Tíminn Sunnudagsblað - 30.04.1972, Blaðsíða 3

Ekki er húsið háreist, en annaö gefur þvi gildi: i því býr mikil mannlifssaga. Þetta er Þuriöarbúð á Stokkseyri
Húsið, sem flestir skoða, og
konan, sem það er kennt við
Stokkseyri er álitlegt þorp með
margt fallegra húsa, eins og gengur og
gerist á slikum stöðum. Það hús þessa
byggðarlags, sem flestir menn á öðr-
um slóðum kannast við, er þó ekki
neitt harðviðarslot með glugga á stærð
við dilk i skilarétt, heldur lágreistur
kofi i miðju plássi, veggirnir hlaðnir úr
grjóti upp á gamlan máta og torf i
þekju. Með öðrum orðum: Gömul sjó-
búð. sem kennd er við keríingu fædda
á siðari hluta átjándu aiaar.
Likt og þessi sjóbúð kerlingar er al-
kunn, hefur kerlingin sjálf nafntoguð-
ust orðið Stokkseyringa, að minnsta
kosti siðan a dögum Stokkseyrar-
Disu og fram á daga Páls Isólfssonar.
Það er sem sé Þuriður formaður, sem
við erum að tala um.
Til hvers eins ber ávallt nokkuð, og
ekki er það að tvila, að Þuriður hefur
verið merkileg kona, þrekmikil og
harðfeng, þótt grönn væri vexti og
niðurmjótt á henni andlitið, og næsta
eftirminnileg þeim, sem við hana
Sunnudagsblað Tímans
kynntust. Eins og viðurnefni hennar
bendir til, hófst hún til þess vegs, sem
ósmárvar i frægum verstöðvum, ekki
sizt þegar hann kom i hlut konu/að ger-
ast formaður á fiskibáti, og gegndi hún
þvi starfi lengi. Það var vissulega
næsta fágætt, að konur veldust til for-
ystu i slíkum harðræðum sem vetrar-
sjósókn við brimströndina sunnlenzku
var, en þó tæpast einsdæmi. Þetta
hefði varla enzt henni til sliks langlifis
i sögn og sögu, er hún hefur hlotið, ef
ekki hefði komið til rithöfundurinn og
fræðimaðurinn Brynjólfur Jónsson á
Minna-Núpi, sem skráði á sinum tima
Söguna af Þuriði formanni og Kambs-
ránsmönnum — eina hina skemmti-
legustu bók sinnar tegundar, sem enn
hefur verið skrifuð.
Svo er sagt að Þuriður hafi fyrst farið
i róður eljefu ára gömul, en sextan ára
varð hún fullgildur háseti. Eftir lang-
an sjómannsferil við stjórn annarra
varð hún siðan formaður tuttugu og
fimm vetrarvertiðir. Ef til vill hefur
fyrst þótt i tvisýnu stefnt, að hún nyti
nauðsynlegs trausts og virðingar hjá
skipshöfninni, þegar á sjóinn var kom-
ið og skjótt þurfti úr að skera, en flest-
ir hásetanna sjálfir sjóvanir. Ekki bar
á öðru:
Undirgefnir eftir vonum
augum stefna á meykóng sinn,
segir i gamalli rimu, sem kveöin var
um Þuriði og háseta hennar. Enda var
engin hætta á, að hún léti buga sig,
hvort heldur hún átti við menn eða
höfuðskepnurnar. Hvað segir ekki lika
i rimunni:
Siduglegi svanninn lætur
sig ei deigja brim og fjúk.
Voga eigi Ægis dætur
annað en hneigja koll og búk.
Sjómennskunni fylgdi það, að konur
urðu að klæðast sem karlar, þótt slikt
væri fjarri þvi að vera annars lenzka.
339