöfúnda
að það var hreinn léttir að lesa
þessar sögur.“
Og um Heimskra manna
ráð var sagt:
„Gerði mér verulega glatt í
geði.“ „Einar varð minn mað-
ur eftir Eyjabækurnar og er
það enn eftir þessa bók.“
Þeir sem gáfu Grámosa
Thors Vilhjálmssonar atkvæði
fóru mjög lofsamlegum orð-
um um verkið, venjulega var
það kallað snilldarverk.
Guðbergur Bergsson, líkt
og Einar Kárason, á tvær bæk-
ur á lista yfir þær tíu bestu,
Tómas Jónsson og Svaninn.
Guðbergur er sá höfundur
sem átti flestar bækur sem til-
nefndar voru í betri hópinn,
þær urðu fimm.
Tómas Jónsson var sögð
„dásamlega arrogant bók“.
Einn þátttakandi sagði: „Ég las
hana þegar ég var fimmtán
ára og það tók mig ár að jafna
mig á henni.“ Annar: „Ég las
hana upphátt fyrir vini mína
eina kvöldstund skömmu eftir
útkomu hennar og hló mig
BESTU skáldsögurnar
Að mati viðmælenda PRESSUNNAR voru
bestu íslensku skáldsögurnar þessar:
1) Eyjabækur Einars Kárasonar
2) Grámosinn eftir Thor Vilhjálmsson
3) Fjallkirkjan eftir Gunnar Gunnarsson
4) Tómas Jónsson eftir Guðberg Bergsson
5) Tímaþjófurinn eftir Steinunni Sigurðardóttur
6) Punktur, punktur, komma, strik eftir Pétur Gunnars-
son
7) Heimskra manna ráð eftir Einar Kárason
8) Meðan nóttin líður eftir Fríðu Á. Sigurðardóttur
9-10) Svanurinn eftir Guðberg Bergsson
Stúlkan í skóginum eftir Vigdísi Grímsdóttur
margoft máttlausa.“
Af bókum Vigdísar Gríms-
dóttur þótti Stúlkan í skógin-
um bera af og fékk þessar um-
sagnir: „Snilldarlega skrifuð
bók eftir feikilega góðan höf-
und.“ „Mér þykir vænt um öll
verk Vigdísar, en met þessa
bók mest, hún er svo falleg.“
„Besta bók athyglisverðustu
skáldkonu okkar.“
Innan um stóru nöfnin
mátti finna verk sem nú eru
lítt kunn, eins og Húsið við
Norðurá, sakamálasögu eftir
Guðbrand Jónsson. Því vali
fýlgdi þessi rökstuðningur:
„Þessi íslenski kafbátur í
menningarlífinu, hámenntað-
ur í kaþólskum klausturskól-
um Evrópu skapar spennu-
sögu í íslensku umhverfi, sem
uppfyllir öll sígild lögmál tryll-
Þegar kom að því að velja
vondar skáldsögur virtust
þátttakendur hafa úr nógu að
moða. Flestir tóku að sér að
hirta virta og þekkta höfúnda
fyrir það sem að þeirra áliti
var ónýt framleiðsla.
Rauðir dagar Einar Más
Guðmundssonar vann með
töluverðum yfirburðum og
hlaut harkalega dóma:
„Óbærilega hallærisleg.“
„Það er hreint og beint dapur-
legt að sjá jafngóðan höftind
svamla í lágkúru.“ „Hin full-
komna hauskúpubók.“
Ekki virðast allir á eitt sáttir
um gæði Eyjabóka Einars
Kárasonar. Éinn þátttakandi
slembdi flokknum öllum á