Íslendingaþættir Tímans - 02.12.1970, Page 29

NÍRÆÐUR:
SVEINN EIRÍKSSON
í MIKLAHOLTI
Hringjarinn er kominn. Ailtaf er
hann fyrstur á vettvang. Stundum
kemur hann gangandi á undan
heimafólki sínu, ef honum þykir
Það síðbúið. Hýr á brá og hress
* anda heilsar hann stuttlega, ör
°g fijótúr til alls, — hálfáttræður
tó. Hann er eins trúr sinni köl-
ún og gamla timburkirkjan sjálf.
L>g þau eru líka vinir. Hann var
^rengur, þegar hún reis af grunni
ný og nýstárleg, gerð af timbri,
Sem flutt var á ísum sunnan af
Eyrarbakka. Hann man ennþá karl;
ana, sem hlóðu undirstöður henn-
®r, smiðina, sem smíðuðu hana.
^ér er nær að halda, að timbár
°g tjöruiyktin séu en-n í vitúm
hans, svo fersk er endurmínnirig-
in um þetta ailt. að liggur við,
að hann muni einnig, hvað efnið
^ostaði í þá daga. Um líkt leyti
Var byggð timburbaðstofa í Mikla-
holti. Þá kostaði fetið í „paneln-
úm“ þrjá aura.
Og senn berst hljómur litlu,
skæru klukknanna úti fyrir græn-
ar túnbrekkurnar á móti kirkju-
'gestunum. „Inn e.r helgi hringd“
»Plýt þér tíða til“.
Þegar messugerðinni er lokið,
€r sezt að spjalli inni i bæ. Þar
keyrist einnig rödd hringjarans.
^onum liggur nokkuð hátt rómur,
skrafhreifinn er hann. nokkuð
^jótmæltur og einkum skjótur til
Svara, ef á hann er yrt. Örlítið er
kann orðinn rámur og óskýr í tali,
ekki verður honum brugðið um
Það, að hann sé myrkur í málí.
k'rigan mann hef ég þekkt hrein-
^kiptari, hreinskilnari né heldur
oeinskeyttari í svörum við hvern,
®em er að eiga. Mannblendinn er
kann og nýtur þess vel að vera
rireð sveitungum og kunningjum,
erida vinsæll, og því þó einkum
Vrð brugðið, hversu hjú hans
riofðu miklar mætur á honum, á
riieðan hann bjó.
Taiið snýst um mælt tíðindi, um
ouskap og búskaparháttu, —
íslendingaþættir
gjarna að fornu og nýju, og
eins um veðurfar, verðlag og
stjórnmál. Minnið er ótrúlega
trútt, löngu liðin atvik, ártöl og
dagsetningar eru rakin eins og les
ið væri á bók. Hugurinn er
mikill og ódeigur til allra fram-
fara og umbóta, og í murini slíkra
manna virðist hvert átakið svo of-
ur einfalt og auðunnið.
Ég man margan góðan sunnu-
dag á Torfastöðum, er Sveinn í
Miklaholti kom við sögu eitthvað
þessu líkt. Hann hafði verið hringj
ari áratugum saman og var það
fram yfir áttrætt, ef ég man rétt.
Þegar hann varð áttræður, lét ég
undir höfuð leggjast að mæla til
hans nokkrum þakkarorðum. lí‘k-
lega af einhvers konar klaufalegri
hógværð, en með sjálfum mér hét
ég því þá, að ég skyldi rita nokkr-
ar línur um hann og láta á þrykk
út ganga. Það heit hef óg illa efnt
fram að þessu, og er mér það ekki
sársaukalaust, því að margt er nú
breytt í Miklaholti frá því, sem var
fyrir tíu árum. Sagt er að hálfnað
sé verk, þá hafið er, en ekki hef-
ur mér svo reynzt. Ég byrjaði að
pára sitthvað um Svein og eftir hon
um fyrir nokkrum árum, en það
pár reyndist tafsamt verk. því að
ég er ólíkur Sveini. En rödd hans
á ég geymda á bandi og frásögn
hans af atburðum. sem honum
urðu hugstæðir. Einhvern tíma
mun einhver færa þá frásögn í let-
ur.
Þessi litla afmæliskveðja ej; til
þess eins, að Sveinn og aðrir renni
grun í, hvers ég hef metið -hann
og mannkosti hans. Eitt er mér
þó efst í huga: Hin mikla tryggð
hans við Torfastaðakirkju 02 um-
hyggja hans fyrir henni. Fundum
okkar ber nú sjaldnar saman en
áður, en oftast er minnzt á hag
kirkjunnar. þegar svo ber við. Eng
an veit ég hafa glaðzt eins mjög
og Svein í Miklaholti yfir þeirri
búningsbót. sem gamla staðarkirkj
an hlaut fyrir nokkrum árum. en
áhyggjur þu-ngar hefur hanr, einn-
ig borið vegna skulda. sem þá hlóð
ust á hana. Gjöfum hefur hann
vikið að henni, svo að lítið bar á.
Ekki alls fyrir löngu gaf hann all-
verulega fjárhæð, er varið skvldi
til kaupa á hÞunartækium til kirki
unnar. Sveitungar tóku höndum
saman og bættu við því sen1 á
skorti, enda hafði Sveinn látið svo
um mælt, að hann kysi að vita
framkvæmdinni lokið, áður en
hann kveddi þessa veröld.
Það mun nú orðið'fremur fátítt,
að þjóðsögur myndsit við fæðingu
barna. íslenzk börn fæðas^ nú all-
flest á sjúkrahúsum eða fæðingar-
stofum, og eru mörg þeirra því
ekki skráð í kirkjubækur sinnar
sveitar fyrr en þau eru borin til
skírnar. Þau fá aðeins sitt „núm-
er“ í þjóðskránni. Það er viður-
kenning ríkisins á tilvist þeirra.
Fyrir nokkrum árum sagði Krist
rún, húsfreyja á Brautarhóli mér
eins konar þjóðsögu um fæðingu
Sveins í Miklaholti. Ekkj veit ég,
29