Tíminn Sunnudagsblað - 30.04.1972, Blaðsíða 19

Hann bar mikla persónu og var
prúður alvörumaður. Hann var
með hærri mönnum, vel 'á sig
kominn og að öllu hinn gervileg-
asti og drengilegasti. Aldrei vissi
ég, hve gamall Kristján var, en síð-
ar gat ég mér til, að hann befði
verið á fertugsaldri, þeigar ég var
nemandi hans. Þessu getur þó ein-
hverju skakkað. Grun hef ég um,
að Kristján hafi ekki rneð öllu
gengið heill til slkógar. Mér sýnd-
ist ávallt á fótum hans og gangi,
að þar væri eitthvað að. Eitt var
víst, að ávallt gebk hann á islenzk-
um sauðskinnsskóm, hinn eini af
kennurum skólanna, sem var þann-
ig 'búinn til fótanna. Ég varð til
þess að útvega honum þessi sauð-
skinn, því að móðir mín igat selt
honum þau. Kristján hlaut strax
vináttu og virðingu allra barnanna
í skólanum. Ég held, að heyrt
hefði mátt saumnál detta á gólfið,
ef slíkt hefði gerzt í tíma hjá hon-
um í mínum bekk. Ekki löngu eft-
ir slkólaveru mína frétti ég lát
Kristjáns, þess ágæta manns.
Þá tvo vetur, sem ég var í öðrum
bekk, hélt ég yfirleitt öðru sæti.
Stúlku þeirri, sem í upphafi náði
fyrsta sæti, varð ekki úr því þok-
að. er var þó sannarlega reynt.
Þegar kennaraskólinn var stofn-
aður í Flensborg 1892, voru, oftast
tvisvar í viku, kallaðir sex til tíu
krakkar úr efri bekk barnaskól-
ans. þó ekki ávallt hinir sömu, í
kennslustofur kennaraskólans, svo
að kennaraefnin gætu æft sig að
kenna. Krakkar þeir, sem urðu
fvrir þessu, voru af þeim. sem eftir
sátu, kallaðir ruglingar. Fyrir kom
einnig, að nemendur kennaraskól-
ans komu í kennslustofur barn-
anna og gripu í að kenna þar eða
horfðu og hlustuðu á kennarana
kenna.
Ég gat þess hér að framan. að
ég hefði yfirleitt haldið öðru sæti
á prófum, þá tvo vetur, sem ég
var í hinum hærri bekk. Þó brást
þetta við næsta próf á undan burt-
fararprófi. Þá féll ég niður í þriðja
sæti, og fannst nokkuð súrt í brot-
ið. Morgun þann, sem burtfarar-
prófið skyldi hefjast, gekk mamma
með mér lítinn spöl á leið. Þegar
ég kvaddi hana, segir hún:
„Nú heiti ég á þig, að ef þú
nærð aftur þínu fyrra sæti, þá skal
Sunnudagsblað Tímans
ég gefa þér tuttugu og fimm aura“.
Að þessu myndi nú einhver
brosa í dag. Satt er það, að tuttugu
og fimm aurar voru ekki mikið fé,
en þó voru auðvitað á þeim árum
miklu meira virði heldur en nú.
Þess utan var þetta silfur, er stóð
ávallt fyrir sínu, en ekki verðlaus
málmblanda, sem enginn vill eiga.
En hvað sem um áheitið var, þá
náði ég mjög vel mínu fyrra sæti.
En því skal ég trúa ykkur fyrir,
að igrátið gat ég með stúlku þeirri,
sem vélk þá fyrir mér og náði ekki
einu sinni þriðja sæti, sem hún
hafði þó haldið lengst af veturinn.
Þetta var mikil vinstúlka min og
góð. og fann ég siárt til með henni.
Við höfðum setið hlið við hlið all-
an veturinn, og svo lauk okkar
samveru á þennan leiða veg. Þeg-
ar tekið er tillit til þeirrar reglu,
sem þá var fylgt við aðalpróf
skólans, gat þetta ekki öðru visi
farið. Þetta vissi vinstúlka mín
jafnvel og ég, og við vorum jafn-
góðir vinir eftir sem áður, meðan
leiðir ekki skildu.
