Morgunblaðið - 20.05.2004, Qupperneq 4

FRÉTTIR
4 FIMMTUDAGUR 20. MAÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Rekstur ANZA er í samræmi við vottað öryggiskerfi sem
byggist á staðlinum ISO 17799 um stjórnun upplýsingaöryggis.
Hornsteinn ANZA er starfsfólk með framúrskarandi þekkingu og hæfni.
Ármúla 31
108 Reykjavík
www.anza.is
–
0
4-
02
42
ANZA sér um öll tölvumál fyrir fjölda
íslenskra fyrirtækja. Það er sérgrein okkar.
ANZA sér um tölvukerfið þitt, allan sólarhringinn,
alla daga ársins. ANZA fer aldrei í sumarfrí og
er aldrei fjarverandi vegna veikinda.
Kynntu þér málið með því að hafa
samband við ANZA í síma
522 5000 eða anza@anza.is
Þú þarft ekki tölvudeild
Þú færð fulla þjónustu hjá ANZA
HÆSTIRÉTTUR sýknaði í gær Pét-
ur Þór Gunnarsson, fyrrum fram-
kvæmdastjóra Gallerís Borgar, og
Jónas Freydal Þorsteinsson í mál-
verkafölsunarmálinu svonefnda og
hnekkti þar með dómi Héraðsdóms
Reykjavíkur frá 2. júlí 2003 sem
dæmt hafði ákærðu í 6 og 4 mánaða
fangelsi.
Meirihluti Hæstaréttar taldi að þar
sem Listasafn Íslands væri einn kær-
enda í málinu gætu þær sérfræðilegu
álitsgerðir sem lögregla hefði aflað
hjá starfsmönnum listasafnsins fyrir
útgáfu ákæru, ekki talist tækar fyrir
dómi til sönnunar um atriði sem vörð-
uðu sök ákærðu. Tveir dómarar af
fimm vildu hins vegar sakfella sak-
borningana.
Þeir Pétur Þór og Jónas voru sak-
aðir um skjalafals og fjársvik með því
að hafa blekkt viðskiptavini til að
kaupa myndverk, sem þeir hefðu átt
þátt í fölsun á. Hæstiréttur hafnaði
frávísunarkröfu Péturs Þórs. Varð-
andi myndverk gerð á pappír var fall-
ist á mat héraðsdóms um að ákæru-
valdinu hefði ekki tekist að sýna
nægilega fram á að þau verk stöfuðu
ekki frá þeim, sem þau voru kennd við
með höfundarmerkingum. Voru Pét-
ur Þór og Jónas því sýknaðir af þeim
ákæruliðum er þessi verk vörðuðu.
Lögregla hafði við rannsókn máls-
ins leitað til kunnáttumanna um rann-
sóknir og álitsgerðir vegna þeirra ol-
íumálverka sem málið varðaði.
Hæstiréttur komst að þeirri niður-
stöðu, að staða Listasafns Íslands
sem eins kærenda í málinu væri óhjá-
kvæmilega talin valda því að þær sér-
fræðilegu álitsgerðir, sem lögregla
hafði aflað hjá starfsmönnum lista-
safnsins fyrir útgáfu ákæru, gætu
ekki talist tækar fyrir dómi til sönn-
unar um atriði sem vörðuðu sök
ákærðu. Gilti þá einu hvort um væri
að ræða myndverk, sem listasafnið
hefði lagt fram kæru um, eða verk
sem því væru óviðkomandi. Taldi
Hæstiréttur, að ekki yrði talið að
sönnunargögn, sem eftir stæðu,
nægðu til þess að ákæruvaldið gæti
talist hafa axlað þá sönnunarbyrði,
sem á því hvíldi. Voru ákærðu því
einnig sýknaðir af sakargiftum þeim
er vörðuðu umrædd olíumálverk.
Hæstaréttardómararnir Markús
Sigurbjörnsson, Garðar Gíslason,
Guðrún Erlendsdóttir, Hrafn Braga-
son og Pétur Kr. Hafstein kváðu upp
dóminn. Garðar og Hrafn skiluðu sér-
atkvæði, þar sem þeir komust að
þeirri niðurstöðu að ákærðu væru
sannir að sök um að hafa látið selja
samtals 19 myndverk og sem þeir
hlutu að vita að ekki voru eftir ætlaða
listamenn. Vildu þeir dæma Pétur
Þór í 12 mánaða fangelsi, þar af 9
mánuði skilorðsbundið, og Jónas í sex
mánaða fangelsi, þar af 4 skilorðs-
bundið.
Sakborningar í málverkafölsunarmálinu voru sýknaðir í dómi Hæstaréttar
Verjendur í málverkafölsunarmálinu (frá vinstri) Karl Georg Sigurbjörns-
son hrl. og Ragnar Aðalsteinsson hrl., ásamt Sigríði Rut Júlíusdóttur hdl.,
sem varði Pétur Þór Gunnarsson í héraðsdómi, í sal Hæstaréttar í gær.
