Morgunblaðið - 12.05.2004, Qupperneq 29

Morgunblaðið - 12.05.2004, Qupperneq 29
UMRÆÐAN MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 12. MAÍ 2004 29 77 124 174 226 295 599 674 692 695 729 826 841 929 1001 1090 1110 1242 1290 1331 1358 1383 1494 1497 1500 1521 1527 1586 1630 1685 1698 1699 2108 2120 2261 2364 2405 2445 2447 2487 2524 2615 2717 2812 2842 2847 2993 3023 3072 3074 3126 3172 3209 3435 3441 3449 3456 3476 3481 3572 3580 3608 3638 3652 3765 3796 3826 3875 3923 4142 4144 4150 4229 4354 4361 4464 4509 4533 4545 4577 4622 4686 4703 4840 4899 4915 4998 5166 5204 5216 5257 5266 5270 5351 5353 5360 5389 5479 5491 5523 5528 5551 5574 5590 5662 5788 5918 5968 5982 6000 6163 6181 6210 6216 6263 6337 6342 6422 6438 6565 6596 6630 6659 6689 6846 6879 6960 6980 7086 7204 7324 7352 7354 7444 7493 7544 7665 7727 7914 7937 7971 7996 8061 8066 8090 8190 8249 8258 8342 8355 8356 8359 8454 8527 8636 8658 8676 8722 8738 8759 8760 8806 8811 8828 8839 8907 9001 9047 9077 9080 9092 9139 9165 9166 9185 9239 9417 9493 9500 9516 9553 9591 9647 9651 9733 9744 9795 9901 9924 10090 10092 10132 10135 10145 10223 10256 10260 10515 10572 10583 10660 10682 10714 10738 10762 10788 10841 10945 11000 11012 11084 11090 11105 11158 11169 11187 11202 11233 11288 11292 11351 11367 11407 11503 11508 11526 11651 11693 11837 11853 11862 11894 11929 11985 12031 12077 12137 12160 12179 12197 12237 12317 12366 12452 12453 12473 12624 12654 12738 12835 12849 12860 13014 13172 13299 13305 13318 13329 13337 13377 13393 13435 13470 13534 13537 13567 13579 13639 13680 13746 13749 13866 13868 13872 13892 13945 14014 14035 14063 14217 14226 14244 14271 14283 14285 14512 14526 14546 14634 14746 14894 14978 14982 15104 15115 15128 15167 15294 15345 15364 15426 15516 15546 15700 15760 15816 15922 16019 16065 16081 16135 16146 16221 16294 16331 16381 16388 16394 16695 16710 16746 16749 16781 16874 16882 16925 16995 17000 17008 17230 17285 17395 17396 17425 17505 17520 17648 17715 17770 17799 17834 17851 17877 17935 18029 18075 18150 18199 18222 18250 18379 18403 18458 18480 18483 18498 18502 18534 18553 18713 18773 18839 18851 18894 18913 18929 19044 19066 19097 19199 19203 19215 19340 19358 19472 19644 19675 19681 19801 19803 19812 19818 19908 19976 19990 19996 20005 20087 20139 20148 20169 20186 20245 20321 20335 20411 20498 20551 20726 20783 20848 20937 20973 21027 21110 21195 21271 21281 21537 21573 21657 21661 21711 21854 21932 21967 21984 21993 22005 22035 22115 22172 22401 22444 22521 22624 22669 22683 22684 22687 22712 22817 22839 22859 22919 22922 22984 23074 23333 23371 23380 23486 23517 23685 23771 23852 23859 23885 23915 23986 23997 24030 24086 24089 24198 24201 24225 24246 24254 24354 24367 24424 24476 24601 24623 24695 24719 24933 24960 24982 25142 25153 25212 25239 25264 25351 25357 25382 25502 25584 25692 25737 25908 25964 26038 26326 26377 26453 26498 26540 26546 26565 26587 26596 26616 26647 26667 26679 26734 26778 26819 26830 26892 26898 27015 27106 27126 27164 27261 27296 27338 27394 27405 27443 27464 27586 27590 27624 27650 27693 27915 27968 27969 28044 28108 28132 28163 28192 28194 28253 28262 28379 28441 28464 28467 28490 28512 28523 28529 28717 28785 28810 28901 28908 29137 29256 29345 29426 29435 29456 29512 29595 29650 29713 29735 29786 29830 29837 29904 29925 29954 30055 30209 30238 30318 30343 30384 30449 30494 30515 30517 30592 30626 30647 30674 30746 30856 30951 31085 31183 31201 31216 31228 31243 31253 31258 31270 31271 31307 31369 31383 31399 31532 31576 31605 31657 31905 31921 31926 31941 31989 31993 32010 32120 32165 32230 32337 32346 32363 32388 32429 32582 32662 32813 32867 32881 32928 32942 32984 32994 32997 33012 33096 33105 33177 33251 33296 33335 33427 33503 33528 33545 33565 33629 33660 33787 33824 33876 33921 33999 34170 34194 34341 34371 34629 34717 34765 34831 35028 35046 35057 35115 35144 35146 35158 35284 35293 35347 35358 35466 35517 35603 35604 35624 35637 35664 35769 