Morgunblaðið - 25.04.2004, Blaðsíða 27

LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25. APRÍL 2004 27
E
nn gefst tækifæri til að
sjá yfirlitssýningu Sir
Nicholas Serota, for-
stöðumanns Tate-
safnanna, á verkum
Donalds Judds (1928–
94) í salarkynnum Tate
Modern, þótt langt sé liðið á sýn-
inguna. Þetta er fyrsta stóra yf-
irlitssýningin á verkum lista-
mannsins bandaríska í Lundúnum
síðan 1988, en það árið tók Serota
einmitt við stjórn Tate. Judd var
þá enn í fullu fjöri og lét sig varða
allt sem viðkom list sinni, haldinn
eins fölskva-
lausri full-
komnunar-
áráttu og
hugsast gat.
Það var
fleygt að meðan hann starfaði sem
listrýnir – en heimspekimenntaður
fékkst hann við þá iðju til 1965 –
sagði hann starfinu lausu hvað eft-
ir annað fyrir þá sök eina að við-
komandi dagblað eða tímarit sýndi
grein hans ekki næga virðingu og
setti hana of nærri auglýsingadálk-
unum. Judd átti erfitt með að þola
að listin væri sett afsíðis, eða
pakkað í staðalumbúðir einhverra
stefnuheita. Hann hafnaði nafn-
giftinni minimalisti, skilgreiningu
sem hann mátti þó upplifa að spyrt
væri við nafn hans þar sem hann
var talinn ókrýndur konungur
þeirra listamanna sem um miðjan
7. áratuginn létu formmótun lönd
og leið fyrir einföldustu grunn-
gerðir úr iðnaðarefni, kassa, ten-
inga, plötur og múrsteina.
Hversu oft var honumekki legið á hálsi fyrirað vera ópersónulegur,kaldranalegur og fjar-
lægur í listsköpun sinni. Sjálfur
sagði hann verk sín vera einfalda
tjáningu á flóknum hugmyndum.
„Ég vildi skapa raunveruleik en
ekki bara eftirmynd af honum,“
sagði hann eitt sinn. Ef marka má
undirtektir almennings á sýning-
unni í Tate Modern virðist boð-
skapur hans hafa náð í gegn hvað
sem öðru líður. Heyra má undrun-
aróp þegar áhorfendur nálgast það
sem við fyrstu sýn virðast stálgráir
kassar, en búa svo ef til vill yfir
botni úr perspexi og lituðu plexi
sem endurkastar ljósinu eins og
skíragull. Þótt verk Judds búi ekki
yfir neinum leyndardómum – eins
raunsær og hann var skyldi allt í
verkum hans vera klárt og augljóst
– koma þau aldrei eins fyrir sjónir
áhorfandans. Þegar hann nálgast
þau breyta þau allt í einu um svip
og opna sig gagnvart honum.
Innra byrðið getur verið fag-
urblátt eða kadmíumrautt þótt það
sjáist ekki úr fjarlægð.
Það er auðvelt að gleyma sér í
smáatriðum eins og mismunandi
áferð á málmbitum, nokkru sem
Judd hugaði að eins og sjáaldri
auga síns. Það rennur upp fyrir
manni að hvar sem á verk hans er
litið, framanfrá, á hlið eða bakvið,
finnast þar hvergi veik sjónarhorn.
Að standa við enda langrar lág-
myndar og horfa þvert gegnum
hana er eins ævintýralegt og hitt
að sjá hana í lengd sinni frá venju-
legum stað.
Í fyrstu mætti ætla að sýn-ingin væri ögn rislítil, eneftir á að hyggja er það mis-skilningur. Sir Nicholas hef-
ur einmitt tekist að koma verk-
unum þannig fyrir að jafnræði
ríkir meðal þeirra, nokkuð sem án
efa hefði kætt jafnræðislega þenkj-
andi höfund þeirra. Án þess að
kæfa þau hefur sýningarstjóranum
tekist að raða þeim allþétt og um-
búðalaust svo að stöðluð einkenni
verða augljós í þeim tilvikum þar
sem það á við.
Á því er enginn vafi að þessi
margslungna yfirlitssýning á verk-
um eins atkvæðamesta listamanns
eftirstríðsáranna á eftir að hafa
víðtæk áhrif á yngstu kynslóð
listamanna og listunnenda, hvaðan
sem þeir koma, því hún er hrein-
asta upplifun.
Sýningunni í Tate Modern lýkur
25. apríl.
Donald Judd
í Tate Modern
Upplifun. Verk eftir Donald Judd í Tate Modern.
AF LISTUM
Eftir Halldór
Björn Runólfsson
Banki allra landsmanna
Vinningshafar í þjónustukönnun Landsbankans
Vinningsnúmerin
1. vinningur 0001412
2. vinningur 0006117
3. vinningur 0006529
www.li.is | Sími 560 6000
Dregið var úr þátttökuseðlum þann 20. apríl.
Handhafar vinningsnúmera eru beðnir um
að hafa samband við þjónustuver Landsbankans
í síma 560 6000.
Starfsfólk Landsbankans færir viðskiptavinum
bestu þakkir fyrir þátttökuna.
Í
SL
EN
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
L
BI
2
44
39
0
4/
20
04
Í
SL
EN
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
L
BI
2
44
39
0
4/
20
04
Hættulaus
viðarvörn
hjá BYKO
Hreint land – fagurt land
með gagnvörðu timbri frá BYKO
BYKO hefur ávallt
gætt þess að nota ekki
hættuleg efnasambönd eins
og arsen til gagnvarnar timbri
og mun áfram standa vörð um
verndun íslenskrar náttúru.
i
Einnig er rétt að það komi fram að græni
liturinn á gagnvörðu timbri tengist ekki
arseninnihaldi gagnvarnarefnisins.
BYGGIR MEÐ ÞÉR