Morgunblaðið - 25.04.2004, Page 45

HUGVEKJA
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 25. APRÍL 2004 45
Á Íslandi er alltaf gleði-blær yfir sumarkom-unni, eins og alls staðarþar sem mikið er umvetrarríki og skamm-
degi. Og jafnframt verður hún
ósjálfrátt áminning þess í hugum
kristinna manna, að birtan og lífið
hafi sigrað kuldann, rökkrið og
dauðann. Því barátta ljóss og myrk-
urs er eitt af grunnstefjum Bibl-
íunnar og strax í upphafsorðum
hennar kemur það fram.
Í eina tíð var sumardagurinn
fyrsti einhver mesta hátíð landsins,
og það kemur ekki á óvart ef litið er
til baka og rýnt í sögu þjóðarinnar.
Heimildir vitna nefnilega um marga
kalda og erfiða tíma, s.s. Vetur hinn
mikla á 11. öld, Fellivetur á 12. öld,
Jökulvetur hinn mikli á 13. öld,
Hrossafellisvetur á 14. öld, Snjóvet-
ur hinn mikli á 15. öld, Harða vetur
á 16. öld, og Lurk, Píningsvetur,
Eymdarár, Svellavetur, Frosta-
harðindisvetur, Hvítavetur, og Gler-
ungsvetur á 17. öld. Nöfnin ein gera
það að verkum, að manni rennur
kalt vatn milli skinns og hörunds, í
öryggi og þægindum 21. aldarinnar.
En baráttan við náttúruöflin og
harðneskju lífsins efldi mannkosti,
þolgæði, kjark og dugnað lands-
manna þá – með hjálp trúarinnar á
almættið, sem breiddi líkn og frið
yfir hverja raun. Og þannig hélst
byggðin í gegnum aldirnar. Að vita
hlýrri og betri tíð innan seilingar,
eftir faðmlög gormánaðar, ýlis eða
frermánaðar, mörsugar, þorra, góu
og einmánaðar, varpaði andlegum
geislum inn í dimma hugi og endur-
nærði lúnar sálir.
Þessa tilfinningu er að finna hjá
mörgum „gömlu“ skáldanna, og þar
hefur sennilega Austfirðingurinn
Páll Ólafsson komist lengst í að
færa hana í búning orða, þannig að
ekki verður betur gert; í ljóðinu
Sumarkveðja.
Já, sólin hefur gert mikið fyrir
þjóðina í gegnum tíðina, vermt hana
og glatt og fyllt krafti og búið þann-
ig undir komandi vetur. Hvíld-
ardagur okkar ber nafn hennar og
margar konur íslenskar líka, ýmist
að hluta til eða alveg. Og einnig
karlmenn. Eflaust mætti líta á upp-
haflega tilvist hennar í mannanöfn-
unum sem einhvers konar þakklæt-
isvott forfeðra okkar og -mæðra.
Það er a.m.k. ekki ólíklegri skýring
en hvað annað.
Og fleira er þessari lífæð tengt
órjúfanlegum böndum, m.a. hin
fagra sóley, eitt af helstu einkenn-
istáknum sumarsins okkar núna,
eins og vafalaust fyrrum. Á máli vís-
indanna kallast hún reyndar brenni-
sóley og á latínu Ranunculus acris;
en hitt skilja þó allir.
Íslenska nafnið hefur upphaflega
verið sóleyg og landnámsmenn
komið með það úr Skandinavíu. Á
norður-norsku eru enn til soleia og
soløy(a), og í sænskum mállýskum
solöga og solöy. Og í færeysku sól-
eya. Merkingin er „sólarauga“. Í því
felst bersýnilega mikil lotning, virð-
ing og aðdáun. Sama hefur verið
upp á teningnum hér, og kannski
enn frekar, eðli málsins samkvæmt.
Þetta var holdgervingur sólarinnar.
Í skáldamálinu kemur nafnið líka
fyrir sem Íslandsheiti, merkir þá
„sólareyja“.
