Íslendingaþættir Tímans - 05.04.1975, Side 8

Stefán Pálmason
Korpúlfsstöðum
f. 15. október, 1892
d. 9. febrúar, 1975.
Stefán Pálmason fyrrum bústjóri á
Korpúlfsstöðum lézt að Hrafnistu i
Reykjavik sunnudaginn 9. febrúar,
1975. Með honum er horfinn af sjónar-
sviðinu sérstæður persónuleiki og
mikill drengskaparmaður.
Stefán var Skagfirðingur að
uppruna, sonur séra Pálma Þórodds-
sonar er sat fyrst að Felli i Sléttuhlið,
siöan að Höfða og Hofsósi.
Séra Pálmi var ættaður af Suður-
nesjum, en Anna kona hans var skag-
firsk, dóttir Jóns prófasts Hallssonar i
Glaumbæ og Valgerðar Sveinsdóttur.
Stefán fæddist að Höfða á Höfða-
strönd 15. október 1892 og var sjöundi i
rööinni af 11 systkinum, sem upp
komust. 011 voru þessi mörgu systkini
velþekkt dugnaðar- og mannkostafólk,
sem báru fast svipmót i útliti og fram-
komu. Systurnar þóttu glæsilegar og
friðar svo orð fór af. Bræðurnir voru
miklir á velli og karlmannlegir svo
sem var Pálmi faðir þeirra.
Þótt ekki hafi verið auður i garði hjá
prestshjónunum á Höfða, var heimili
þeirra orðlagt rausnar og menningar-
heimili og þar fengu systkinin það
veganesti sem vel entist langa ævi.
Stefán sótti nám i búnaðarskólann
að Hólum, en þá var þar skólastjóri
Sigurður Sigurðsson, siðar búnaðar-
málastjóri, hinn hugsjónariki fram-
faramaður um jarðrækt og búskap.
Með eldmóði sinum og fjöri hafði
Sigurður mikil og varanaleg áhrif á
flesta nemendur sina og jók
manndómshug þeirra og trú á mátt is-
lenzkrar gróðurmoldar.
Stefán stundaði landbúnaðarstörf i
Danmörku um skeið, eftir að hann
lauknámiá Hólum. Mun sá skóli hafa
reynzt honum ærið notadrjúgur siðar
og mátti raunar oft sjá þess stað i
umgengni og verkstjórn Stefáns.
Þegar Jón S. Pálmason og Hulda
Stefánsdóttir hófu búskap á Þingeyr-
um árið 1915 réðst Stefán til þeirra og
dvaldi þar i nær áratug. Þá voru
,ir bræður á bezta aldri, atorkumenn
miklir og kappsfullir.
Framkvæmdir ýmsar og búskapur
hins unga bónda á Þingeyrum vöktu
viða athygli. Þaðan bárust i næstu
sýslur sagnir, stundum með nokkrum
þjóðsagnablæ, um þá bræður og
búskapinná Þingeyrum, svo vart hafa
störf þeirra alltaf verið hversdagleg.
Og enn i dag lifa sagnir frá þessum
árum, um þá bræður, tiltektir þeirra
og tilsvör er bera vott snöggum
viðbrögðum, áræði og karlmennsku.
A Reynistað mun Stefán einnig hafa
dvalið nokkuð á þessum árum hjá
Sigrúnu systur sinni og Jóni Sigurðs-
syni alþingismanni.
Vorið 1926 réðst Stefán ráðsmaður að
Hólum i Hjaltadal. Þá var á Hólum
mannmargt i heimili auk skólapilta og
mikil umsvif við búskap og byggingar
en aðdrættir erfiðir. 'öld vé.a var þá
ekki runnin upp, svo allar fram-
kvæmdir byggðust á atorku og afli
manna og hesta.
A Hólum reyndist Stefán stjórnsam-
ur i bezta lagi, vinsæll, hamhleypa til
allra verka, kappsamur og forsjáll.
Oft minntust foreldrar minir þess
siðar hve mikið happ það hefði verið,
er Stefán réðst til þeirra ráðsmaður
fyrir sakir trúmennsku hans, hagsýni
og áhuga.
Alla tið siðan hélzt með þeim góð
vinátta, þótt leiðir skildu er þau fluttu
frá Hólum.
Um skeið veitti Stefán forstöðu
starfsemi Dyraverndunarfélagsins að
Tungu við Reykjavik. Mun það starf
hafa fallið honum allveg, þvi alla tið
var hann nærgætinn við skepnur og
mikill dýravinur.
Arið 1931 gerðist Stefán ráðsmaður
að Korpúlfsstöðum i Mosfellssveit hjá
Thor Jensen, hinum alkunna athafna-
manni. Þá var þegar hafin þar mikil
ærktun og byggingarframkvæmdir og
búrekstur i stærri stil en áður hafði
þekkzt hér á landi.
Heimilið að Korpúlfsstöðum var
mannmargt, stundum 40-50 manns, og
ráðsmaðurinn þurfti auk þess að hafa
umsjón með framkvæmdum ýmiss
konar og heyöflun á nokkrum jörðum,
sem nytjaðar voru frá Korpúlfs-
stöðum. Kom sér þá vel fyrir Stefán
að hafa að baki alllanga reynslu við
stjórnun búrekstrar á stórum jörðum,
þó á Korpúlfsstöðum væri að visu flest
stærra i sniðum en verið hafði norðan-
lands.
Thor Jensen leitaðist við að vélvæða
búskap sinn svo sem auðið var á þeim
tima, en þvi fylgdu að sjálfsögðu
margvislegir byrjunarörðugleikar,
vegna þess hve reynsla og þekking á
búvélum var takmörkuð og skortur al-
gjör á viðgerðarþjónustu, sem að
mestu þurfti að koma upp á eigin spyt-
ur.
Þrátt fyrir kreppuár og ymsa örðug-
leika, var ræktun og uppbyggingu
haldið áfram af krafti á Korpúlfsstöð-
um unz þar var risið stærsta kúabú
landsins með fullkomnum byggingum
og tækjakosti til hvers konar bústarfa
og nytingar mjólkur. Var á þessum ár-
um unnið þar margvislegt brautryðj-
andastarf á sviði ræktunar og búskap-
ar i stórum stil, og fitjað upp á ymsum
nyjungum i búskaparháttum.
Þaö mun samdóma álit beirra, sem
8
íslendingaþættir