Tíminn Sunnudagsblað - 08.09.1963, Blaðsíða 17

msM
llill
Smriím
ý
; ■: :

ÍÍIiH

Þessa mynd tók Scott sjálfur. Hún sýnir leiðangursmenn leggja af staS að morgni í þungum snjó. Takið eftir, hve sleðinn
lengst til vfeistri á myndinni er hlaðinn: Mennirnir fjórir á miðri myndinni leggjast af alefll á taugina, til þess að koma
honum af stað.
ana áfram yfir isauðnir, sem ýmist
voru grjótharður bláís eða krapavak-
ir, sem sumarhitinn hafði getig af
sér.
24. október i91i lagði vélsleða-flokk
urinn af stað. Vélsleðarnir voru þrír
-talsrns. Si<w peirra hvarf niður um
ísinn skömmu eftir að lagt var af
stað, hinir tveír gengu með höppum
og glöppum, þangað til þeir stönzuðu
í eitt skipri fyrir öll. Þessi tilraun
með vélsii.íðana var í sjálfu sér mjög
merkileg, en þeir voru of óreyndir til
þess ag rísa undir þeirri trú, sem
Scott hafði á þeim
Flokkurínr. með smánestana lagði
af stag /iku síðar. í upphafi höfðu
hestarnir verið 19, en aðeins 10
höfð'u lifað uf sjóferðina og dvölina
í birgðastöðvunum. Reynslan af þeim
var nákvæmlega sú sama og orðið
hafði í leiðangri Shackleton: Hestarn-
ir voru óhæfir til heimskautaferða.
Hunduoum var skipt í tvo hópa,
sem lögðu cf stað ekki löngu á eftir
smáhestunum og drógu þá uppi 7. nóv
ember. Hálfum mánuði síðar drógu
flokkarmr n.eð smáhestana og hund-
ana vélsleðaílokkinn uppi, en sá
flokkur hafði brotizt áfram af mik-
illi fetíu og hugrekki, þrátt fyrir
að vélsleðarnir voru úr sögunni sem
burðartæki, undir forustu ágæts
manns, G. i< Evans liðþjálfa. Flokk-
arnir sameinuðust á 80. gráðu og 30
mín. suðlægrar breiddar. -r Útlitið
var ekki sérlega glæsilegt, én menn-
irnir reyndu að bægja frá sér áhrif-
um erfiðleikanna með kaldhæðnislegu
spaugi og rögðu, að enn sæist ekkert
til ferða Amundsens. Þeir vissu ekki,
að Amundse.i' var þá 600 km. á und-
an þeim.
Þannig héldu þeír áfram, og 5. des-
ember voru þeir komnir að rótum
Beardmore-jökulsins, og þar hittu
þeir fyrir ólán sitt. Rétt í þann veg-
inn, sem þcir voru að leggja upp á
jökulinn, brasi á mikill bylur með
miklum hita. Þessi slyddubylur hélzt
í fjóra daga. Þegar veðrið lægði,
slátruðu þeir smáhestunum, sem enn
voru á lífi og héldu síðan upp á jök-
ulinn og drógu sleðana af eigin afli.
Margir hnfa viljag kenna þessari
fjögurra daga töf um allt það, sem
á eftir fylgdí. En slíkt er í rauninni
fráleitt. Scott vissi, að byljir voru al-
gengir á Suðuiskautslandinu, og hann
hlýtur því að hafa gert ráð fyrir töfum
þeirra vegna. Það, sem í raun og
veru gerð'i úl um, hvernig leiðangri
Scotts reiddi af, var hve langan tíma
tók að komust að rótum jökulsins.
Það hafði kostað 41 dags göngu. —
Hins vegir hafði ekki tekig Amund-
sen nema 29 daga að komast þangað,
en öllu þýðingarmeira var þó það, að
hann kom að jöklinum miklu sunnar
en Scott — miklu nær sjálfu suður-
skautinu.
Beardmore-jökullinn er stærsti jök-
ull heims. Hann er rúmir tvö hundruð
kílómetrar á lengd, rætur hans eru
í um 60 m itra hæð frá sjávarmáli, en
hæg hans er rúmir 3000 metrar. —
Yfir þetta ísfiæmi meo glerhálum ís-
hlíðum, sknðjöklum, sprungum, krapi
og sunduríaU.tum snjótindum, urðu
mennirnir aó íara. Þeir brutust áfram
í ægikulda heimskautsins, og hver
maður dró sem svaraði hundrag kíló-
grömmum; slefiarnir voru yfirhlaðnir
og hvolfdi hvað eftir annað eða sukku
á kaf, þar sem mjukur snjór eða krapi
var. Barátta mar.nanna var ofurmann-
leg. Lengst 'óru þeir 37 km. á einum
degi, en stundum tók þá 9 klukku-
stundir að i- omast 2 kílómetra.
Loks komust þeir á hásléttuna hand
an jökulsins, en þá höfðu þeir átt að
*vera komnir á suðurskautið sam-
kvæmt áætlun Scotts. Þangað voru
enn tæpir 600 kílómetrar. Scott sendi
nú einn flokkinn til baka. Tveir flokk
ar héldu áfram, hver með einn sleða.
Scott var fyrir þeim flokki, sem á
undan fór, en Evans liðþjálfi fyrir
þeim síðari. Fljótlega varg drátturinn
á hásléttunni þungur vegna nýsnæv-
ar og ljóst varð, að flokkur Evans
var farinn að missa allískyggilega
þrótt. Flokkurinn hafði orðtg a!ð’
erfiða meir en hinir, dregið sleðana
með handafli langar leiðir eftir að
vélsleðarnir stöðvuðust. 3. janúar
áttu sleðaflokkarnir 240 kílómetra
eftir að skautinu. Þá sendi Scott flokk
Evans til baka, en tók þó úr honum
einn mann — Bowers — flokki sínum
til styrktar. Flokkurinn hafði fæðu,
sem átti að duga fimm mönnum í
einn mánuð. — „Þag ætti að nægja“,
sagði Scott. Aldrei hefur fengizt fylli
T t M I N N — SUNNUDAGSKLAÐ
737