Leitin að þjóðarblóminu stendur
nú yfir, hófst í miðri liðinni viku. Þar
á að reyna „að komast að því hvort
tilgreina megi blóm sem gæti haft
táknrænt gildi og sem þjónaði hlut-
verki sem sameiningartákn og
mætti nýta í kynningar- og fræðslu-
starfi bæði hér á landi og á erlend-
um vettvangi“, eins og mbl.is orðaði
það, 20. apríl síðastliðinn. Ég sting
hér með upp á umræddu blómi, og
hygg að fá önnur, ef þá nokkurt,
standi henni framar eða séu heppi-
legri til að vera merki þessa ísalands
og elda, miðað við það sem hér á
undan er ritað, nema e.t.v. holtasól-
ey, sem hvergi er víst algengari í
heiminum en á Íslandi. Því til stuðn-
ings má benda á, að hún er á und-
anhaldi í Evrópu, vegna þess að álf-
an er orðin ræktuð að mestu.
Útlendingar sem hingað koma
undrast en fagna og hafa orð á
þessu, sjáandi gular breiðurnar
klæða tún og haga, bolla og gil, og
dældir til fjalla – um nánast allt
land.
Og hana þekkir hvert manns-
barn.
En nóg um það.
Sumardagurinn fyrsti á ákveðinn
sess í íslenskri menningarsögu og
það væri miður ef hann félli niður og
glataðist þar með kynslóðum fram-
tíðarinnar. Allt tal um slíkt ætti því
að fella, leggja til hliðar, gleyma að
eilífu. Sumt er bara þannig, ómet-
anlegt. Vonandi berum við gæfu til
að skilja það, Íslendingar nútímans,
þar sem flest er orðið séð og vegið
með augum kapítalismans, á kostn-
að andlegra verðmæta.
Já, það er gott að vita að sumarið
er framundan og að mega upplifa yl
þess og birtu, eftir að hafa verið í
faðmi myrkurs og kulda í níu mán-
uði. Á næstu vikum og mánuðum
skulum við njóta hinna ómældu
gjafa þess, drekka í okkur ilman
trjánna, angan blómanna og söng
fuglanna, við undirleik hörpu vors-
ins. Og fara svo með gát um landið
okkar, bera ómælda virðingu fyrir
því, hinni kæru fóstru okkar.
Og ekki gleyma að þakka almætt-
inu, skapara himins og jarðar, fyrir
komu þessa dýrlega tíma.
Gleðilegt sumar!
Sóley
Sumardagurinn fyrsti gekk í hlaðið á fimmtudag-
inn var, 22. apríl, hlýr og þægilegur og gaf fyr-
irheit um betra veðurfar. Sigurður Ægisson fagn-
ar tímamótunum og gerir m.a. að umtalsefni
þýðingu hans fyrir landsmenn á öldum áður.
sigurdur.aegisson@kirkjan.is
Ljósmynd/Sigurður Ægisson
MINNINGAR
Hinrik. Þó ég hafi nú
þekkt þig stutt finnst
mér eins og ég hafi
þekkt þig mikið.
Ég man þegar ég
hitti þig fyrst heima
hjá Árna og Siggu. Þá
blasti þessi stóri
traustlegi maður við
mér. Ég var búinn að hlakka mikið
til að hitta þig því ég hafði heyrt svo
mikið um þig talað. Ég náttúrulega
rauk á þig og tók í spaðann á þér
þar sem höndin á mér var nánast
eins og hönd á barni. Þetta var þétt
og gott handtak og greinilegt að hér
var á ferðinni traustur maður.
Mér var strax ljóst að gott sam-
band var á milli ykkar Árna nánast
eins og feðga og það var gaman að
sjá ykkur vinna í milliveggnum hjá
Sólrúnu, þar var sko ekkert verið að
slóra neitt við hlutina.
Mér finnst það alltaf segja mikið
um menn þegar börn hænast að
þeim og það var svo sannarlega mál-
ið með þig, kallinn minn. Og krökk-
unum tíðrætt um afafang.
