Tíminn Sunnudagsblað - 08.04.1962, Blaðsíða 21

HRAFNINN
Framhald af 149. síSu.
fanga, þegar fiskur barst á land. Þeir,
sem hafa fylgzt með því, hvernig
krummi gengur að mat sínum, þegar
hann kemst yfir heilan fisk á afla-
ferðum sínum í sjávarplássum, telja
að það skeiki ekki, að hann byrji á
þeim pörtum fisksins, sem ríkastir
eru af fjörefnum. Fyrst heggur hann
í kviðinn framanverðan og nær til
lifrarinnar, og gerir sér gott af henni,
síðan í þykkasta hnakkann og innyfli,
og svo aftur eftir bolnum, en sporð-
stykki fisksins éti hann ekki nema í
neyð. í góðri tíð á vorin flaug hann
víða og varð margt að mat. Þegar leið
á sumar át hann mikið af berjum, en
á haustin var hans sældartími, var
það í sambandi við sláturtímann, en
þó einkum þegar margt fé fórst úr
bráðapest, því að þá át hann oft spik-
feita skrokkana og mörinn áður en
þeir fundust í haganum. Það var líka
ein þjóðtrúin í sambandi við krumma,
að hann safnaði sér vetrarforða á
slíkum nægtardögum. Átti hann að
grafa matinn grunnt í jörð og miða
felustaðinn við skýin, en eins og kunn
ugt er, hættir skýjunum við að fær-
ast úr stað, og á- því flaskaði krummi,
og fann því sjaldan forða sinn. En að
slepptri ..allri þjóðtrú var það stað-
reynd, að í smalamennsku fundu
hundar oft kjötstykki grafin grunnt
í jörð, sem gátu ekki verið komin þar
nema af völdum krumma, og mun
ýldufýlan hafa vísað hundunum veg-
inn að þessum feng. Meðan hrossa-
kjöt var ekki talið mannamatur, hef-
ur fyrri hluti vetrar verið mikill sæld
artími fyrir krumma, og þá hafa þeir
safnazt í hópum að hræjunum. Það
'er líka til gamall málsháttur um
mikla aðsókn að einum stað, að það
sé „eins og hrafnar í hrossskrokk".
Krummi hafði mikið orð á sér fyr-
ir vitsmuni, og var hann talinn spá-
fugl. Ef hann krunkaði á kirkjuburst,
mátti búast við, að ekki liði á löngu,
þar til lík yrði borið í kirkjuna.
Krunkaði hann á bæjarburst, var ein-
hver feigur í bænum. Ef krummi
flaug með léttu krunki yfir nýslegna
ljá, mátti treysta því, að það hey
'hrektist ekki. Ef hann aftur á móti
fláug þögull og þungbúinn yfir ljána,
gat brugðið til beggja vona
með það bjargræði.' Stundum átti
hann að hafa bjargað velgjörðafólki
sínu úr lífsháska, og alkunn er þjóð-
sagan um stúlkuna, sem elti krumma,
af því að hann hafði stolið skónum
hennar, og bjargaðist hún þannig und
an skriðuhlaupi. Sumir menn þóttust
skilja hrafnamál og verða af því
margs vísari, og víst er um það, að
krumrni hefur að minnsta kosti þrjú
bljóð, sem hafa mismunandi merk-
FLÝGUR -
ingu. Algengt krunk, þegar hann vill
vekja á sér athygli, eða „kallar á
nafna sinn“. Grimmdarhljóð, þegar
hann er í vígahug eða vill verja unga
sína og gorhljóð, sem allir þekktu og
töldu, að með því væri krummi að
segja frá dauðri kind úti í haganum.
En það sem merkilegast var í frá-
sögum fólksins af krumma voru
hrafnaþingin. Þau voru haldin á
haustin, og þar var hröfnunum skipt
niður á bæina, einum hjónum á hvern
bæ, og átti þingið þá að vera gifting-
ar- eða trúlofunarathöfn jöfnum hönd
um. En gengi einn hrafn af, voru hon
um engin grið gefin, heldur var hann
eltur og hrakinn stað úr stað, og hon
um misþyrmt, hvar sem hann leitaði
skjóls. Og það er vissulega til orðtak
um staka hrafninn, sem notað er um
staðfestulausan og einmana mann.
Margir hafa án efa séð tvo hrafna
hrekja einn stað úr stað með gargi
og vængjaslætti, og mun þessi trú
vera dregin af því.
