Tíminn Sunnudagsblað - 06.02.1966, Blaðsíða 21

að fjörugt ímyndunaraflið hlypi með hann í gönur.
Og þó: Því betur sem hann velti þessu fyrir sér,
þeim mun ólíklegra fannst honum, að þetta gæti
allt verið hugarburður. Og hvers vegna Þurfti það
líka endilega að vera hugarburður? Hafði hann ekki
alltaf fundið það sjálfur, að náttúran ætlaðist til
þess, að hann sýslaði við eitthvað veglegra en skítuga
skó?
Smám saman sannfærðist hann um, að hann hefði
að minnsta kosti haldið ræðu, sem vakti gífurlegan
fögnuð — því varð ekki á móti borið. Hann mundi
greinilega, hvernig hann klofaði upp á pallinn: Sam
komustjórinn barði bjöllu sína, þar til kyrrð komst á
og slátrarinn, Stóri-Magnús, sem stóð með skakkan
túlann beint fyrir framan ræðustólinn, hrópaði í lok
in: Upp með Holleufer. Og þá veifuðu allir hött
um sínum.
Þessi upprifjun var honum sönn unun og bal-
sam. En brátt skaut líka upp nagandi grun — þeim
skelfilega grun, að hann kynni að hafa gloprað sigri
sínum í ræðustólnum út úr höndunum á sér með
háttalagi sínu síðar um daginn — Þessu, sem hann
gat hreint ekki kömið fyrir sig. Þyngslin í skrokkn-
um á honum og djöfulgangurinn í hausnum á hon-
um sögðu honum — um það varð ekki villzt — að
sá hinn gamli Adam, sem í oss býr, hafði leikið
á hann rétt einu sinni, og það vissi hann af gamalli
reynslu, hve miskunnarlaust sá þræll átti til að
beita húsbóndavaldi sínu. Eigi að síður gat hann
huggað sig við það, að nú hafði að minnsta kosti
runnið upp fyrir fólki, hvílíkur ræðusnillingur hann
var. Með því var stigið fyrsta skrefið á frægðar-
brautinni, og hann hét því með sjálfum sér að sæta
fljótlega lagi að komast í ræðustól á ný.
Hann brosti drýgindalega, samt ekki með öllu
laus við hik og kvíða, og skotraði augunum til konu
sinnar, sem stóð við rúmið og var að hafa fata-
skipti, áður en hún færi niður í bæinn til þess að
kaupa í hádegismatinn. E-he, hugsaði hann — þarna
var Túlla greyið og hafði ekki hugboð um, hvað til
tíðinda hafði borið. Hún hélt auðvitað, konukindin,
að það væri ekki annað en auvirðilegur skómakari,
sem sat hér á þrífættum stólnum. Og var fjúkandi
reið! En ég segi ekki stakt orð, hugsaði hann. Þó
að hún helli yfir mig skömmum og svívirðingum —
samt steinþegi ég. En henni verður undanlega við,
þegar hún kemur ofan á götuna: Hún botnar ekkert
í því, hvers vegna allir snúa sér við og horfa á eftir
henni. Og þegar hún kemur inn í búðina hans Mad-
sens grænmetissala, hleypur búðarstrákurinn tií og
hneigir sig fyrir henni og snýst í kringum hana eins
og skopparakringla, rétt eins og hún' væri ein af
stássrófunum, og vill óður og uppvægur skrifa Ii.iá
henni allt, sem hún þarf að fá. Og Madsen opnar
sjálfur dyrnar, þegar hún fer, og segir sem svo:
— Viljið þér gera svo vel að skila kveðju minni
til mannsins yðar? Þér hafið dottið 1 lukkupottinn
að giftast öðrum eins ræðuskörungi!
Það færðist breitt bros um andlit Holleufers skó
smiðs, er hann gerði sér í hugarlund svipinn, sem
kæmi á Grétu við þetta ávarp. Og hann hlakkaði
eins og barn til þess, er Gréta kæmi aftur, fleygði
sér grátandi í fangið á honum og bæði hann að
fyrirgefa allar misvirðingar sinar.