Inga Lind mín skemmti sér stór-
vel með þér og Hildi Birtu í Reykja-
víkinni, sérstaklega á MacDonald́s
Ég var nú búinn að hringja tölu-
vert í þig varðandi kajakinn og við
mikið búnir að ræða það mál allt
saman.
Mig langaði bara að segja það að
hann Árni hrekkti mig ekki neitt
þegar við fórum í fyrsta sinn á bátn-
um þínum, ég var frekar valtur eins
og þú sagðir. Ég ætlaði nefnilega að
bjalla í þig á fimmtudag en kunni
ekki við það. Mér fannst ég vera far-
inn að vera algjör plága á þér.
En svona var þetta nú allt saman,
drengur.
Ég votta fjölskyldu Hinriks mína
dýpstu samúð.
Ég veit að það fer vel um þig,
kallinn minn, og minningin lifir í
hjörtum okkar allra. Ég þakka þér
fyrir allt saman.
Þinn vinur
Bjarni Þór Haraldsson,
Egilsstöðum.
Heiðursmaður er fallinn frá. Það
er erfitt að sjá á eftir góðum dreng
sem var svo sannarlega hvers
manns hugljúfi.
Hver minning dýrmæt perla að liðnum
lífsins degi,
hin ljúfu og góðu kynni af alhug þakka
hér.
Þinn kærleikur í verki var gjöf, sem
gleymist eigi,
og gæfa var það öllum, er fengu að
kynnast þér.
(Ingibj. Sig.)
Á snöggu augabragði var Hinrik
kallaður burt úr hinu jarðneska lífi
til æðri heima. Hinrik var húsvörður
í Sólheimum 25 frá 1. júní 1994. Við
erum þakklát fyrir stundirnar sem
við áttum með honum og munum
varðveita minninguna um Hinrik í
hjarta okkar. Söknuður og sorg rík-
ir nú hjá okkur. Hans er sárt sakn-
að. Það voru óteljandi kostir sem
gerðu Hinrik einstakan. Hann var
alltaf til staðar og alltaf reiðubúinn
að leysa hvers manns vanda hvenær
sem var. Hinrik var svo traustur og
trúr öllu því sem hann tók sér fyrir
hendur. Hann var einstaklega hjálp-
samur og nærgætinn við alla, ekki
síst eldra fólkið og börnin. Geðslag
Hinriks var með eindæmum gott.
Hann var mikið prúðmenni og heill
til orðs og æðis. Glaðlyndur og
skemmtilegur í besta lagi. Það lék
allt í höndum hans og hann gerði
vel. Ef upp komu einhverjar hindr-
anir sagði hann „Við leysum þetta.“
Hinrik sagði svo oft „Kallið bara í
mig ef þið eruð í einhverjum vand-
ræðum, ég kem“. Er hægt að hafa
HINRIK JÓN
MAGNÚSSON
✝ Hinrik JónMagnússon
fæddist á Innri-Veðr-
ará 12. ágúst 1947.
Hann lést 9. apríl síð-
astliðinn og fór útför
hans fram í kyrrþey.
það betra? Með þess-
um örfáu orðum viljum
við kveðja Hinrik og
biðja algóðan Guð að
styrkja þig, Matthildur
mín, börnin ykkar og
barnabörnin. Guð
blessi ykkur öll.
Íbúar Sólheimum
25 Reykjavík.
Þakklæti er orðið
sem mér er efst í huga
þegar ég hugsa til hans
Hinriks, okkar góða og
ljúfa húsvarðar. Ég hef
búið hér í Sólheimum 25 síðan
blokkin var byggð. Við höfum haft
marga góða húsverði en engan sem
Hinrik. Af heilum hug vil ég þakka
honum fyrir alla hans umhyggju
fyrir okkur öllum íbúum þessa húss
og húsinu sjálfu. Ég sakna hans
mikið og veit að allir í húsinu okkar
sakna hans líka. Húsið gat ekki án
hans verið en verður nú að vera það.
