Tíminn Sunnudagsblað - 08.09.1963, Blaðsíða 19

I
Þarna létu Scott og félagar hans líf sitt.
urinn, sem náði skautinu, samanstóð
af fimm mönnum, þeir höfðu fjóra
sleða og hver þeirra var dreginn af
þrettán hundum — alla leig til skauts
ins. Þeir voru fjóra daga yfir fjöll-
in, Scott-leiðangurinn var ellefu
daga yfir Beardmore-jökulinn og
mennirnir örþreyttir af að draga sleð
ana sjálfir. — Ferð Amundsens og
félaga hans frá suðurskautinu og
„heim“ í Hvalfjörðinn gekk frábær-
lega vel. Þeir voru tólf dögum fljót-
ari frá skautinu en til þess, og stund-
um gátu þeir setig á sleðunum og
látið hundana eina um dráttinn. — Á
þeim hinum sama degi — 25. janúar
— sem þeir stungu höfðunum inn í
hlýju bækistöðvar þeirra við Hval-
fjörðinn, glað'ir og hressir í bragði
eftir vel heppnaða heimferð ag unn-
um sigri, brutust Scott og félagar
hans áfram í snjónum á hásléttunni
— á heimleið að vísu, en ekki nema
sjö dagleiðir frá suðurskautinu.
Vanöræðin steðjuðu strax agfyrstu
vikuna. Petty Evans liðsforingi var
farinn að gefa sig og nef hans farið
að láta á sjá vegna kals. Oates var
einnig orðinn óstyrkur. 24. janúar
var veðrið slæmt. Scott spyr í dag-
bók sinni: „Er að koma óveður? —
Ef svo er, þá hjálpi okkur guð'“. —
Þeir voru ekki enn komnir til fyrstu
birgðastöð'varinnar frá skautinu að
telja, þar sem hinar mikilvægu fæðu
birgðir þeirra fvrir heimferðina voru
geymdar. Þeir komust ekki nema
rúma 11 km. á dag. Amundsen hafði
aftur á móti farið — fyrir tdstuðlan
hundasleðanna — 32 km. á dag.
Snjóbylur tafði för þeirra Scotts,
en langvarandi óveður brast ekki á.
Þeir komust heilu og höldnu til
birgðaístöðvarinnar, og eftir að hafa
birgt sig upp af fæðu. héldu þeir enn
áfram. í lok mánaðarins gekk ferðin
vel, og þeir fundu skíffin, sem Evans
liðþjálfi hafði skilið eftir. Voru þeir
r.ú allir á skíðum. Dagbók Scotts sýn-
ir, að meiri bjartsýni gætir meffal
þeirra á þessum tíma en áður. En
Oates og Petty Evans virtist stöðugt
verða hættara við kali og máttur
þeirra þvarr. 4. febrúar komu þeir að
Beardmore-jöklinum. Þeir fóru tölu-
vert hratt yfir, en Evans féll tvisvar
r.iður í gegnum snjóbrýr á jökul-
sprungum og fékk heilahristing. —
Skuggar harmleiksins tóku aff þrengja
að þeim. Evans, sá stærsti þeirra og
sterkasti, var úr leik. Hann gat ekki
dregið sleðann. Hann var orðinn
sljór, heili hans verkaði ekki eðlilega.
Á meðan þeir héldu lengra og lengra
niður úfinn og illilegan skriðjökul-
inn, varð hann æ máttfarnari. Hann
andaðlst 11. febrúar. Þeir höfðu taf-
izt, sem svaraði mörgum kílómetrum,
vegna veikinda hans, misst tíma, sem
þeir ekki máttu missa. En áfram
héldu þeir; hver snjóbylurinn af öðr-
um æddi að þeim, og kuldinn varð
stöffugt meiri, yfirborð auðnarinnar
úfnara og hættulegra yfirferðar.
Oates var hörmulega kalinn og leið
miklar kvalir í fótunum. Þeir voru
I þann veginn að gefast upp. Og það
eru síðustu kílómetrar þessarar helj-
argöngu, sem sýna ótvírætt hina göf-
ugu skapgerð Scotts, sem gerði það að
verkum, ag hann hafði alla tíð verið
dáður og elskaður af sínum mönnum.
Honum hafði skjátlazt í mörgu, og
hann hafffi gert mörg glappaskot, en
þessa síðustu daga er dómgreind hans
skýr, hugur hans einbeittur. „Við er-
um allir glaðlegir í viðmóti hver við
annan, en hvað þag er, sem hver
maffur finnur í hjarta sínu, get ég að-
eins gizkað á“, segir hann.
-j- Oates barðist áfram í tíu daga.
Sterkur vindur blés af suðri og þeir
gátu sett segl á sleðana til að létta
dráttinn, en yfirborg snjóauðnanna
varð æ verra, svo að þeir gátu varla
mjakað sleðunum áfram. 11. marz
skrifar Scott: „Titus Oates er aff þrot
um kominn. Hvað hann eða vig ger-
um, veit guð einn. Við ræddum sam-
an um þetta eftir miðdegisverð. Hann
er hugrakkur maður og hann skilur,
hvernig ástatt er. Hann bað mig um
að ráðleggja sér, hvað hann ætti að
gera. Við því var ekkert svar nema
segja honum að halda áfram eins
lengi og hann gæti“.
— Þeir biðu eftir honum, þegar
hann dróst aftur úr, héldu síðan á-
fram gegnum vindinn og kuldann,
stönzuðu og biðu, þar til hann nálgað
ist á ný. Þeir hljóta að hafa vitað, að
þeir voru búnir ag undirskrifa sinn
eiginn dauðadóm. Þennan sama dag
skipaði Scott dr. Wilson að útbýta
meðal þeil-ra opiumtöflum, svo að
hver, sem óskaði að binda enda á
þessa göngu og líf sitt, gæti gert það
með þægilegum hætti. Þeir voru rúma
100 kílómetra frá aðalbirgðastöðinni.
Þetta var ekki löng leið, en snjóbyl-
irnir urðu tíðari, og snjórinn á jörð’-
inni var mjúkur, þungur yfirferðar
magnþrota mönnum. — Þeir höfðu
þegar gengið lengur en nokkum
tima hefur verið gert í veraldarsög-
unni. Miklar eyðimerkurferffir hafa
r/érið farnar, leiðangrar gegnum
skóga og fen Afríku, en þag er vart
unnt að líkja þeim saman við þessa
93 daga göngu, sem þeir höfffu gengiff
án allrar aðstoðar tækja eða burðar-
dýra — þeir höfðu sjálfir verið drátt-
ardýr. Og auk þess borig mikil von-
brigði á herffum sínum.
Þeir höfðu nú fæðu til vikutíma,
en þeir komust ekki nema um ellefu
kílómetra á dag. Það þýddi, að þegar
fæðan þryti, ættu þeir enn ófarna
23 kílómetra að aðalbirgðastöðinni.
Frostiff herti. Það tók þá orðið lang-
Framhald á bls. 741.
T í M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ
739