Tíminn Sunnudagsblað - 20.06.1971, Qupperneq 4

íslandströllin - Lárus og Skapti
Það má búast við, að margir,
sem ekki fæddust fyrr en eftir
aldamót 1900, hugsi sem svo=
Hverjir eru þessir menn, Láruí og
Skapti, sem kallaðir eru íslands-
tröll?
Því er fljótsvarað. Þessir menn
fæddust í Húnaþingi laust fyrir
1840. Báðir fóru þeir i Latínuskól-
ann í Reykjavík og luku þar ágætu
prófi. Að því loknu sigldu þeir til
háskólanáms í Kaupmannahórn og
stunduðu þar nám um nokkurra
ára skeið. Lárus tók próf i lög-
fræði og gerðist sýslumaður.
Skapti lauk ekki lögfræðinámi, en
gerðist hins vegar blaðaritstrori.
Báðir voru þeir heljarmenm að
kröftum og vanir tuski og slags-
málum. Voru þeir meðal landa
sinna og Dana yfirleitt nefndir ís-
landströllin.
Til marks um það, hve mikið
orð fór af kröftum þeirra og
hversu menn hliðruðu sér hjá að
lenda í handalögmáli við þá, er
sú saga sögð að eitthvað tveimur
eða þremur áratugum eftir að þeir
fóru alfarnir heim til íslands, hafi
þeir Kálfafellsbræður, Pétur og
Brynjólfur, verið við nám í Höfn.
Höfðu þeir þá eitt sinn sem oftar,
verið inni á knæpu, ásamt all-
mörgum Dönum. Lenti þá í orða-
sennu á milli þeirra bræðra og
Dananna. Gerðu Danir sig líklega
til að lumbra á þeim bræðrum.
Þá dettur Pétri það snjallræði í
hug, að hann gengur að hurð
1 salnum, opnar hana í hálfa gátt
og hrópar: „Skapti, Lárus, komið
þið fljótt“. Við þetta hróp hafði
Dönunum brugðið svo, að þeir
þustu upp frá borðunum og flýttu
sér úr. Viidu ekki bíða eftir því,
að íslandströllin sýndu sig.
Lárus Þ. Blöndal fæddist 15.
nóvember 1836 í Hvammi í Vatns-
dal. Foreldrar hans voru Björn
sýslumaður Blöndal og kona hans,
Guðrún Þórðardóttir. Björn tók
sér ættarnafnið Blöndal meðan
hann var við nám í Kaupmanna-
höfn. Þau Björn og Guðrún eign-
uðust alls fimmtán börn. Lárus
var tólfta barnið í röðinni, en
Björn, bróðir hans, var elztur syst-
kinanna.
Lárus varð stúdent í Reykjavík
1857, en cand. juris frá Kaup-
mannahafnarháskóla 1865. Var
síðan skrifstofumaður stiftamt-
manns og landfógeta í Reykjavík
um skeið. Settur sýslumaður í
Dalasýslu 1867, en skipaður sýslu-
maður þar næsta ár. Hann bjó
fyrst á Staðarfelli, en í Innri-
Fagradal frá 1872. Jafnframt
gegndi hann sýslumannsstörfum í
Barðastrandasýslu 1870—1871.
Hann var skipaður sýslumaður í
Húnavatnssýslu 12. apríl 1877.
Aðsetur hafði hann á Kornsá. Var
alþingismaður Húnvetninga 1881
—1885. Var skipaður amtmaður í
norður- og austuramtinu 26. febrú-
ar 1894 frá 1. júlí sama ár. Við
því embætti gat hann þó ekki tek-
ið, þar eð hann andaðist 12. maí
það ár.
Lárus kvæntist 24. ágúst 1857
Kristínu Ásgeirsdóttur danne-
brogsmanns á Lambastöðum á
Seltjarnarnesi, síðar Lundum í
Borgarfirði, Finnbogasonar. —
Börn þeirra voru: 1) Ásgeir hér-
aðslæknir, síðast á Eyrarbakka.
Fyrri kona Ásgeirs var Anika Pét-
ursdóttir (Guðjohnsens organ-
leikara), en síðari konan Kirstín
Þórðardóttir (Guðjohnsens verzl-
unarstjóra á Húsavík) bróðurdótt-
ir fyrri konu hans. 2) Sigríður, er
giftist séra Bjarna Þorsteinssyni
tónskáldi á Siglufirði. 3) Björn, er
varð prestur í Hvammi í Laxárdal,
kvæntur Bergljótu Tómasdóttur.
4) Ágúst Theódór, sýsluskrifari á
Seyðisfirði, kvæntur Ólafíu Theó-
dórsdóttur. 5) Kristján, bóndi á
Gilsstöðum í Vatnsdal, kvæntur
Jósefínu Magnúsdóttur. 6) Guðrún,
er lengi var kennslukona við Mið-
bæjarskólann í Reykjavík. 7) Ing-
unn Ragnheiður (dó á fyrsta ári).
8) Jósef póstafgreiðslumaður og
símstjóri á Siglufirði, kvænt-
ur Guðrúnu Guðmundsdóttur.
9) Ragnheiður, gift Guðmundi
Guðmundssyni, kaupfélagsstjóra á
Eyrarbakka. 10) Jósefína, gift Jó-
unarstjóra á Húsavík), bróðurdótt-
hannesi Jóhannessyni, bæjarfógeta
á Seyðisfirði. 11) Haraldur, ljós-
myndari, kvæntur Margréti Auð-
unsdóttur.
Fjölmargir niðjar barna þeirra
Lárusar og Kristínar eru á lífi, þar
á meðal allmargir í Reykjavík, og
gegna þar margháttuðum störf-
um.
í Sunnanfara V. árgangi 12. tbl.,
er þess getið, að Jón Þorkelsson,
dr. phil., hafi selt Þorsteini Gísla-
syni, síðar ritstjóra Lögréttu, bia'ð-
ið frá 1. júlí 1896. Strax í 1. tbl.
VI. árg. Sunnanfara skrifar . Þor-
steinn minningargrein um Lárus
Þ. Blöndal. Kemst hann þar meðal
annars svo að orði:
„Nú flytur Sunnanfari mynd af
héraðshöfðingja þeim, er verið
hefur einna glæsilegastur á Norð-
urlandi á síðari árum, en það er
Lárus sál. Þórarinn Blöndal fyrr-
verandi sýslumaður Húnvetninga
og síðast amtmaður Norðlend-
inga“.
Enn fremur segir í Sunnanfara:
„Lárus útskrifaðist úr skóla árið
1857, sigldi þá til Kaupmannahafn-
ar og las iög við háskólann í átta
ár, til 1865. Þá var Ilafnarlíf ís-
JÓN ÞÓRDARSON REKUR GAML-
AR FRÆGDARSÖGUR AF TVEIM
ALÞEKKTUM AFREKSMÖNNUM
532
T í M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