Ég votta hans góðu fjölskyldu
innilega samúð. Ég veiti að hún hef-
ur misst mikið. Guð styrki hana og
blessi.
Kristín S. Björnsdóttir.
Ég var 16 ára þegar ég kom á
heimilið í Hafnarstræti 43 á Flateyri
í fyrsta sinn til að heimsækja syst-
urdóttur Hinriks. Um nóttina var ég
vakinn af þessum stóra manni því
komið var kolvitlaust veður og orðið
ófært til Ísafjarðar. Við vorum drif-
in um borð í togarann Gylli og siglt
til Ísafjarðar í vitlausu veðri. Þetta
voru mín fyrstu kynni af Hinriki,
þar sem hann vakti yfir bláókunn-
ugum unglingi fársjóveikum heila
nótt. Er þetta lýsandi fyrir Hinrik,
sem hugsaði ávallt um fjölskylduna
og þá sem henni tengdust.
Síðan þá höfum við Hinrik marga
hildi háð saman, bæði í leik og í
starfi, og alla tíð vakti hann yfir
unglingnum sem var fársjóveikur
þessa fyrstu nótt sem við kyntumst.
Okkar bestu stundir áttum við
saman í kajakróðrum úti fyrir
ströndum og skipti þá ekki máli
hvort brimaði eða ekki, því Hinrik
veigraði sér aldrei við að róa í gegn-
um brimið. Ég mun ávallt minnast
hans þegar valið stendur á milli þess
að róa í gegnum brimið eða velja
lygnuna. Hann reyndist mér og
systurdóttur sinni alla tíð sem stoð
og stytta og mun minning hans
geymd en ekki gleymd um ókomna
tíð.
Magnús Már, vinur.
Fallinn er nú frá stór og sterkleg-
ur víkingur að vestan, vinur minn
Hinrik Jón Magnússon. Hans síð-
asta verk á föstudaginn langa var að
róa kajak sínum eins og hann gerði
svo oft enda ævintýramaður og þoldi
illa aðgerðarleysi. Eftir róðurinn
sótti að honum óvænt þreyta og
þegar Hinrik verður þreyttur þá er
nú mikið sagt og tími til að leita
læknis. Hinrik kvaddi okkur í hönd-
um lækna sinna sama dag og er nú
haldinn á ný mið þar sem hann á eft-
ir að standa sína vakt og upplifa ný
ævintýri.
Hinrik var sannur Vestfirðingur.
Með uppbrettar ermar í köflóttri
skyrtu stóð hann eins og drangur í
miðju æðarvarpinu á Veðrará í Ön-
undarfirði, þar sem hans rætur lágu
djúpt, og skimaði eftir tófu eða
vargfugli. Varpið varði hann af sinni
kunnáttu og útsjónarsemi með
Magnúsi syni sínum en þeir feðg-
arnir voru sérlega samrýndir og
eyddu miklum tíma fyrir vestan í
varpinu og einnig í Skagafirði þar
sem Magnús býr með sinni fjöl-
skyldu. Hinrik reri oft á vaskafatinu
(Drangur) hans Magga út í Skaga-
fjörð til að sækja sér í soðið og kom
ekki að landi fyrr en dagurinn var
örugglega búinn. Á meðan hægt var
að róa þá var róið og ekkert múður
með það.
Ég kynntist Hinriki fyrir fimm
árum þegar hann og Maggi komu í
búðina til mín og keyptu tvo sjó-
kajaka. Þetta voru miklir ævintýra-
menn og víkingar. Síðan þá hafa
þeir feðgar keypt alls kyns útbúnað,
skotfæri og fleira sem nýtist þeim í
varpinu fyrir vestan. Upp frá því
heillaðist ég af þessum nöglum og
við Maggi höfum veitt og róið mikið
saman bæði hérlendis sem og á
Grænlandi. Nýlega kom Hinrik til
mín í Sportbúðina og keypti nýjan
kajak, stöðugri og betri bát. Ég
spurði hann þá hvort hann ætlaði
ekki að koma með okkur Magga í
kajakferð um A-Grænland í ágúst
og svaraði hann: „Það er mjög hugs-
anlegt að ég og Gústaf skellum okk-
ur með í sumar eða á næsta ári.“
„Það verður a.m.k. tekið á því í sum-
ar,“ sagði Hinrik þegar hann kvaddi
mig á Krókhálsinum nýlega. Þá var
hann að kaupa riffilskot í Winches-
terinn sinn og gera sig kláran fyrir
vesturferð í varpið.