35785 35933 35971 35981 36013 36141 36165 36177 36215 36225 36384 36419 36448 36527 36568 36656 36796 36877 36998 37037 37042 37121 37135 37182 37191 37251 37309 37339 37367 37391 37416 37500 37521 37675 37753 37807 37842 37931 37973 38049 38075 38138 38180 38229 38393 38414 38626 38705 38732 38736 38783 38830 38833 38858 38895 38902 38912 38924 38948 38976 38999 39085 39154 39197 39205 39263 39431 39519 39543 39577 39631 39642 39726 39773 39835 39969 40034 40091 40168 40218 40279 40281 40285 40292 40335 40595 40651 40767 40788 40829 40854 40873 40923 40936 40954 40978 41043 41083 41157 41158 41177 41224 41246 41330 41420 41427 41432 41446 41457 41592 41595 41623 41745 41908 41971 42101 42116 42314 42349 42470 42507 42513 42554 42560 42660 42663 42696 42713 42798 42820 42870 42904 42912 42918 43041 43102 43114 43119 43147 43150 43193 43264 43294 43444 43457 43560 43576 43613 43679 43680 43712 43715 43748 43770 43830 43932 43978 44033 44083 44166 44201 44437 44453 44479 44542 44715 44773 44789 45034 45209 45244 45333 45577 45599 45653 45675 45678 45699 45764 45867 45904 45924 45945 46004 46293 46318 46330 46378 46434 46536 46621 46650 46668 46821 46859 46895 47066 47110 47376 47401 47407 47437 47542 47670 47755 47888 47896 47944 47950 47975 47986 48116 48317 48320 48346 48441 48476 48486 48508 48597 48665 48674 48776 48844 48850 48896 48946 48967 48983 49062 49151 49387 49410 49447 49554 49568 49604 49611 49699 49731 49877 49903 49943 50003 50037 50155 50178 50278 50309 50318 50332 50454 50548 50644 50689 50697 50722 50730 50842 50848 50862 50874 50954 51048 51067 51073 51087 51097 51200 51249 51357 51394 51405 51780 51909 51912 51924 51932 52040 52062 52081 52164 52165 52201 52276 52281 52312 52367 52387 52461 52515 52517 52563 52652 52762 52786 52844 52866 52882 52938 52995 53051 53084 53101 53232 53256 53310 53375 53411 53459 53475 53517 53534 53665 53701 53718 53741 53838 54028 54074 54081 54091 54156 54212 54228 54231 54323 54349 54357 54385 54430 54439 54690 54834 54847 54859 54993 55095 55108 55173 55287 55362 55382 55470 55674 55772 55809 55850 55921 55964 56016 56069 56071 56115 56120 56203 56208 56210 56258 56421 56458 56466 56487 56618 56651 56680 56744 56748 56771 56787 56808 56945 57040 57075 57122 57156 57172 57204 57255 57316 57318 57372 57420 57551 57563 57585 57664 57667 57781 57869 57897 57920 58017 58025 58155 58208 58270 58271 58349 58364 58407 58481 58495 58545 58556 58597 58681 58687 58741 58780 58885 58903 58963 58987 59031 59068 59123 59156 59159 59283 59332 59399 59453 59457 59458 59505 59646 59697 59702 59751 59848 59875 59946 59969 Vinningaskrá Í hverjum aðalútdrætti er dregin út tveggja stafa tala og allir eigendur miða sem endar á þeirri tveggja stafa tölu fá vinning. Vinningurinn á einfalda miða er 4.000 kr. en 20.000 kr. á trompmiða. Til að spara pláss er tveggja stafa talan aðeins birt í stað þess að skrifa öll vinningsnúmerin í skrána. Allar tölur eru birtar með fyrirvara um prentvillur. Kr. 4.000 Kr. 20.000 34 Ef tveir síðustu tölustafirnir í númerinu eru: 31387 31389 1239 2027 8003 36803 51938 Aðalútdráttur 5. flokks, 11. maí 2004 Kr. 3.000.000 TROMP TROMP TROMP TROMP Kr. 15.000.000 Kr. 50.000 Kr. 250.000 Kr. 200.000 Kr. 1.000.000 Kr. 100.000 Kr. 500.000 31388 1863 2653 4350 11152 17001 25036 27154 36454 45282 53878 TROMPKr. 15.000 Kr. 75.000 TROMP KONUR eru í minnihluta þeirra sem eiga og reka fyrirtæki Íslandi. Samkvæmt opinberum skýrslum er hlutfall kvenna í atvinnurekstri að- eins um 18%. Það má reyndar ætla að talan sé enn lægri því flestir kannast við að þegar illa fer í rekstri er byrjað að nýju á nýrri kennitölu, gjarnan á kennitölu eiginkonunnar. Ástæður þess að konur stofna síður fyrirtæki eru án efa margvíslegar. Í því samhengi hefur verið talað um aðgengi að fjármagni; annars vegar opinberu fé í formi lánsfjár, hluta- fjár og styrkja og hins vegar láns- og hlutafé einkaaðila. Rannsókn Byggðastofnunar á því hvernig op- inberir styrkir