Tíminn Sunnudagsblað - 05.10.1969, Blaðsíða 22

myndi vilja, að við höguðum ofck-
ur. Þó að ég missti föður minn,
þegar ég var á áttunda ári, var
hann fyrir atbeina móður minni
samt nálægur ofckur. Vilji hans
lifði í henni, og bún miðlaði okkur
honum. En hún náði sér aldrei til
fulls eftir slysið. Hún var hjart-
veik, og hún gat ekki hugsað til
þess, að við bræðurnir færum á
sjóinn. Kristján í Meira-Garði var
skipstjóri á þilskipum á sumrin,
og henni leið alltaf svo iJia, þeg
veður spilltust, að mér er það
minnisstætt. Annars var hún stiflt
kona og bar ekki tilfinningar sín-
ar á torg. Já, hún kunni vel að
stffla sig, gamla konan.
Það var eitt meðal annars, sem
henni var gefið, aS hún var mjög
nærfærin. Ef eitthvað var að skepn
um, var hún oft fengin til þess að
h'jáipa til dæmis kúm við burð,
svo að eitthvað sé nefnt. Hún var
líka fengin til þess að kenna krökk
um lestur og kver, og núna nýlega
var frændi minn einn og nafni að
segja mér af konu að vestan, sem
hefði verið að rifja upp, hve þakk
lát hún væri fyrir þá kennslu, sem
hún hefði notið hjá henni. Sjáif
var móðir mín bókfhneigð, en lærði
að draga til stafs í sand eða á snjó-
skafl í bernsku suður á Rauða-
sandi, og varð mjög vel skrifandi.
Svo hafði það líika sitt fyrir okk
ur að segja, að í Dýrafirði var gott
félagslíf. Samtök ýms hófust þar
snemma, fyrr en sums staðar ann-
ars staðar. Fyrir aldamót var þar
bindindisfélag og söngfélag, og eft-
ir aldamótin ungmennafélag og
stúka. Fyrstu ár aldarinnar var
Rögnvaldur Ólafsson bygginga-
meistari heinna í Meira-Garði á
sumrin — hann var hálfbróðir
Kristjáns — ,og hann opnaði okk
ur nýja sýn. Stundum voru líka
samikomur, skammt að Mýrum,
þar sem var fjölmennt gleðiheim-
li fengsælla framfaramanna, heim
söknir um hátíðir og oft glatt á
hjala. En það er önnur saga, og
hana ætla ég ekki að rifja upp
frekar.
★
Ingimar Jóhannesson stendur
upp. Það er merki þess, að hann
vill etoki, að þessar samræður verði
öllu lengri að sinni. Hann á lfka
erindi að rækja annars staðar
Hann kveður með þéttu handtaki.
Það er traust eins og annað í fari
hans.
J. H.
RADDIR FUGLA -
Framhald af 779 síðu.
Það geta menn einungis fengið
hugboð um, þegar hann hefur ver
ið tekinn á segulbönd og hraðinn
minnkaður til mikffla muna.
Söngurinn er að langmestu leyti
i tengsluin við kynferðislíf fugl-
anna. Meðal annars þjónar hann
því hlutverki, að engin mistök
eigi sér stað. Röddin leiðir réttar
tegundir og afbrigði saman.
Sönglævirkinn er mikill tón-
meistari. Hann nær 192 tónum á
sekúndu. Hann er óspar á að æfa
sig. Annars eru sum hljóð fugla,
sern mönnum finnst ékki til um,
í rauninni mjög tigin tóniist að
hljómfalli-og allri gerð, þegar þau
eru rannsökuð ofan í kjölinn. Önn-
ur fá lægri einkunn en ætla mætti
að óreyndu, þegar allt er kannað.
Svo er um svartþröstinn, að hann
reynist heldur slakur söngvari.
tónar hans eru óhreinir.