Það verður öðruvísi sumar á
Veðrará í ár og kollurnar koma
örugglega til með að sakna Hinriks
andapabba. Magnús sonur hans tek-
ur við með góðra vina hjálp en þess
má geta að nýlega eignuðust Maggi
og Sonja hraustan dreng, Viktor
Darra, og hann á örugglega eftir að
aðstoða pabba sinn með systrum
sínum á óðalinu hans afa síns í Ön-
undarfirði þegar hann fer að hlaupa
um grundirnar grænu.
Elsku Matta, Maggi, Sigga,
Svana og fjölskyldur, ég votta ykkur
öllum mína dýpstu samúð og veit að
fjölskylduböndin eiga eftir að
styrkjast og sameinast í þeirri sorg
sem þið búið nú við.
Hinrik kvaddi þennan heim óvænt
á sínu 57. ára aldursári. Ég held að
flestir séu enn að reyna að átta sig á
þeirri sorglegu frétt því þarna fór
merkur maður sem var ætíð hraust-
ur á sál og líkama og enginn átti von
á þessu, hvað síst Hinrik sjálfur.
Blessuð sé minning hans.
Róbert Schmidt.
Þú varst mér meira en bróðir,
já, miklu meira en það.
Þín sárt er saknað
í fjölskyldunni stóru,
elsku litli bróðir,
já, meiŕen það.
Þú varst allaf til taks
spurðir aldrei um tíma.
Ef eitthvað þurfti að gera,
ég þurfti bara að síma
og þú komst innan fárra klukkutíma.
Stundum var Matta með þér,
ekki var hún síðri.
Enginn fór frá þér
bónleiður til búðar.
Þú gekkst þér til húðar
að hjálpa náunganum.
Engri beiðni neita,
hjálp skyldi veita,
bara hjálpa, var þitt kjörorð.
Þú varst barna- og dýravinur,
sem sýndi þinn innri mann.
(K. R. M.)
Hinrik var „þúsund þjala smiður“,
allt lék í höndum hans og var sama
hvað hann vann: gerði við klukkur,
bíla, vélar, orkeraði fínustu dúllur,
saumaði út; öll heimilisstörf; alla
sveitavinnu og sjómennsku. Iðinn og
afkastamikill frá fæðingu. Stórum
hluta af hverri landlegu eyddu þau
Matta heima á Hafnarstræti 43. Við
erum sem ein stór fjölskylda, einkar
samhent fjölskylda og því megum
við aldrei, aldrei glata. Þú varst allt-
af handheitur og mér kalt og þegar
við vorum börn, hlýjaðir þú oft stóru
systur. Já, byrjaðir snemma að
hlýja mér, elsku bróðir minn, bæði í
orðum og athöfnum. Þótt þú værir
yngri að árum, hjálpaðir þú mér
mikið, allt fram á síðustu stundu. Ég
gleymi aldrei og verð ykkur Möttu
ævinlega þakklát, þegar ég flutti
aftur heim, fátæk með börnin mín
þrjú og þið fluttuð í annað hús og
selduð mér íbúðina ykkar á hálf-
virði, svo við gætum verið nálægt
pabba og mömmu. Ætli séu margir,
sem hefðu gert það? Börnunum
mínum varstu sem faðir, og svo
tengdasyni og Óttari og Ólöfu. Að
lokum, kærar þakkir fyrir allt í
gegnum þykkt og þunnt. Þín elsk-
andi systir,
Kristín.