Flest þessara félaga minna og
leiksystikina í barnaskóla hafa nú
gengið veg allrar veraldar — geng-
ið mig af sér, ef svo mætti segja.
En mörg þeirra lifa þó enn í minn-
ingunni. Örfá þeirra veit ég þó lif-
andi enn, þar á meðal aðra stúlik-
una, sem ég var settur hjá fyrsta
veturinn, sem ég kom í skólann.
Einnig man ég vel ýmsa pilta og
stúlkur, sem voru í gagnfræða- og
kennaraskólanum þá vetur, sem ég
var í barnaskólanum, og kom eitt
og annað til, að þetta .fólk varð
mér minnisstætt.
Ég minnist Ólafs Metúsalems-
sonar frá Burstarfelli í Vopnafirði
sem hins mesta prúðmennis í allri
framkomu, en einkum þó sem hins
langmesta og pi;úðasta glímu-
manns, sem minn fyrsta vetur sótti
skólann i Flensborg. Ég sá Ólaf
aldrei falla fyrir neinum, en lagði
á hinn bóginn alla, sem hann
glimdi við, og það fagurlega og
umbrotalaust. Þá voru það þeir
Guðmundur Davíðsson frá Gilá í
Vatnsdal og Stefán Hannesson,
Skaftfellingur að ég ætla, síðar
bóndi og Ikennari í Suður-Hvammi
í Mýrdal austur. Guðmundur var
um allmörg ár umsjónar- eða þjóð-
garðsvörður á Þingvöllum, en síð-
ar urðum við Guðmundur sam-
starfsmenn við alþingi. Þeir Guð-
mundur og Stefán fóru, þegar dag
tók að lengja og veður var gott
og bjart, mjög oft ýmsar göngu-
ferðir upp og austur frá Hafnar-
firði, og sóttu þeir til helztu út-
sýnisstaða þar. Ekki virtust þeir
setja fyrir sig, þótt kalt væri eða
nokkuð svalt, aðeins skyggni væri
gott. Oft varð Ásfjall þeirra aðal-
útsýnisstaður, og þótt ekki geti
það til fjalla talizt, er það þó lang-
hæsta holt eða fell í nágrenni
Hafnarfjarðar. Á norðuröxl fells-
ins hefur frá ómunatíð staðið stór
og myndarleg varða. Þessi vel
hiaðna grjótvarða vísaði á eitt af
fengsælustu fiskimiðum þeirra
Innnesjamanna á norðanverðu
Sviði í Faxaflóa, og var það mið
nefnt Ásvörðuslóð. Vestan undir
Ásfjalli er bærinn Ás, og átti ég
þar heima þá. Fyrir kom, að menn
þessir komu heim til okkar, einlk-
um til að spyrja um eitt og ann-
að, svo sem um nöfn á fellum og
hæðum þar í grennd, þar eð báð-
ir voru menn þessir úr fjarlægum
héruðum og því bláókunnugir
þessu umhverfi, en vildu fræðast.
Voru þeir sannarlega aufúsugestir,
þá sjaldan þeir litu heim. Ég held,
að báðir hafi þeir verið á kennara-
skólanum. Marga fleiri pilta held-
ur en hér eru nefndir, man ég
vel.
Ekki get ég skilið svo við þess-
ar minningar mínar um skólaver-
una í Flensborg, að ekki sé minnzt
á húsið sjálft, þetta fagra og til-
komumikla hús, sem átti svo mikla
og merka sögu. Húsið fékk það
útlit, sem það bar til síns enda-
dægurs, árið 1884, þegar hinir
stóru kvistir voru settir á vestur-
og austur-þakhæð þess. Þannig
þekkti ég það, þar til það var ekki
lengur til. Löngu eftir að ég var
ekki lengur daglegur gestur þar,
varð mér oft hugsað til þess, hve
mikið þetta hús féikk rúmað inri-
an sinna veggja. Þar voru þrjár
skóladeildir starfandi. Á efri hæð-
inni bjó skólastjórinn, Jón Þórar-
insson, með fjölskyldu sinni, sem
var um tíu manns, þar með talið
þjónustufólk. Auk þess voru þar
oft allmargir gestir. Á neðri hæð-
inni var skólinn eða skólarnir.
Kennslustofur allra skólanna voru
355