Tíminn Sunnudagsblað - 09.11.1969, Qupperneq 2

BREF TIL BJARGAR
Stórslys vekja sorg og óhugn-
að. Allir sæmilegir menn finna
sáran til, þegar fjöldi fólks
ferst, svo sem við fengum að
reyna á styrjaldarárunum og
raunar oft endranær. Ekki er
slíkt þó tilfinningamál eingöngu.
í tungu okkar eru orð eins og
manntjón og mannskaði. Þau
benda að minnsta kosti öðrum
þræði til þess efnahagslega af-
hroðs, sem missir fólks er fá-.
mennri þjóð.
Síðustu misseri höfum við
orðið fyrir þungum áföllum í
missi fölks, þótt ekki sé nema
að litiu leyti af völdum voveif-
ægs manndauða. Við höfum
með annarlegum hætti misst
meiri mannafla en í öllum
slysum, sem venjulega eru
nefnd því nafni, um fjölda-
marga tugi ára samanlagt.
Óhugnanlega stórir hópar fólks
hafa flutzt úr landi, allmargir
þó vonandi aðeins um stundar
sakir, cn margfaldlega of marg-
ir eru fyrirsjáanlega glataðir
þjóðinni. Þetta er dapurleg
saga.
Við búum í stóru landi og
erum til muna of fámenn til
þess að geta byggt það eins óg
hagfeildast væri. Við þyrftum
sem næst öld með jafnri og
stöðugri fólksfjölgun, án nokk-
urra teljandi affalla, til þess
að ná þeirri tölu-, sem æskileg-
ust reiknast, og er þá höíð í
huga nytjun þeirra arðgæfra
náttúruauðlinda, sem okkur eru
nú kunnar og tiltækar. Upp-
eldi hvers einstaklings fram til
tvítugsaldurs kostar þjóðfélagið
um þessar mundir líklega- tvær
til þrjár milljónir króna upp og
ofan. Flytjist nokkur hundruð
manna úr landi, jafngildir það
því, að við séum að- gefa' öðrum
þjóðum milLjarð af fjárfestingu
okkar í holdi og blóði, starfs-
orku og þekkingu. Undanfarin
misseri hafa þannig milljarðar
sópazt úr landi — ekki í auvirði-
legum peningum, sem vinna
mætti upp með dugnaði og for-
sjálni, heldur í dýrustu þjóðar-
eigninni: Frjóu, lifandi fólki.
Við gefum Ástralíumönnum,
Bandarikjamönnum og Svíum
það, sem við erum fátækastir
af og megum sízt missa, sóum
mannfólki og leggjum stein með
því i götu okkar sjálfra að því
marki, að þjóðin nái þeirri tölu,
sem næfilegust er og í beztu
samræmi við landið og gæði
þess. Við tökum með öðrum
líka á okkur byrðar langt út í
framtiðina.
Og enn er á fleira að líta.
Margrætt er um hina miklu
mannfjölgun í heiminum. Lang-
örust er fjölgunin meðal þeirra
þjóða, sem fátækastar eru og
skemmst. á veg komnar, enda
þótt margar þeirra búi þegar
við hin mestu landþrengsli og
aðrar lendi sýnilega í land-
þröng innan skamms. Fyrr eða
síðar sprengja þær af sér ham-
inn, og flóðbylgja fólks, sem
krefst olnbogarýmis, leitar þess,
þar sem það er að finna. Þá
mun fámenni í hlutfalli við
.andstærð jafngilda heimboði,
einnig hér norður í hafi —
hálfbyggt land verða sem agn
og beita Þess vegna getur sú
tíð komið, jafnvel fyrr en varir,
að við þurfum ekki aðeins að
leggja fyllsta kapp á að koma
í veg fyrir að innlent fóLk
flykkist til annarra landa til
búsetu þar, heldur eigum við
milli þess að velja að taka að
eigin frumkvæði við einhverju
fólki úr þröngbýlum örbirgðar-
löndum, svo hér verði nokkurn
veginn numið land, eða fá yfir
okkur hclskeflur fólks með
öðrum hætti.
Slíkt kann enn að sýnast
nokkuð langt undan. En hjól
tímans snýst orðið hratt og
hverjum hollast að hafa gát á
sér og sínu í byltingasömum
heimi.
J. H.
★★
HEYRT MEÐ ÖÐRU EYRANU
Ecjgert Ólafsson gerði Ólafsfjarðarvatn fraegt. Hann sagði, að
þar velddu menn sjófiska, þorsk, ýsu, flyðru og skötu á
öngla niður um ís. Hann ætlaði þar sjófiskastofn er vanizt hefði
ósöltu vatni, og væri þetta vatn einsdæmi í öllu Danaveldi. Langt
til hálfri annarri öld síðar, árið 1891, sendu Frakkar herskip til
Ólafsfjarðar til þess að rannsaka þetta. Frakkarnir komust að
þeirri niðurstöðu, að það væru aökomufiskar, sem stundum
höfðu veiðzt í vatninu og reyndist það salt, er ofurlítið dró
frá yfirborði. Örfáum árum eftir heimsókn Frakkanna kom
svo mikið síldarhlaup í Ólafsfjarðarvatn, að menn fóru lesfa-
ferðir úr Fijótum og fleiri sveitum að sækja sild.
Greinargerð, sem birtist í siðasta hefti Jökuls, um breytingar á
jökium siðustu árin, ber með sér, að þeir halda yfirleitt áfram
að hopa. Við mælingar á 42 stöðum haustið 1968, kom í Ijós
hop á 27 stöðwm, kyrrstaða á sjö stöðum og framskrið á átta
stöðum. Yfirleitt voru það stuttir, brattir jöklar, sem skriðið
höfðu fram.
890
T I M I N N
SUNNUDAGSBLAÐ