Sérfræðiálit ekki
tæk til sönnunar
um sekt ákærðu
„HASSKÖTTURINN“ og verkefni
um áhrif fjölbreytilegs umhverfis á
þróun sköpunargáfu báru sigur úr
býtum í landskeppni „Ungra vís-
indamanna á Íslandi“. Þorgerður
Katrín Gunnarsdóttir mennta-
málaráðherra afhenti verðlaunin í
Öskju, Náttúrufræðahúsi Háskóla
Íslands í gær.
Alls bárust sjö verkefni í keppn-
ina í ár og tóku fjögur þeirra þátt í
málsvörn, sem fram fór í Háskól-
anum í gærmorgun. Dómnefnd
valdi tvö verkefnanna og munu
ungu vísindamennirnir sem að baki
þeim standa taka þátt í Evrópu-
keppni ungra vísindamanna í Dyfl-
inni á Írlandi í haust.
Skapaði heim skordýra
Hrafn Þorri Þórisson, í Fjöl-
brautaskólanum í Ármúla, skoðaði í
rannsóknarverkefni sínu aðlög-
unarkerfi þar sem lagðar eru
áherslur á sköpunargáfu í vél-
væddri greind. Í lýsingu á verkefni
Hrafns Þorra segir að fáar sem
engar nútímarannsóknir á vélviti
eða gervigreind hafi lagt áherslu á
þessa eiginleika mannlegs vits og
að mestu sé látið sem sköpunargáfa
sé einskonar hliðarafurð af rök-
fræði.
Til að rannsaka þessa eiginleika
skapaði Hrafn Þorri heim þar sem
íbúarnir eru skordýr sem gædd eru
eiginleikum, æxlast og þróast. Til
að líkja eftir þeirri þróun sem á sér
stað í náttúrunni notar Hrafn ein-
falda genetíska-algorithma, sem sjá
um þá stöð í heila dýra sem mynda
ráðagerðir. Umhverfið er síðan
hannað til að vera hliðstætt því sem
gengur og gerist í náttúrunni, þ.e.
með vistkerfi þar sem gróður vex,
dafnar og deyr. Hringrásin fæst
með því að nota reikniaðferðir sem
kallast Cellular Automata. Í verk-
efnalýsingunni segir Hrafn að þessi
reglulega hringrás sé mikilvæg fyr-
ir þróun greindar, þar sem ólíklegt
sé að dýr geti lært að lifa í heimi
glundroða, sama hversu gott
greindarkerfi þeirra sé.
Hassköttum umbunað
með rækju
Þrír nemendur Verkmenntaskóla
Austurlands, Elísa Guðrún Brynj-
ólfsdóttir, Eva María Þrastardóttir
og Stefán Þór Eysteinsson, eiga
heiðurinn af verkefninu „hasskött-
urinn“. Þau skoðuðu lyktarskyn
katta og hvort hægt sé að temja
ketti til að nota lyktarskynið og
þjálfa þá til leitar að fíkniefnum.
Notuðu vísindamennirnir aðferð-
ir sálfræði og líffræði til að svara
rannsóknarspurningum sínum. Þau
framkvæmdu tilraun með tvo ketti,
þar sem kettirnir voru settir, annar
í einu, í þar til gerðan þjálfunar-
kassa og látnir leita að ákveðinni
lykt. Lyktin kom af tepoka, sem
nemendurnir höfðu komið fyrir í
þjálfunarkassanum. Þegar kett-
irnir höfðu fundið lyktina fengu
þeir rækju í verðlaun.
Rekið í tengslum við Evrópu-
keppni ungra vísindamanna
Verkefnið „Ungir vísindamenn á
Íslandi“ er rekið í tengslum við
Evrópukeppni ungra vísindamanna
sem samfélagsáætlun ESB stendur
að. Framkvæmd keppninnar hér á
landi er í höndum Rannsóknaþjón-
ustu Háskóla Íslands. Bakhjarlar
verkefnisins eru Íslandsbanki og
Sjóvá-Almennar. Menntamálaráðu-
neytið, Háskóli Íslands, Marel og
Flugfélag Íslands styrkja sömuleið-
is keppnina.
Verðlaun í landskeppni ungra vísindamanna afhent
Kettir notaðir til hassleitar
og sköpunargáfan þróuð
Morgunblaðið/Árni TorfasonAustfirsku vísindamennirnir
sem rannsökuðu hæfileika katta
til að finna „hass“. Elísa Guðrún,
Eva María og Stefán Þór
með verðlaunin.
JÓN H. Snorrason, saksóknari og yfirmaður efnahags-
brotadeildar ríkislögreglustjóra, segir það slakt að svo
stórt og viðamikið mál endi með svo veikum dómi
Hæstaréttar. Hann segir tæpan meirihluta réttarins
ekki hafa fjallað um sakarefnið og segir umfjöllun meiri-
hluta Hæstaréttar hafa verið knappa.
Jón segir það ekki fordæmi að Hæstarétti þyki var-
hugavert að notast við niðurstöður vísindamanna sem
gáfu skýrslur um rannsóknir sínar á verkunum. „Ástæð-
an fyrir því að Hæstiréttur vísar því frá er að rétturinn
telur að þar sem þessir vísindamenn sem leggja fram
þessar vísindalegu niðurstöður sínar starfi hjá ríkinu, í
þessu tilviki Listasafni Íslands – sem á tvö verkanna –
þá sé óvarlegt að treysta þeim. Ég geri ráð fyrir því að
þetta gefi ekki fordæmi um viðhorf Hæstaréttar til
framsetningar vísindamanna á niðurstöðum sínum.“
Sérfræðingar ríkisins vanhæfir?
Jón segir ljóst að sökum smæðar landsins vinni þeir
sérfræðingar sem leitað er til gjarnan hjá ríkinu, og seg-
ir það umhugsunarvert hvort þessi dómur þýði að þeir
séu vanhæfir til að gefa vísindalegar niðurstöður sínar í
málum þar sem hagsmunir ríkisins eru með einum eða
öðrum hætti undir.
Ekki hefði verið hægt að leita til annarra hérlendra
sérfræðinga í málinu að mati Jóns, þeir voru vanhæfir til
að fjalla um málið þar sem þeir höfðu ýmist keypt, fyrir
sig eða aðra, eða ráðlagt einhverjum að kaupa myndir
sem voru til rannsóknar, og voru því ekki notaðir þess
vegna. Hann segir að til þess að nálgast aðra sérfræð-
inga hefði þurft að leita út fyrir landsteinana.
Jón segir niðurstöðu minnihluta Hæstaréttar vel rök-
studda og þar sé ýtarlega farið í sönnunargögn, fram-
burði vitna sem komu fyrir dóm og vísindalegar rann-
sóknir, og enginn vafi sé í áliti minnihlutans að það megi
byggja á áliti vísindamannanna sem meirihlutinn hafn-
ar.
„Afar ánægð með niðurstöðuna“
Við erum afar ánægð með niðurstöðu og rökstuðning
dómsins,“ sagði Ragnar Aðalsteinsson verjandi Péturs
Þórs Gunnarssonar eftir dómsuppkvaðninguna í gær.
„Forsendur dómsins eru að verulega leyti þær sömu
og fram komu í gagnrýni verjenda Péturs Þórs, bæði
[Sigríðar] Rutar Júlíusdóttur í héraði og hjá mér í
Hæstarétti, að sönnunargögnin dugðu ekki til sakfell-
ingar. Það tókst aldrei að sanna sekt Péturs Þórs Gunn-
arssonar. Í stað dómkvaddra óháðra sérfróðra manna
var notast við gögn frá sérfræðingum sem unnu við
rannsóknina með lögreglunni og komu að verulegu leyti
fram sem lögreglumenn frekar en sem óháðir sérfræð-
ingar, auk þess sem þeir voru tengdir t.d. Listasafni Ísl-
ans og voru innbyrðis tengdir. Síðan fór ákæruvaldið að
lokum fram á það í Hæstarétti að ákærðu yrðu dæmdir
á líkindunum einum saman og það er auðvitað ekki sú
aðferð sem unnt er að byggja á í íslensku réttarríki.“
Bogi Nilsson ríkissaksóknari sagðist ekki ræða niður-
stöðu dómsins í einstökum atriðum en tók fram að
ákæruvaldið myndi að sjálfsögðu hlíta niðurstöðu
Hæstaréttar, þótt það væri ekki sammála dóminum.
Hins vegar tæki ákæruvaldið undir flest það sem kæmi
fram í séráliti tveggja dómenda af fimm.
„Veikur dómur Hæstaréttar“
MORGUNBLAÐINU hefur borist
eftirfarandi: „Þau leiðu mistök urðu
við birtingu greinar eftir Stefán Að-
alsteinsson (Eitt stykki líf-takk) í
Morgunblaðinu í gær að það láðist að
geta þess að „Áhugahópur um at-
vinnumál miðaldra fólks“ bað Stefán
að skrifa grein um reynslu sína af
þessum málum í tengslum við ráð-
stefnuna „Ónýt-ónýtt starfsorka?
Ráðstefna um atvinnumál 45 +“, sem
haldin var í gær. Að ráðstefnunni
stóðu m.a. félagsmálaráðuneytið,
Vinnumálastofnun, Samtök atvinnu-
lífsins, BSRB, VR, Félag bókagerð-
armanna, Efling, Rafiðnaðarsam-
bandið og Landssamtök lífeyrissjóða.
Greinin var því ekki skrifuð af þörf
Stefáns til að leggja spilin á borðið
fyrir alþjóð, heldur sem innlegg í lífs-
baráttu annarra.
Við biðjum Stefán Aðalsteinsson
og lesendur Morgunblaðsins afsök-
unar á því að þessi aðdragandi að
greininni var hvergi tilgreindur.
Virðingarfyllst:
f.h. Áhugahóps um atvinnumál
miðaldra fólks.
Guðmundur S. Guðmundsson.“
Leiðrétting –
mistök –
afsökunarbeiðni