Tíminn Sunnudagsblað - 06.02.1966, Blaðsíða 6

Um svipað leyti var íjölmennur
fundur vinstrimanna í Hammel við
Árósa. En áður en fundur hófst kom
héraðsdómarinn í einkennisskrúða
sínum, steig á pallinn og settist í
einn stólanna, sem ræðumönnum
voru ætlaðir. Lögreglan var tekin
að gefa fundum stjórnarandstæðinga
auga. Kristinn Berg, forseti þjóð-
þingsins, lét þau orð falla, að hann
sætti sig ekki við að tala á fundum
með lögreglumenn sitjandi við hlið
sér. Fáum dögum ^íðar kom hann
á þrjú þúsund manna fund í I-Iolste-
skiptum lögreglunnar af fundum
þeirra, og þar á ofan hafði eignar-
rétturinn verið óvirtur: Þeir áttu
sjálfir ræðupallinn og stólana.
Að fáum dögum liðnum var réttar-
rannsókn hafin, og mennirnir, sem
leitt höfðu lögreglustjórann brott,
voru dæmdir í sex mánaða fangelsi.
Sömu hegningu þótti hæfilegt að
Berg hlyti, þar eð dómarinn komst
að þeirri niðurstöðu, að hann hefði
verið hvatamaður verknaðarins.
Dómur þessi var kveðinn upp um
haustið, og 2. dag októbermánaðar
Prentarlnn Júllus Rasmussen skýtur á Estrup við húsdyr hans 21. október 1885.
AS fáum dögum MSnum voru gefin út þrenn bráSabirgðalög og tökln hert til
mlkilla muna.
bro, og sat þá lögreglustjóri bæjar-
ins einkennisbúinn á ræðupalli. AJlir
þóttust vita, að nú myndi til tíðinda
draga. Þingmaður kjördæmisins tal-
aði fyrstur, og á meðan reyndu fund-
arstjórar að fá lögreglustjórann til
þess að víkja. En hann þverneitaði
að verða við tilmælum þeirra. Sjálf-
ur lagði Berg ekkert til þessara mála.
Hann beið steinþegjandi og skipti
ekki orðum við nokkurn mann. Þeg
ar þingmaður kjördæmisins hafði
lokið máli sínu, var röðin komin að
Berg. En hann sat grafkyrr. Lög-
reglustjórinn sat líka sem fastast.
Þannig leið löng stund. Fundarstjór-
arnir stungu saman nefjum. Allt í
einu spratt Berg á fætur og hrópaði:
„Hvað verður úr þesr;?“
Hann var beðinn að doka enn við
litla stund. Síðan gengu tveir menn
til lögreglustjórans og báðu hann
að hafa sig brott. Þegar hann neit-
aði enn, þrifu mennirnir til hans og
leiddu hann brott, og streittist hann
þá ekki á móti.
Hægrimenn ráku auðvitað upp óg-
urlegt ramakvein: Berg hafði hvatt
liðsmenn sína til þess að beita yfir-
völdin ofbeldi. Vinstrimenn voru að
sama skapi hneykslaðir á af-
kom Berg til Kaupmannahafnar.
Aldrei hafði þvílíkur mannfjöldi sézt
saman kominn f Kaupmannahöfn
sem á járnbrautarstöðinni þennan
dag. Lögreglumennirnir, sem sendir
höfðu verið á vettvang til þess að
halda uppi röð og reglu, réðu ekki
við neitt og hurfu í mannhafið. Þeg-
ar Berg ók brott, elti mannfjöldinn
alla leið að húsi hans við Friðriks-
hólmssíki, þar sem fagnaðarópin
kváðu við klukkustundum saman.
Það var augljóst, hvernig dómur al
mennings í þessu máli hafði fallið.
XI.
Þingfundir hófust fáum dögum síð-
ar, og voru uppi þær raddir meðal
vinstrimanna, að þeir ættu að neita
að sækja þá. Frá því var þó horfið.
