Íslendingaþættir Tímans - 12.06.1970, Blaðsíða 22

75 ARA:
Þorbjörg S- Jónsdóttir
Snemma í hinum mikla harðinda
kafla, ®em gekk yfir landið tvo síð-
ustu áratugi nítjándualdar, fluttu
í Papey unig skaftfellsk hjón, Sig-
ríður Gróa Sveinsdóttir og Jón
Jónsson. Foreldrar Sigríðar voru
Sveinn Mikael Sveinsson, bróðir
Oddnýjar í Breiðabólstaðagerði í
Suðursveit og kona hans, Sigríð-
ur Steingrímsdóttir, systir Jóns
manns Oddnýjar. Foreldrar Jóns í
Papey voru Ingibjörg Sigurðar-
dóttir frá Holti í Álftaveri Jóns-
sonar og Jón í Efri-Ey í Meðal
landi Jónssonar frá Heiðargerði á
Síðu, Jónssonar.
í Papey tók Jón við ráðs-
mannsstarfi á búi Lárusar Guð-
jónssonar stórbónda þar. Lárus var
mjög í ferðalögum á „meginland-
inu“ svo forsjá búsins hvíldi mik-
ið á ráðsmanni. Auk þess gerði
Jón ýmsar veðurathuganir og hita-
mælingar i sjó um árabil.
Þau hjónin Sigríður og Jón eign
uðust 5 börn í Papey, 3 drengi
og 2 stúlkur. Þrjú elztu börnin,
2 drengir og 1 stúl'ka dóu öll á
unga aldri vegna þess að ekki var
fært tU lands eftir læknishjálp.
Tvö yngstu lifðu: Lárus Krist-
björn f. 31.5. 1892, d. 29.3. 1933,
og Þorbiörg Sigríður f. 30.4. 1895.
Árið 1898 fluttu Jón og Sigríður
úr Papev að Merki í Hálsbinghá.
Jón var þá þrotinn að heilsu og
lézt tveim árum síðar á sjúk'-ahúsi
í Reykjavík. Lárus sonur þeirra var
þá kominn i fóstur til frænda stns
Sveins Jónssonar frá Breiðaból-
staðagerði í Suðursveit og konu
hans, Ingileifar Jónsdóttur. Þau
bjuggu þá að Brimmesgerði i Seyð-
isifirði, siðar og til dauðadags i
Fagrafipi ( Vonnafirði.
Sigríður fluttist með Þorbiörgu
frá Merki að Rannveigarúöðum i
Álftafirðí til Jóns hálfbróður síns
Frá Rann”- ^arstöðum fluttn bajr
mæðgur ^agradal í Vonnafi’ði
til Svein< 'i Ingileifar og áttu
heima í v nafirði til ársins 1913
er þær f1i,ftust að Höskuldssrftð
um í Breiðdal með Lárusi syni
Sigriðar, er þá hóf búskao að
Höskuldsstöðum og kvæntist sanaa
sumarið heitkonu sinni, Þorbjörgu
Pálsdóttur firá Gilsá í Breiðdal.
Þorbjörg Jónsdóttir var 21 árs, er
hún fluttist í Breiðdal, og eins og
af ofanrituðu má sjá, alin upp við
fátækt og flutninga úr einum
stað í amnan. Þó hefur hún aflað
sér svo traustrar menntunar til
munns og handa, að hún var þá
þegar með bezt menntuðu konum
sinnar sveitar. Kenndi vefnað og
sauma. Vorið 1920 flytzt Þorbjörg
með Lárusi bróður sínum að Gilsá
í- Breiðdal og giftist um haustið
Emil Þórðarsyni. Þau eru á Gilsá
til vors 1924 og fara þá í hús-
mennsku að Brekkuborg og ári síð
ar byrja þau búskap að Kleifar-
stekk í sömu sveit. Þar bjuagu
þau í 23 ár. en hættu þá búskap
og flutfcu að Breiðdalsvík. en Þor
björg veitti þar forstöðu sauma-
stefu, er Kaupfélag Stöðvfirðinga
starfrækti í 8 ár.
Mann sinm mlssti Þorbjörg árið
1952, en fluttist tll Reykjavíkur
árið 1956 og á þar heima enn.
Hún hefur allan þann tíma unnið
á saumastofu hjá Últíma.
Þorbjörg og Emil eigmuðust 3
börn: Nönnu, sem er' ógift og hef-
ur alitaf búið með mömmu sinni,
Sigurð Hafstein, er lézt rúmlega
tvítugur, mjög vel -gerður maður,
og Daníel Þór Emilsson, húsgagna-
smið .kvæntan Ernu Þórarinsdótt-
u».
Kleifarstekkur, jörðin sem þau
Þorbjörg og Emil bjuggu lengst á,
stendur hátt í fjallsenda þeim, sem
verður milli Norður- og Suðurdals
í Breiðdal. Þar er útsýn mikil og
fögur. Breið og víðlend sveit með
blikandi vöfcnum í skjóli fjalla með
fjölbreytilegiustu tindum og berg-
myndunum og í suðaustri úthafið
með eyjar og skerjagarð i mynni
hinnar breiðu víkur. En jörðin er
lítil, reytingskot. Helztu kostir
hagsæld á vetrum. Þarna bjuggu
þessi hjón í 23 ár og voru alltaí
meir veitandi en þiggjandi. Bú-
stofnin mun þó aidrei hafa komizt
yflr 50 ær. Húsbóndinn ætíð heilsu
tæpur, þoldi illa erfiðisvinnu.
Þó var heimilið rómað fyrir hve
allt var þar fínt og snyríilegl. hve
góðar veitmgar voru gestum born-
ar. Hið andlega aðalsmerkj snyrti-
mennskan sat þar í öndvegi. Hús-
freyjan saumaði kven- og karl-
mannafatnað, óf dúka og teppi,
leiðbeindi grannkonum sínum um
vandasöm verk, hafði tirna til alls,
en þó flestum meira að gera. Mitt
í fjárhagslegri fátækt, svo auðug
að hún gat alltaf verið að gefa.
Gefa vinnu, ráð og hlýhug. Bkyggn
á mannkosti og mannlegan breysk-
leik, laus við dómgirni, full skilh-
ings og góðvildar, enda minnis-
stæðara að hljóta aðfinnslur henn-
ar fáorðar en fjölvrtar skammir
annarra. í návist Þorbjargar eru
allÍT hlutir tærir og skýrir. Þar
ríkir góðviljuð hreinskilni ofar
öðru, þarf aldrei að leikn eða lát-
ast.
Páll Lárusson.
ISLENDÍNGAÞÆTTIR
22