Tíminn Sunnudagsblað - 05.10.1969, Blaðsíða 11

íslenzkur skégarþröstur viS aðdrætti.
Á Fiisktorginu í Kaupmannahöfn
hafa miáivar lengi verið ágengir.
Þeir ihafa óhreinkað byggingar og
bifreiðir með driti sínu og hnupla
stunduim fiski úr kössum, þótt
raunar kveði ekki mikið að því.
Þess vagna var komið þar upp
hátalarakerfi, og með jöfnu milii-
bii er sent út óttakall þriggja
mávategunda. Uim alilangt skeið
hefur þetta gefizt vel. Mávarnir
forða sér, þrátt fyrir talsverðar
freistingar, þegar þeir heyra ótta-
köllin i h'átölurunum.
Svipuð tUraun hefur verið gerð
á Kastrup-flugvelli, þar sem miki-
ir miávaflokkar eru oft til stór
trafala. í öðrum löndum hafa þot
ur hvað eftir annað hrapað vegna
þess, að fuglar hafa sogazt inn i
vélina. Kostnaðurinn við kerfið á
Fislktorginu var um fimmtíu þús-
und krónur, en fuUnægjandi kerfi
á Kastrup-flugvelli mun aftui á
móti kosta miiljónatugi. Þess vegna
hefur ekki enn verið ráðizt í að
íkoma þar upp föstu kerfi.
Nú síðast hefur svipuðum útbún
aði til þess að styggja fugl verið
komið upp í niðursuðuverksmiðju
í Árósum, og sennilegt þykir, að
fleiri fyrirtæki muni fara að því
dæmi.
Fuglarnir eru sagðir hefja sig
á l'oft jafnskjótt og þeir heyra ótta-
fcöHin, og að líti'li stundu liðinni
eru þeir allir horfnir. Þeir koma
ekki aftur næstu klukkiustundir.
Það nægir að útvarpa hljóð'nu
fjórum eða fimim sinnum á dag,
og því getur rafmagnsklukka stýrt.
Sömu ráðum er beitt til þess að
verjast störuim á stórum berja- og
ávaxtaekrum. Mest sjekjast star-
arnir í kirsuber. Þetta hefur gefið
allgóða raun, þótt ekiki hafi tekizt
að hrekja starana burt með öliu.
Svo undarlega bregður við, að fari
ungir starar einir sér, hirða þeir
ek'ki um viðvörunarhljóðin. Þeim
er með öðrum orðum öðru vísi far
ið en hænuungunum: Þeim er ekki
meðfætt að skilja viðvörunarköll-
in, heldur verða þeir að læra það.
Varnirnar kosta um tíu þúsund
krónur á hverja tóu hektara, en er
Mutfallsl'ega mun dýrara, þegar
um litla bletti er að ræða.
Tilraunir hafa líka verið gerðar
til þess að beita Mjóðuim gegn
dkaðleg'um skordýrum. Lirfur
surnra fiðri'Ida enu mi'klir skað-
valdar, og nú eru menn að þreifa
fyrir sér um notfcun Mjóðgeisla,
sem ha.fa áhrif á þau.
Nýjastar af nálinni eru tilraun-
ir, sem gerðar eru ti þess að
hræða burt spörfugla, sem víða
valda tjóni og óþrifnaði í korn-
geymsluim. Þær hafa verið fram-
kvæmdar í Landskrónu í Svíþjóð,
en efcki gefizt vel fram að þessu.
Svipaðar aðferðir má tvímæla
laust nota á annan hátt: Beita má
röddium, sem laða að eins og nefnt
var í dæmimu um mýfluguniar.
Tilhugsunin um það vekur ugg.
Hvað gerist, ef hvalveiðimenn, sem
þegar ógna hvalastofnunum, færu
að senda frá sfcipum sínum hljóð-
bylgjur, sem ginntu hvalina í skot-
færi? Fuglastofnum, sem skot-
vargar ofsækja, gæti einnig verið
búin tortóming.
RannsÓknirnar á náttúruhljóðun-
um hafa auðvitað ekki hagnýtt
markmið nema að litlu leyti. Sá
þátturinn, sem heillar marga mest,
er rannsókn á fcónsviði fugla og
dýra. Margar tegundir fugla eru
mijög fagunsöngvinar, en aðeins fjór
ar tegundir spendýra geta fengið
þá einkunn að vera fagurróma.
Það eru tvær apategundir á Sú-
mötru, ein leðurblökutegund og
mijaldurinn, sem stundum sést hér
við land.
Munurinn á mjaldri og míð'.ungs
góðum söngfugli er þó æði milkill.
Hlijóðfræðilegar rannsóknir hafa
ótvírætt sannað, að fuglasöngur er
mjög blæbrigðaríkur og tónauðug-
ur. Með hárnákvæmum hljóðmæli-
tækjum hafa vísindamenn komizt
að þeirri niðurstöðu, að flestir söng
fuglar geta gefið frá sér eitt hundr
að tifl fjögur hundruð tóna á sek-
úndu. Mannlegu eyra er ofvaxið að
greina nema sextán tóna á sek-
úndu. Þess vegna hefur þeim þá
fyrst skilizt, er Mjóðmælitækin
komu til sögunnar, hve fuglar eru
frábærir söngvarar — langbeztu
söngvarar jarðarinnar. Sjálfir
heyra fuglarnir fcífalt betur en
maður, og einnig það veldur því.
að við heyrum ekki nema lítið
brot af allri dýrð fuglasöngsins.
Framhald á 890. síðu.
T I M I N N
SUNNUDAGSBLAÐ
779