Morgunblaðið - 17.05.2004, Blaðsíða 21

UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 17. MAÍ 2004 21
ENGIN orð lýsa því hvernig er að
vera þegn þjóðar sem í ásýnd heims-
ins studdi að til Íraks voru sendir
hermenn, sem hafa skipulega nið-
urlægt, misþyrmt og pyntað íraska
stríðsfanga. Það er ekki heldur hægt
að lýsa þeirri tilfinningu sem grípur
íslenskan föður sem hlustar á lýs-
ingar á því hvernig jafnvel óþrosk-
uðum unglingsbörnum er nauðgað
og misboðið kynferðislega af þeim
sem voru sendir til að verja þau.
Hvernig í ósköpunum gat það gerst
að við Íslendingar vorum hnýttir í
tagl innrásarinnar, algerlega að
þingi og þjóð fornspurðri? Nú stönd-
um við nauðug viljug frammi fyrir
þeirri staðreynd að gagnvart heim-
inum og okkur sjálfum berum við
siðferðilega ábyrgð rétt eins og
þjóðir allra hinna svokölluðu stað-
föstu og viljugu ríkja sem lögðu ekki
bara blessun sína yfir innrásina
heldur studdu hana með orðum og
dáð.
Það var svo einstaklega nöturlegt
að þessir glæpir voru upplýstir á
sama degi og íslensk stjórnvöld
birtu fyrsta sinni á íslenskri tungu
Genfarsáttmálann um mannúðlega
meðferð á stríðsföngum. Auðvitað
veit ég að engum kom til hugar að
svona atburðir gætu gerst. Engan
þeirra stjórnmálamanna sem vörðu
ákvörðuina um að styðja innrásina í
Írak gat órað fyrir því, að hermenn
þjóða, sem við lítum á sem for-
ystuþjóðir í hinu vestræna lýðræðis-
og menningarsamfélagi, gætu
nokkru sinni gerst sekir um voða-
verk af þessu tagi. Ég trúði sjálfur
varla þessum lýsingum í fyrstu, og
fór eins og Tómasi forðum, að ég
trúði ekki fyrr en ég lagði höndina í
sárið. Ég trúði ekki fyrr en stjórn-
völd í Bandaríkjunum og síðar Bret-
landi staðfestu hryllinginn.
Við Íslendingar lögðum vissulega
ekki til hermenn en við lögðum fram
annars konar stuðning og fyrir hönd
þjóðarinnar lögðu forystumenn rík-
isstjórnarinnar blessun hennar yfir
innrásina. Án alþjóðlegs stuðnings
hinna 30 þjóða hefði tæpast komið til
innrásarinnar og hermenn innrás-
arþjóðanna ekki verið sendir til
Írak. Stuðningur ís-
lenska ríkisins gerir
okkur því öll með viss-
um hætti samábyrg.
Því vil ég ekki una
sem íslenskur þegn og
alþingismaður, og ég
tel ekki annað koma
til mála en æðsta
stofnun lýðveldisins,
Alþingi, lýsi skoðun
sinni á þessum at-
burðum með sterkum
hætti.
Alþingi fékk að sönnu
hvergi að koma nærri
ákvörðun formanna
stjórnarflokkanna um
stuðning við innrásina í
Írak, eins og lög kveða
þó á um. En Alþingi er
fulltrúaþing allrar þjóð-
arinnar. Þar heyrast
hinar margvíslegu radd-
ir hennar og stundum ná
þær að hljóma saman í
einum, sterkum kór. Í
ljósi þess hversu alvar-
legir þessir atburðir eru, og í ljósi
aðkomu Íslendinga að málinu, þá er
óhjákvæmilegt annað en Alþingi tjái
skoðun sína á pyntingunum í Írak.
Áður en Alþingi lýkur störfum í vor
eða sumar tel ég því að þingið verði
að fordæma harðlega hin grófu brot
bandarískra og breskra hermanna á
Genfarsáttmálanum. Slík ályktun
þarf líka að taka á þeim margvíslegu
brotum gagnvart mannréttindum
þeirra Íraka sem flokkast ekki undir
stríðsfanga en hafa sætt hræðilegri
meðferð. Hún ætti líka að fela í sér
fordæmingu á skelfilegum hefnd-
arviðbrögðum sem til dæmis birtust
í að íraskir hermdarverkamenn háls-
hjuggu bandarískan hermann og
dreifðu myndbandi af óhæfunni.
Utanríkisráðherra hefur vissulega
talað opinberlega gegn þessu athæfi,
en þingið, sem fulltrúi allrar þjóð-
arinnar, verður að álykta um málið.
Sú ályktun verður að fela utanrík-
isráðherra að bera fram formleg
mótmæli þingsins fulltrúa þeirra
þjóða sem hlut eiga að máli.
Eftir Össur Skarphéðinsson
’Utanríkisráðherra hefur vissulega talað
opinberlega gegn þessu
athæfi, en þingið, sem
fulltrúi allrar þjóð-
arinnar, verður að
álykta um málið.‘
Össur Skarphéðinsson
Höfundur er formaður
Samfylkingarinnar.
Alþingi verður að álykta
um hryllinginn í Írak