Þessar hugleiðingar og frásagnir
um krumma eru sprottnar af því,
sem ég sá fyrir rúmum fimmtíu ár-
um og aldrei hefur liðið mér úr
minni, og skal nú frá því sagt.
Uppi á forna Vatnsfelli standa
mörg smærri fjöll og hólar. En það
er aigengt í sköpunarsögu landsins,
að hlaðizt hefur fjall á fjall ofan.
Eitt af þessum smærri fjöllum heitir
Helgafell, og vestan við það á brún
Vatnsfells heitir Helgafellshóll, er
hann að ofan gróðurlítill, en þak-
inn smágrjóti og sandi. En innst á
honum bregður svo við, að þar rís hár
og stór hnúkur úr stórgrýti. Hann
heitir Hnaukur og er landamerki,
enda svo stór og sérkennilegur, að
ekki er hætta á, að hann hverfi eða
gleymist. Niður undan Hnauk í fjalls
hliðinni eru víðáttumiklar grasi grón
ar brekkur, ágætt haglendi, þær heita
Hnauksbrekkur.
Og nú bar það við siðla sumars, að
ég gekk inn Helgafellshól, mína
gömlu smalagötu og sem leið lá upp
á Hnauk, því að þaðan sést bezt til
allra átta. En þegar ég leit niður í
Hnauksbrekkur, sá ég, að stórt svæði
í brekkunum og umhverfis þær og
allt upp í Hnauk var þakið ótrúleg-
um grúa af gargandi hröfnum, þeir
görguðu hver til annars, flögruðu og
hoppuðu upp á kletta, en öll þessi
samkunda virtist fara fram í bezta
samlyndi.
Eg hafði aldrei tekið sögurnar um
hrafnaþing mjög alvarlega, en nú átti
ég ekki annars kost en að setja þessa
miklu samkomu í samband við þær,
og ég sannfærðist um, að ég væri
staddur á hrafnaþingi.
Qamlar bækur -
Framhald af 158. síSu.
— Þá get ég til dæmis látið Ijós-
prenta það, sem vantar, á gamlan
pappír og síðan dekki ég ljósprentuðu
síðurnar með þurrum litum.
Á borðinu liggur lítil bók og máð:
Spurningar út af fræðunum saman-
teknar handa börnum og fáfróðu fólki.
— Þeir eni margir skemmtilegir,
titlarnir á þessum gömlu bókum og
segja mlkið um sinn tíma, segir Unn-
ur, — til dæmis skrifaði kona Magn-
úsar Stephensen Matreiðslukver fyrir
heldrimanna húsfreyjur, — það er
auðheyrt á titlinum, að sá matur hef-
ur ekki verið ætlaður fátæklingum.
— Bindið þið bækurnar inn í nýtt
band, eða gerið þið við það gamla?
— Við reynum að láta það gamla
halda sér, ef mögulegt er, annars
reynum við að stæla það. Bækurnar
verða umfram allt að halda gamla
svipnum.
— Lærðirðu að teikna hjá föður
þínum?
— Já, hann kenndi mér fyrst og
síðan Soffía systir min. Pabbi hafði
teikniskóla hérna og þar lærðu þeir,
gömlu málararnir.
— Er myndin á veggnum af hon-
um?
— Já, það er komið ryk á hann
eíns og bækurnar. Okkur þykir gott
að hafa hann þarna og horfum alltaf
á hann, þegar við erum latar. Hann
var svo vinnusamur. Birgir.
Hetja biðst fyrirgefningar
Framhald af 146. síðu.
ar skipanir, sem voru í því fólgnar,
að hann átti að ferðast sem „ferða-
maður“ um Hawaiieyjar og nota augu
og eyru vel. Hann útvegaði þýðingar-
mestar upplýsingar fyrir árásarsveit-
ina, þegar hann tók þátt í hringflugi
yfir Kyrrahafseyjarnar ásamt öðrum
ferðamönnum. Við það tækifæri tók
hann mynd af flotastöð Bandaríkja-
manna. Suzuki komst að raun um,
að það var engin kúnst að stunda
njósnir á Hawaii. Njósnarinn varð
bara að vera þess minnugur, að öllum
embættismönnum leiddist fram úr
hófi á sunnudögum og gripu hvert
tækifæri, sem gafst, til þess að tala
við fólk, meira að segja Japana, en
af þeim var nóg á Hawaii.
Ljósmynd Suzuki af bækistöð flot-
ans var skilyiði þess, að árásin mættil
takast og Fuchida gæti þjálfað flug-
menn sína og gefið þeim nákvæmar
fyrirskipanir um, hvernig þeir
X í M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ
165