Tíminn Sunnudagsblað - 30.09.1962, Blaðsíða 2

*
Á stórri eyju, nokkuð undan vest-
urströnd Grænlands, er þorp það,
sem Úpernavík heitir. Norður það-
an eru öræfi ein, víða með skriðjökla
í sjó fram, allt að Jórvíkurhöfða, þar
sem Thúlehérað tekur við, en í vestri
er Baffínsflóinn. Suður frá Úperna-
vík er annað þorp, Pröven, á all-
stórri eyju, og þar fyrir sannan verð-
ur allmiikð land sem hjarn leysir af á
sumrum. Er þetta svæði allt nefnt
Úpernavíkurhérað. Býr þar viðlíka
margt fólk og í Strandasýslu, og íbúa-
tala Úpernavíkur mun vera svipuð
og _ Hólmavíkur.
Úpernavík.er mjög norðlægur stað-
ur — mun norðar á hnettinum en
Skonnortan lét úr höfn i Úpernavík á afmælisdag kóngsins, og nýlendustjórinn
sigldi brott með henni eftir langan starfsferil. Fólk fylgdi honum til skips og
kvaddi hann virðulega með fána og fallbyssuskotum. Segl voru undin upp, og
skútan öslaði út flóann með þrettán menn innanborðs.
Jan Mayen til dæmis, svo að eitt-
hvað sé nef'nt. Mánudaginn 26. sept-
ember 1932 var komin vetrartíð á
þessum slóðum, og gekk á með élj-
um, en rofaði til á milli. Þannan dag
lét þar rú höfn dálítil skonnorta,
sem hét Selurinn, og var ferð hennar
heitið til Egedesminnis, bæjar víð
sunnanverðan Bjarneyjarflóa.
Svo var mál með vexli, að aldrað-
ur nýlendustjóri í Úpernavík, Lemb-
cke Ottó, var að láta af störfum, og
annar maður, Blichers, var kominn
til þess að taka við af honum. Engra
skipa var framar von norður j Úper-
navíkurhérað á því ári, og var skonn-
ortan send með nýlendustjórann,
konu hans og seytján ára gamla
dóttur í veg fyrir Grænlandsfarið
Gertrud Rask, sem væntanlegt var
til Egedesminnis. För þess var heitið
suður með Grænlandsströndum og
til Danmerkur. Hafði brottförin dreg-
izt fyrir nýlendustjóranum, þar eð
hann vildi ekki fara brott, ef ann-
ars væri kostur, fyrr en hann hefði
lokið öllum reikningum og skilað
embætti sínu af sér í hendur eftir
manns síns.
Stýrimaður á skcnnortunni var
danskur maður, sem hét Saugmann.
Hann var hjátrúarfullur, og þótti
honum það litlum heillum stýra, er
ráðið var að halda brott á mánudegi.
Þó tók fyrst í hnúkana, er í ijós kom,
að þrettán manns skyldu vera á skip-
inu, þegar bæði voru taldir skipverj-
ar og farþegar.
En ráðamenn gáfu lítinn gaum aö
því, þótt Saugmann möglaði. Þó
munu hafa verið talsverð brögð að
því, ag uggur hans og hjátrú skyti
þorpsbúum skelk j bringu. Gamiir
og reyndir veiðimenn og ferðalangar
gáfu í tómi gætur að skýjafarinu, og
margir voru hljóðari og fálátari en
endranær. Það var ekki fyrir það
sverjandi, að uggur Saugmanns væri
á rökum reistur.
Nýi nýlendustjórinn lagði allt kapp
á, að brottför Ottós og fólks hans
yrði með nokkium viðhafnarblæ. Dá-
lítill skans hafði verið hlaðinn við
sjóinn, og var þar fánastöng og fá-
einar litlar fallbyssúr. Lét Blichers
draga fána að húni og hlaða fall-
byssurnar, og þegar skonnortan hafði
létt akkerum, var hleypt af fallbyss-
unum, fáninn dreginn upp og niður
í kveðjuskyni og hrópað húrra fyrir
embættismanninum, er nú var að
kveðja þann stað, sem hann hafði
lengi helgað starfsorku sína. Var
þetta og afmælisdagur Kristjáns kon-
ungs X og þeim mun eðlilegra, að
talsvert væri við haft.
Menn stóðu þó ekki lengj úti á
skansihum, því að kalt var í veðri.
Allir flýttu sér í húsaskjól, þegar
skonnortan sigldi brott, og var setzt
að kaffidrykkju um stund. Þeir, sem
mest voru metnir í þorpinu, drukku
kaffið meira að segja í stofu nýja
nýlendustjórans, sem nú var alvaldur
orðinn á þessum slóðum.
Skonnortunni farnaðist vei fyrsta
spölinn. Hún kom til Pröven um nótt-
ina og sigldi þaðan hinn næsta morg-
un, Þar var Lembcke Ottó einnig
kvaddur með fallbyssuskotum.
★
Á þessum árum voru ekki loft-
skeytastöðvar í öllum bæjum Græn-
lands. Grænlandsfarig Gertrud Rask
hafði loftskeytatæki, en annars var
aðeins loftskeytastöð í Góðhöfn á
Bjarney. Þess var því ekki að vænta,
að fregnir um komu skonnortunnar
698
TÍMINN
SUNNUDAGSBLAÐ