skiptust á milli karla og kvenna sýndi að konur fá innan við 20% þess fjármagns sem út- hlutað er á vegum þeirra sjóða sem rannsóknin tók til. Tekið skal fram að konur sækja síður í þessa sjóði en karlar og er því oft haldið fram að þess vegna sé eðlilegt að þær fái minnihluta þess fjár sem úthlutað er. Þessi útskýring dugar skammt því í sömu rannsókn kemur fram að konur sækja síður um í þessa sjóði vegna þess að úthlutunarreglur þeirra ná ekki til þess atvinnu- rekstrar sem konur eru helst í. Flestir þeirra sjóða sem rannsóknin náði til setja fram skýra nýsköp- unarkröfu í úthlutunarreglum sín- um. Það gerir það að verkum að kon- ur, sem eru langoftast í rekstri þjónustu- eða verslunarfyrirtækja, sækja síður en karlar um í sjóðina. Umrædd rannsókn Byggðastofn- unar náði eingöngu til styrkúthlut- ana en skoðaði ekki hlutafjárkaup eða lánveitingar á vegum opinberra sjóða sem ekki er síður þörf á að rannsaka. Það má vera að það liggi ekki í augum uppi af hverju fyr- irtæki í þjónustu og verslun ættu að njóta stuðnings, langoftast eru þau í samkeppni og reksturinn á að vera háður því að markaður sé til staðar fyrir vöruna eða þjónustuna sem boðin er. En þetta er ekki alltaf svona einfalt í þjónustu- og versl- unarrekstri á landsbyggðinni. Versl- unar- og þjónustufyrirtæki (að und- anskildum ferðaþjónustu- fyrirtækjum) á landsbyggðinni byggja oftast rekstur sinn á stað- bundnum markaði. Það er því al- gengt að þörf sé fyrir þjónustuna en rekstrarskilyrði ekki fyrir hendi vegna smæðar markaðarins. Al- gengt er að í slíkum tilfellum lækki konur annaðhvort við sig laun í von um að geta veitt sér vinnu og boðið fram þá vöru eða þjónustu sem um ræðir, eða leggi reksturinn niður. Fyrri kosturinn leiðir meðal annars til þess að laun kvenna á lands- byggðinni eru lægri en laun karla og munar þar miklu. Síðari kosturinn hefur í för með sér að íbúar svæð- isins þurfa að búa við lægra þjón- ustustig en áður. Athyglisvert er að í Byggðaáætl- un fyrir árin 2002–2005 er fáum orð- um farið um þennan vanda sem ein- kennir landsbyggðina og á án efa stóran þátt í þeirri þróun að fleiri konur flytjast af landsbyggðinni á höfuðborgarsvæðið en karlar. Það er löngu orðið tímabært að stefnumót- un í byggðamálum fari að taka á þessum vanda og þjónustu og versl- un á landsbyggðinni verði tryggður rekstrargrundvöllur. Þetta vandamál þjónustu- og verslunarfyrirtækja er að verða afar sýnilegt Austurlandi þar sem at- vinnuuppbygging stendur sem hæst. Eftirspurn eftir atvinnuhúsnæði hefur aukist verulega á áhrifasvæði virkjunarframkvæmdanna síðustu mánuði og hefur leiguverð hækkað samhliða því. Á sama tíma hefur markaðurinn stækkað óverulega. Í dag er málum svo háttað að þjón- ustu- og verslunarfyrirtæki, sem al- gengt er að séu í leiguhúsnæði, eru og hafa verið að missa húsnæði sitt og fá jafnvel ekki annað því eft- irspurnin er það mikil og sjaldgæft að slík fyrirtæki hafi bolmagn til að greiða þá leigu sem sett er upp. Það blasir því við að fyrirtækjum í eigu kvenna á svæðinu fækki verulega með tilheyrandi fjárhagslegu tjóni fyrir viðkomandi aðila og lakari þjónustu fyrir íbúa svæðisins. Slík þróun er svæðinu hættuleg þar sem atvinnuframboð fyrir konur á svæð- inu er nú þegar fábreytt og konum hefur fækkað hlutfallslega síðustu ár. Ég skora á stjórnvöld að við- urkenna vandann sem við blasir og bregðast við honum til að þjónusta og verslun heimafólks geti dafnað samhliða virkjana- og stór- iðjuframkvæmdum á svæðinu. Atvinnurekstri kvenna á Austurlandi ógnað Helga Björg Ragnarsdóttir skrifar um fyrirtækjaþátttöku kvenna ’Ég skora á stjórnvöldað viðurkenna vandann sem við blasir og bregð- ast við honum til að þjónusta og verslun heimafólks geti dafnað samhliða virkjana- og stóriðjuframkvæmdum á svæðinu.‘ Helga Björg Ragnarsdóttir Höfundur er atvinnu- og jafnréttis- ráðgjafi Norðausturkjördæmis. Fyrir flottar konur Bankastræti 11  sími 551 3930

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.

Iliuutsit: