Tíminn Sunnudagsblað - 20.06.1971, Blaðsíða 22

VORIÐ
Nú fer vorið að vakna í hjarta
og verður hérna einhvern daginn.
Það kemur með krókusa bjarta
og kríunnar fögnuð í bæinn.
Svo kernur sólin að kyssa
hvern sofandi fífil á bala.
Og lóan er hreint ekkert hissa,
að holtin og steinarnir tala.
Vornóttin tifar um tinda,
sem töfraðir á hana mæna.
Við klið hinna Ijúfustu linda
býst landið þitt — möttlinum græna.
Á. G.
UPPHAF
PÓLITÍSKRAR —
Framhald af 546. sí6u.
menn voru þó handteknir, og voru
þeir dæmdir til fangavistar
við vatn og brauð í fimmtán til
tuttugu daga.
Pio, Brix og Geleff voru aftur á
móti sakaðir um landráð. Þeir
voru „uppreisnarmenn". Um þá
hefur verið fátt í sögu Danmerk-
ur. og kannski eru þeir félagar
einu mennirnir, sem hæstiréttur
Dana hefur stimplað uppreisnar-
menn. Meðal ákærugagnanna var
sönglagið Sjá roðann í austri og
þess var sérstaklega getið í dóms-
forsendum. hve mikla áherzlu þeir,
sem sungu það á fundarstaðnum,
hefðu lagt á hættulegustu setn-
ingarnar.
Pio var dæmdur í fimm ára
betrunarhúsvist, en hinum tveim-
ur var talið nægja að hafast við í
slikri stofnun í þrjú ár. Allir voru
þeir þó náðaðir á afmælisdegi kon-
un°s árið 1875. Þá höfðu þeir verið
lokaðir inni í tæp þrjú ár — nokk-
uð af tímanum í einangrunarklef-
um í Vridsiöselille. Aðbúð var öll
hin hryllilegasta í fangelsum þeim
er þeir voru látnir gista og
ekki fátítt, að fangar brjáluðust
þar eða sviptu sig lífi. Þegar Gel-
eff fékk einu sinni lánaðan hníf
til þess að skera sundur með
brauðskorpur þær, sem hann fékk
til matar, sagði fangavörðurinn,
sem hnífinn lánaði: „Týndu honum
ekki — þetta er góður hnífur. Ég
hef skorið niður með honum
tuttugu og átta, sem hafa hengt sig
hér“.
Þrátt fyrir þær ofsóknir, sem
verkalýðshreyfingin sætti, tókst
ekki að ganga á milli bols og höf-
uðs á henni. í vitund margra urðu
Pio, Brix og Geleff nálega sem
heilagir menn. Fjöldi söngva var
ortur um þá, og lag var samið Pio
tii heiðurs. Afmælisdagur hans var
í blöðum sósíalista ekki aðeins
nefndur helgidagur, heldur dagur
heilags manns. Á fundum var al-
siða að uppi væru hafðar myndir
af þeim félögum, og á þessum ár-
um voru telpur í Danmörku
skírðar nöfnum eins og Pionía,
Brixía, Gelefína og Louise Piodine.
Svo miklar vonir voru bundn-
ar við þessa menn, er þeim var
sleppt úr fangelsinu að ómögu-
legt var, að þeir fengju risið und-
ir þeim. Þeir gerðust að vísu leið-
togar á ný. En hreyfingin var orð-
Lausn
22. krossgátu
in sjálfri sér sundurþykk. Deilur
voru komnar upp, og einn reyndi
iðulega að níða skóinn niður af öðr-
um. Fjárhagurinn var bágborinn,
og seint gekk að auka fylgið. Pio
gafst upp eftir fá misseri. Vorið
1877 fóru þeir Geleff á laun til
Bandaríkjanna. Það var lögreglan
danska, sem lagði þeim til ferða-
peningana og allmikið fé þar um-
fram. Burmeister & Wain borgaði
brúsann. Brix hafði aftur á mótí
verið varpað í fangelsi á ný, og
seinna lenti hann í andstöðu við
flokk sinn og snerist opinberlega
gegn honum.
Flestum fannst sem þeir Pio
og Geleff hefðu hlaupizt undan
merkjum. Þeir höfðu látið höfuð-
óvininn múta sér. Þetta minnir á
Sveinbjörn Hallgrímsson í þjóð-
frelsisbaráttu okkar, svo að vitnað
sé til hans í annað sinn. Ekki bætti
úr skák, að margar aðrar þreng-
ingar steðiuðu að samtímis, og hin
næstu ár lá við, að sá vísir, sem
seinna varð dönsk verkalýðshreyf-
ing og hinn öflugi jafnaðarmanna-
flokkur Danmerkur lognaðist út
af. Öll samtök utan Kaupmanna-
hafnar leystust upp og þar hjörðu
aðeins örfá verkalýðsfélög.
Beiskjan sem . viðskilnaður
þeirra Pios og Geleffs vakti, hélzt
við nær heilan mannsaldur. Það var
ekki fyrr en ný kynslóð var risin
á legg, að þeir fengu réttlátari
dóm. Nú er þeirra minnzt sem
frumherjanna, sem börðust við of-
ureflið á meðan þeir eygðu nokkra
von um sigur, lögðu mikið í söl-
urnar, en uppskáru sjálfir ekki
annað en þrautir og þjáningar
og síðast smán um langt árabil.
£ yr y
|Í;iP«PÍIÍ'
^...........■. Xáj
ÍA T k v £$> n h n a x -s p
li x . í."a i
l i ■ fl T n i / $ x x f
Ii( ti ‘o s. :t;x i
C í:.m tt fi 4 A
m II* ft Í Mft mm tfW € &
r XX HV PlxTAXpa
IL imxMtm# áúkax
lo ffift X'OttS 6* <
IX ON í * *■:■& T» m'oln
550
IÍIHINN — SUNNUDAGSBLAÐ