Stoikurinn hefur fugla bágborn
ust rad'dfæri. Ungarnir geta að-
eins skrækt og mjámað, en fufl-
orðnir storkar geta ekki nema
geiflað nefið. Það er óleyst gáta,
hvers vegna storkurinn hættir svo
snemma að þroska rödd sína og
beita henni.
Önnur óráðin gáta er mállýzka
fuglanna. Bókfinka á Borgundar
hólmi og Norður-Sjálandi hefur
ekki sama raddfar, og má þar
finna greinilegan mun. Danskur
fuglafræðingur, sem var á ferð
um Skotland, rakst þar á bók-
finku í afskekktum dal. Hún söng
upp á þann máta, sem stöilur
hennar á Borgundarhótoni temj3
sér. Það hefur einnig komið á
daginn, að næturgalarnir á norð-
urströnd Sjálands syngja öðruvisi
en kynbræður þeirra í Hornshér-
aði, á skaganum á milli ísafjarð-
ar og Hróarskeldufjarðar. Kannski
lúta fuglar svipuðum lögmálum og
mennirnir: Mállýzika myndist, þeg
ar þeir halda sig á afmörkuðum
svæðum.
Lausn
32. krossgátu
Söngfugliar eru mjög vel búnlr
radidifærum eins og gefur að skilja,
og stundum liggur við, að segja
megi, að þeir misnoti mikla hæfi-
leika .Danskur fuglafræðingur þótt
ist einu sinni heyra þyt í loíti, likt
og igæsaflokkur þreytti þar flug.
Hann leit upp, en gat ekki komið
auga á nokkurn fugl. Loks upp-
götvaði hann, að þetta hljóð kom
frá stara, sem sat einn á grein og
skemmti sér við þessa hljóðæfingu.
Þetta er ekkert einsdæmi. En
torráðið er, hvers vegna fuglar
hregða fyrir sig þess konar eftir-
hermum. Sumum hefur dottið i
hug, að þeir geri það til þess að
fæla burt keppinauta eða óvini.
En ekki getur sú ráðning ævinlega
átt við. Dæmi er um það, að sef-
söngvari hafi rekið upp hljóð, sem
var nákværn eftirlíking af bumbu-
slætti Svertingja í frumskógum
Afríku, og hefur fuglinn varia gert
það til þess að fæla burt blökfcu
menn, þótt hann kunni að hafa
heyrt þessi bljóð í veturvist í
Afríku.
Annars fcunna eftirhermur fugla
að stafa af ósjálfráðri hneigð til
þess að lífcja eftir því, sem þeir
heyra. Kannski ekur garðyrkju-
maður á undan sér ískrandi hjól-
börum. Andartaki siðar endurtekur
stari hljóðið. Það ber líka við, að
svartþröstur bregður fyrir sig broti
úr mennsfcu lagi. Til dæmis eiga
danskir fuglafræðingar segulbands
upptöfcur, þar sem bregður fyrir
sbúfum úr Jyden han er stærk og
sejg og Julen har bragt velsignet
bud. Svartþröstur í Holti, norðan
við Kaupmannahöfn, æfði sig um
tirna á hverjum degi á broti úr
fiðlukonsert eftir Beethoven.
—rr
S J Ö ft * f
K ft 3> L fl * ú r / t 'n t fiR r n +
1 A N Ö Jf L
'0 CU ít L E C 11 A Í £ T ft P A K '0 3 *'0 D ft* *
ft v ? u n fl M £ H Tt 1 B
Ú R L V 1 AK A R AT*
L A F £ 1 n n ; jt A u u
B C Lfl 1 N N i F A K M
G ft U P fl 1 fl l M Ö R U t
TN.T B l O F J> K A
* 0 L> L T fl Fl, 1 Nfl 0
ft U 1 i n ó l fl ’fi K
T R ft ft J> Æ S N A u i>
Y U K 0 'fl L K U K U
1 p l l J) H H 0 n A N l
K R ft fl $ ft i Ö J N i P
U i -*J> HCSTOFUNNl
790
TlMINN
SUNNUDAGSBLAÐ