En þá sýndist sitt hvorum um það,
hversu haga skyldi mótspyrnunni.
Vildu sumir vísa á bug sérhverri til-
Iögu ríkisstjórnarinnar og hægri-
manna, en aðrir að minnsta kosti
láta í veðri vaka, að þeir sinntu þing-
störfum nokkurn veginn að venju.
Við því var búizt, að bráðabirgða-
lögin yrðu nú lögð fyrir þingið til
samþykktar, þar eð stjórnarskráin
mælti svo fyrir. En Estrup lét það
ógert. Hann sagðist ekki þekkja nein
fyrirmæli um, að það skyldi gert
tafarlaust. Það varð bragð vinstri-
manna, að þeir lögðu þau sjálfir fram
og felldu þau síðan. En Estrup ruddi
úr sér löngum og flóknum lagaskýr
ingum og lét heita, að þetta væri
markleysa ein. Aftur á móti bar
hann fram fjárlagafrumvarp fyrir
næsta ár, en það var líka fellt hinn
20 október.
Daginn eftir var Estrup á leið
heim til sín í ljósaskiptunum. Þegar
hann kom að húsi sínu við Tollbúð-
arveg, gekk ungur maður f veg fyrir
hann og spurði, hvort þetta væri
forsætisráðherrann. Estrup kvað já
við því. í sama bili beindi maður-
inn að honum skammbyssu: Tvö skot
riðu af. Menn, sem á ferli voru á
götunni, komu hlaupandi og réðust
á tilræðismanninn, áður en hanr gat
hleypt af fleiri skotum, og höfðu
hann þegar undir. En það ei af
Estrup að segja, að hann hafði ekki
fallið við skotin. Hann var meira að
segja ósærður, því að kúlurnar nöfðu
lent á stórum hnappi á frakka hans
og kastast þaðan í dyrastafinn á
húsi hans. „Skotið á Sestrup um dag-
inn,“ skrifaði íslenzkur stúdent, Ólaf-
ur Davíðsson, föður sínum fáum dög:
um síðar, „særðist ekki einu sinni."
Estrup varð ekki meira um þetta
en svo, að hann fór í veizlu þetta
sama kvöld. En fregnin flaug eins
og eldur í sinu um alla borgina og
allt Iandið. Kristján konungur skrif-
aði sjálfur skeyti, sem hann sendi
forsætisráðherra sínum. Þar lét hann
í Ijós hryggð sfna og reiði yfir þvf,
að danskur maður skyldi stofna hinu
dýrmæta lífi Estups í hættu. „Guði
sé lof, að ódæðið misheppnaðist."
Þetta tilræði kom foringjum
vinstrimanna illa, því að auðvitað
hlaut sökinni að verða varpað á þá.
Frede Bojsen flýtti sér á fund Bergs
og síðan fóru þeir báðir heim til
Estrups til þess að votta honum
samúð sína, þótt fremur væri Berg
tregur til þessa.
En til voru þeir iíka, sem kölluðu
liðsodda stjórnarandstöðunnar hey-
brækur. Bergmál þc he Tist f bréfi
Ólafs Davíðssonar, sem áður var
vitnað til:
„Hægri og vinstri berjast upp á
það allra harðasta. Það má heita svo,
að bannað sé að tala og skrifa auka-
tekið orð og harðlega bannað að
finna að nokkru, sem nokkuð njert-
ir stjórnina. Slíkt og þvflíkt. Allir
eru að spá því, að þetta geti ekki
endað öðru vísi en með bardaga og
blóðsúthellingum, en Danir eru of
miklar bleyður til þess. Það væri þó
skárra að skömminni til fyrir landið,
að svo sem tvö eða þrjú þúsund af
Dönum féllu í eitt skipti fyrir öll
en að allir beztu menn þjóðarinnar
skuli vera vaktir og sofnir í þvi að
eyðileggja hvorir aðra.“
102
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAO