Morgunblaðið - 17.05.2004, Side 8

FRÉTTIR
8 MÁNUDAGUR 17. MAÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Olli verður líka að fá Baugs-bananadress, hann byrjaði.
Ráðstefna um tilraunir í auðlindahagfræði
Auðlindir í
brennidepli
Ráðstefna um til-raunir í auðlinda-hagfræði verður
haldin á Akureyri dagana
20.–22. maí. Sérstök
áhersla verður lögð á
rannsóknir á sviði fiski- og
orkuhagfræði, en ráð-
stefnan er samvinnuverk-
efni Hagfræðistofnunar,
viðskipta- og hagfræði-
deildar Háskóla Íslands og
auðlindadeildar Háskólans
á Akureyri. Hægt er að fá
nánari upplýsingar og
skrá sig til þátttöku á
heimasíðu ráðstefnunnar,
slóðin er http://ioes.-
hi.is/events/wenare/ eða í
gegnum síma hjá Ráð-
stefnum og fundum hf.
Hvert er markmið ráð-
stefnunnar?
„Markmiðið er tvíþætt, annars
vegar að draga saman það helsta
sem er að gerast á þessu fræða-
sviði í dag. Hins vegar að kynna
tilraunahagfræði og þau tækifæri
sem sú aðferðafræði býður Ís-
lendingum upp á við úrlausn á
hagnýtum viðfangsefnum. Í því
samhengi er rétt að nefna að til
stendur að setja á fót fyrsta
flokks tilraunaaðstöðu við Há-
skóla Íslands innan skamms, sem
nýtast mun til fræðilegra jafnt
sem hagnýtra rannsókna í hag-
fræði og öðrum félagsvísinda-
greinum.“
Hverjir eru fyrirlesarar á ráð-
stefnunni?
„Á meðal fyrirlesara eru þekkt-
ustu og virtustu vísindamenn á
þessu sviði. Þar ber hæst Vernon
L. Smith, sem hlaut Nóbelsverð-
launin í hagfræði árið 2002 fyrir
frumkvöðlastarf sitt í tilrauna-
hagfræði. Jafnframt flytur erindi
helsti samstarfsmaður hans í
gegnum tíðina, Charles R. Plott,
sem er einn virtasti fræðimaður á
þessu sviði. Vernon Smith er pró-
fessor í hagfræði og lögum við
George Mason-háskóla í Virginíu
í Bandaríkjunum og stýrir þar
fjölfræðilegri stofnun með
áherslu á tilraunahagfræði. Hann
hefur verið mjög afkastamikill á
sinni starfsævi og skrifað á þriðja
hundrað vísindagreina á sviði
fjármálafræði, auðlindahagfræði
og tilraunahagfræði og virðist
vera langt frá því að setjast í helg-
an stein.
Charles Plott er prófessor í
hagfræði og stjórnmálafræði við
California Institute of Techno-
logy (CalTech), jafnframt því sem
hann stýrir stofu í tilraunahag-
fræði og stjórnmálafræðum.
Hann hefur meðal annars beint
rannsóknum sínum að ákvörðun-
um þar sem ekki er markaður fyr-
ir hendi, til að mynda niðurstöð-
um nefndastarfa hjá opinberum
aðilum, áhrifum kosningakerfa og
markaðsjafnvægi þar sem gætir
ytri áhrifa.“
Hafa þeir starfað saman?
„Vernon Smith og Charles
Plott hafa unnið mikið saman í
gegnum tíðina og hafa í samein-
ingu sett fram kenn-
ingar sem eru grunn-
urinn að tilrauna-
hagfræði eins og hún
er stunduð í dag. Í leið-
inni hafa þeir þróað
lausnir á mörgum stórum vanda-
málum sem tengjast ráðstöfun
auðlinda, þá er átt við auðlindir í
víðum skilningi, svo sem notkun
flugvalla, markað fyrir mengun-
arleyfi, verðuppbyggingu á notk-
un almenningsveitna og hönnun
uppboðskerfa fyrir sölu á fjar-
skiptarásum fyrir farsíma, svo
dæmi séu tekin.“
Hvað er á döfinni í tilraunahag-
fræði svona almennt séð?
„Á undanförnum árum hefur
áhugi á tilraunahagfræði, bæði á
meðal fræðimanna og þeirra sem
vinna að hagnýtum viðfangsefn-
um, aukist gríðarlega mikið. Það
er ekki síst vegna þeirrar alþjóð-
legu viðurkenningar sem greinin
hlaut við úthlutun Nóbelsverð-
launanna 2002. Að undanförnu
hefur skipulögðum tilraunum ver-
ið beitt á mörgum sviðum innan
hagfræðinnar, á sviði atvinnu-
vegahagfræði, uppboðsfræða og
fjármála svo eitthvað sé nefnt. Á
ráðstefnunni verða kynntar al-
þjóðlegar rannsóknir í tilrauna-
hagfræði, sem allar eiga það sam-
merkt að fjalla um auðlindamál
með einum eða öðrum hætti.
Sérstaklega eru tekin fyrir við-
fangsefni tengd sjávarútvegi og
orkumálum. Sem dæmi má nefna
samanburðarrannsóknir á úthlut-
unarreglum nýtingarréttinda, og
á skipulagi raforkumarkaða. Enn-
fremur verður fjallað um aðferða-
fræði hagfræðitilrauna, bæði al-
mennt og um sértæk vandamál er
tengjast auðlindum.“
Hvaða tækifæri sérð þú til-
raunahagfræðina veita Íslending-
um við úrlausn margvíslegra við-
fangsefna? Er hægt að beita
henni á nánast hvaða fyrirbæri
sem er?
„Enn er stór óplægður akur á
þessu sviði, bæði hér og erlendis.
Ef horft er til beins ávinnings Ís-
lendinga vil ég helst nefna til-
raunir á sviði markaðs-
hönnunar, til dæmis á
sviði raforku, og grein-
ingar á eðli fákeppnis-
markaða. Þessi svið
eiga það sammerkt að
einkennast af flóknu samspili
markaðsaðila sem erfitt er að sjá
fyrir í hefðbundinni fræðilegri
greiningu. Hagfræðitilraunir má
nýta á sambærilegan hátt og
vindgöng eru notuð við þróun bíla
og flugvéla – hægt er að prófa
hvernig mismunandi markaðs-
reglur reynast í tilbúnu umhverfi
sem líkir eftir raunverulegu um-
hverfi viðfangsefnisins.“
Jón Þór Sturluson

Jón Þór Sturluson lauk B.Sc.-
prófi frá Háskóla Íslands árið
1994 og meistaraprófi frá sama
skóla árið 1998. Einnig lauk
hann doktorsprófi í hagfræði frá
Viðskiptaháskólanum í Stokk-
hólmi vorið 2003. Hann var skip-
aður í stöðu sérfræðings við
Hagfræðistofnun HÍ í ársbyrjun
2004. Helstu rannsóknasvið eru
orku-, umhverfis- og samkeppn-
ismál, auk tilraunahagfræði. Jón
Þór er kvæntur Önnu Sigrúnu
Baldursdóttur framkvæmda-
stjóra og eiga þau dæturnar
Guðrúnu Mörtu og Filippíu Þóru.
Hagfræði-
tilraunir eins
og vindgöng
ÁRNI Magnússon félagsmálaráðherra opnaði um helgina
í Ásmundarsafni nýjan fjölskylduvef, fjolskylda.is, en á
laugardag var alþjóðlegur dagur fjölskyldunnar.
Fjölskylduvefurinn er upplýsingavefur um réttindi og
skyldur fjölskyldna í landinu þar sem leitast er við að að-
stoða fólk við upplýsingaöflun um atvinnu, breytingar
sem fjölskyldur kunna að takast á við, heilsu, íbúðar-
húsnæði, menntun, tómstundir og margt fleira.
Á síðunni kemur fram að vefurinn sé hugsaður sem
nokkurs konar inngangur, þar sem reynt er að draga
saman á einn stað það efni og þá þjónustu sem finna má á
veraldarvefnum um málefni fjölskyldunnar, til dæmis
með tengingum inn á hinar fjölbreyttu síður veraldar-
vefjarins.
Vefur um málefni fjöl-
skyldunnar opnaður
Morgunblaðið/Árni Torfason