Aftur á r*óti gætti ekki tiltakanlegrar hýru í
svipnum, þegar honum varð litið á skóna, sem
biðu þess, að hann tæki til starfa — hrúgu af skít-
ugum inniskóm og sólalausum rosabullum. Honum
fannst það ankannalega hlægilegt, að hann, Holleuf-
er, sem tendraði í gær bál í brjóstum þúsundanna
með funandi mælsku sinni, skyldi húka hér á þrí-
fættum stólgarmi í dimmum kjallara og bæta gömul
skóræksni. En hann efaðist ekki um, að allt ætti
sér skynsamlegan tilgang. En aldrei hafði hann
samt getað glöggvað sig á því, hvað forsjónin sá sér
í því, að setja hann einmitt í þetta starf. En hvað
um það — þess gat nú ekki verið langt að bíða,
að hann kveddi þessa kjallaraboru með kærri þökk
fyrir kynninguna. Og það gat hann gert án þess að
klökkna. Samt var ekkert líklegra, en honurn
yrði seinna meir hugsað hlýlega til þeirra ára, sem
hann hafði eytt hér. Því að hann varð að gjalda var-
huga við dreissinu og hofmóðnum. Enginn skyldi
verða Þess var, að hann miklaðist af upphefð sinni.
í auðmýkt skyldi hann meðtaka náðargjafir himna-
kóngsins og aldrei trassa að þakka honum hand-
leiðsluna eins og verðugt var.
Líklega hafði hann setið svona í um það bil hálfa
klukkustund, klesst bót á skælda skóna af Hans
grafara líkt og í draumi og látið berast á vængjum
ímyndunaraflsins inn á glitfagurt framtíðarlandið,
þar sem hann sá sjálfan sig í hópi fremstu manna
bæjarins — já, jafnvel bæjarstjórnarforseta í flauels
vesti og með gullspangagleraugu. En allt í einu
hnykkti hann upp höfðinu, því að hann heyrði ein
hvern koma niður kjallarastigann: Hann heyrði það
á marrinu, að þessi maður var á fínum stígvéla-
skóm. í næstu andrá var drepið á dyrnar hanzka-
klæddri hendi.
Þegar dyrnar opnuðust, birtist i gættinni lág-
vaxinn maður með gleraugu — Enevoldsen mála-
flutningsmaður. Hann stóð þar kyrr um stund og
hélt hurðinni opinni, svo að versti daunninn ryki út,
og lét eins og hann væri að rýna eftir fólki í kjall-
aranum, nærsýnn maðurinn. Loks tók hann ofan
silkihattinn og steig inn á gólfið.
— Látið mig ekki trufla yður, sagði hann, þegar
hann sá, hvílíku uppnámi koma hans olli: Holleufer
var sprottinn upp af stólnum, og Gréta, sem enn
stóð á nærpilsinu, þaut hrínandi bak við hengið, er
dregið var fyrir rúmið.
— Ég bið afsökunar, hélt hann áfram og lét sér
hvergi fatast. Ég kem einungis til þess að þakka
yður frammistöðuna í gær, herra skósmíðameistari.
Ég held, að ég segi ekki annað en það, sem góðum
mönnum býr 1 brjósti, þegar ég læt í ljós gleði
mína yfir þeirri ánægju, sem þessi óvænta ræða
yðar vakti meðal allra löghlýðinna borgara. Og í
framhaldi af því, langar mig til að fara þess á leit,
að ég mætti tala við yður fáein orð í trúnaði — ég
veit, að þér verðið svo elskulegur að fórna mér
nokkrum mínútum af dýrmætum tíma yðar.
Holleufer rauk til í fáti og barði rykið af eiinrni
stólnum með skinnsvuntu sinni, og Gréta teygði
fram álkuna bak við hengið og vissi ekki, hvaðan
á sig stóð veðrið. Enevoldsen málaflutningsmaður
tyllti sér fremst á stólsetuna.
— Erindi mitt við yður, herra Holleufer, sagði
hann og ýtti gleraugunum betur upp á nefið með
glenntum fingrum hægri handar, kemur yður ef til
T í Ri 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ
117