Íslendingaþættir Tímans - 17.08.1972, Page 6

Arngrímur Anton Benj
Kæddur 25. júni 190!)
Dáinn 21. april 1972
Ótrúlegt finnst manni þaö, þótt staö-
reynd sé. að hann Toni, eins og við
nefndum hann,sé allur. Hann, sem fá-
um dögum fyrir andlátið, stóð að
starfi meö okkur vinnufélögunum i
Skinnaverksmiðjunni Iðunni á Akur-
eyri.
Að visu leyndi það sér ekki siðustu
dagana, sem hann vann, að hann fór
ekki heill, en að svo skammt væri til
skapadægurs hans reiknuðu vist fæstir
með, en banalegan var aðeins fáir
dagar á sjúkrahúsi auk aðdraganda
veikindanna heima. Hann hafði kennt
sjúkdómsins nokkur undanfarin ár,
sagði hann mér eitt sinn, er við áttum
tal saman. og lá hann þá stuttan tima á
sjúkrahúsi. Var maður þess yfirleitt
ekki var i störfum hans fyrr en sjúk-
dómurinn var kominn á hátt stig. og
lengur varð ekki dulið. að hann fór
ekki heill. enda hvorttveggja, að hann
var ekki vilsamur um sina hluti, og
dugnaður hans og harka ódrepandi.
Mætti hann ekki til vinnu. sem sjaldan
brást var fullvist, að eitthvað meira en
litið var að.
Arngrimur Anton var fæddur að Koti
i Svarfaðardal 25. júni árið 1909. For-
eldrar hans voru Benjamin Jónsson og
Guðrún Jóhannsdóttir búandi hjón i
Koti. Föður sinn missti Anton. er hann
var á öðru ári. en hann andaðist á Ak-
ureyri 9. nóvember 1910 þá talinn vera
ungur maöur. Þegar móðir hans var
orðin ekkja kom hún syni sinum i fóst-
ur að Sauðaneskoti i sömu sveit. en sú
jörð var þá nyrzt byggðra jarða i
Svarfaðardalshreppi ásamt Sauða-
nesi. Þar ólst Anton upp fram undir
fermingaraldur. en móðir hans var
þann tima vinnandi á ýmsum stöðum
sér og syni sinum til framfæris.
í Sauðanesi var búskapur stundaður
bæði til lands og sjávar, og kynntist
Anton þvi jöfnum höndum landbúnaði
og smábátaútgerð. Virðist sjórinn
hafa heillað huga hans snemma á æv-
inni, þvi þar lá fyrst og fremst ævistarf
hans, er stundir liðu. Skömmu eftir
fermingu ræðst hann i það fyrirtæki að
kaupa sér triilubát i félagi við annan
mann, Jóhann Manasesson, og byrja
þar með útgerð sjálfur. Þá var hann
ásamt móður sinni fluttur úr
Svarfaðardalnum inn i Gierárþorp
gengt Akureyri. þar sem þau bjuggu
saman á ýmsum stöðum. Stundaði
móðir hans þar ýmis konar vinnu, svo
sem fiskvinnu, og einnig mun hún um
mörg ár hafa unnið i Klæðaverksmiðj
unni Gefjun i. Þótti hún vinnuforkur
■ mikili og harðsækin svo orð var á gert.
Mun Antoni þvi snemma hafa kippt i
kynið. Þeir Anton og Jóhann gerðu
trillubát sinn út frá Grimsey um sum-
ariö. en skammt mun hafa orðið i
þeirri útgerð. Næstu árin mun Anton
hafa ráðizt á fiskibáta yfir sumartim-
ann. en á vetrum hafa stundað ýmis
störf i landi. er til féllu á heimaslóðum.
Vélstjóranámskeiði lauk hann með
ágætis einkunn 24. marz árið 1930, þá
með prófi á 150 hestafla vél. En i april
1943 fær hann réttindi til 250 hestafla
véla. Má ætla. að hann hafi þá talið
sinn hlut orðinn góðan. enda kominn
með réttindi á stóra fiskibáta. Þegar
hér er komið virðist rétt að álita. að
hann hafi með þessu stefnt að ákveðnu
marki. En um þetta leyti gerðist það.
aö hann snýr sér að þvi að hefja útgerð
á ný. og nú i félagi við tvo aðra menn.
þá Jón Guðjónsson og Sigurð Bald-
vinsson, annar þeirra þá búsettur i
Siglufirði en hinn i Ólafsfirði. Nú var
útgerðin i stærri sniðum en áður. Nú
var gert út frá Ólafsfirði og bátarnir
voru Gunnólfur og Stigandi. Munu þeir
féiagar hafa stundað útgerð sina til
amínsson
I margra ára þar i ólafsfirði eða svo
lengi, sem þeir héldu henni gangandi-
Þrátt fyrir það hélt Anton heimiii sinu
ávallt i Glerárþorpi og á Akureyri,
þótt langtimum saman dveldi hann
með sitt skyldulið þar ytra i ólafsfirð-
inum við útgerðina. Á sjónum var
Anton löngum, og átti hann ýmsar
[ minningar i pokahorninu frá þeim ár-
I um, sem fróðlegt hefði verið að kynn-
[ ast. Oft gaf misjafnlega og lenti hann i
ýmsum svaðilförum og mannskaða-
veðrum. Stóð jafnvel stundum tæpt
með hann sjálfan. Eitt sinn, þegar
hann var ungur og var háseti, tók ólag
hann fyrir borð, en næsta alda skolaði
honum inn á dekkið aftur. Þá tók einn-
ig út félaga hans, sem drukknaði. Sið-
'ustu árin, sem þeir félagar gerðu út
var Anton hættur að vera á sjónurn-
Þannig var það að þegar „Stigandi”
sem var Stigandi annar, sökk með full-
fermi af sild, er hann var að koma af
Svalbarðamiðum. þá var Anton ekki
með. Hann var þá hættur sjósókn
sjálfur en vann i landi.
Nokkur siðustu árin hafði hann lagt
niður útgerð sina, en var eftir það
nokkurn tima vélstjóri á flóabátnum
..Drang". Og nú siðast vann hann i
Skinnaverksmiöjunni ..Iöunni'' á Ak-
ureyri eins og áður getur.
Hinn 19. marz árið 1932 gekk Anton
að eiga heitmey sina og eftirlifandi
konu Jóninu Sæmundsdóttur. þá til
heimilis i Holti i Glerárþorpi. hina
mestu myndar og sæmdar konu
Fyrstu hjúskapar ár sin bjuggu þau
siðan að Sólheimum i Glerárþorpi 1
sambýli við Guðrúnu móður Antons.
en þau mæðginin höfðu áður keypt það
býli og bjuggu þar. Man ég að um það
var talað á þeim tima. að Anton þótti
stórhuga og færast mikið i fang. en allt
fór þetta vel. Maðurinn var gjörhygg
inn og meira en miðlungsmaður. f Sól-
heimum bjuggu þau svo i næstu 15 ár.
fyrst þau þrjú saman. en þar kom. að
Guðrún móðir Antons flutti úr sambýl-
inu við hin ungu hjón. i litið hús. sem
hún lét byggja á sömu lóðinni. Það
heita siðan Litlu-Sólheimar. Þar bjó
gamla konan siðan i skjóli sonar sins
það. sem hún átti eftir ólifað. en hún
lézt 13. júli 1957. Hafði hún daginn áður
orðið 79 ára. Árið 1948 selja þau hjónin
siðan býlið Sólheima. Búa þau þá eitt
sumar i Minni-Asgarði. og flytja siðan
inn i Ránargötu 18 á Oddeyri. Það er
islendingaþættir