Íslendingaþættir Tímans - 05.04.1975, Blaðsíða 13

hjálparhella. Enn er þess að geta, að
Friðbjörn var lengi i stjórn Kaup-
félags Austur-Skagfirðinga, enda
einlægur og áhugasamur samvinnu-
maður. Hann var og endurskoðandi
ýmissa stofnana bæði oft og lengi, m.a.
endurskoðaði hann reikninga
Búnaðarsam. Skagf. um árabil. Þá
annaðist hann mörg ár veðurathugan-
ir á Hólum fyrir Véðurstofu Islands,
sá og lengi um bréfhirðingu og annað-
ist reikningshald fyrir simstöðina á
Hólum.
Friðbjörn lærði ungur að leika á
harmónium hjá Sigurgeiri frá Stóru-
völlum, organista og söngstjóra á
Akureyri. Var Friðbjörn söngkennari
við Hólaskóla um 40 ára skeið og jafn-
lengi eða lengur organisti og söng-
stjóri við dómkirkjuna á Hólum. Eyddi
hann löngum drjúgum tima i æfingar
með kirkjukórnum og hafði mikla
ánægju af.
Enda þótt Friðbjörn Traustason
væri önnum kafinn alla ævi að kalla,
fannst honum sjálfum fátt um. Flestir
Hólhreppingar og margir fleiri að visu
þurftu oft til hans að leita um marg-
háttaða fyrirgreiðslu. Ég ætla þó, að
störf hans við Sparisjóð Hólahrepps
væru þau einu, er hann taldi sig hafa
unnið til nokkurra nytja. Ekki var
yrirlætinu fyrir að fara. í samræmi við
þetta var og það, hversu litilla launa
hann ætlaðist til fyrir vinnu sina .
Hann hugsaði aldrei i timakaupskrón-
um. Vinnugleðin, sú fullnæging og
ánægja, sem felst i þvi að inna sam-
vizkusamlega af hendi hvert það verk-
efni, sem að höndum ber, hvort heldur
smátt er eða stórt, hvort heldur er
mikið ábyrgðarstarf eða litið — þetta
voru löngum drýgstu verkalaunin. Og
ætli þau launin endist ekki manninum
bezt til nokkurs þroska, þegar upp er
staðið?
Friðbjörn var eigi auðhyggjumaður.
Hann hafði nóg fyrir sig að leggja.
Annars og meira var eigi krafizt. Hann
■var einhleypingur, reglusamur og
hófsemdarmaður um alla hluti. Skap-
gerðin var hlaðin rikum andstæðum.
Hann var gæddur miklum lifsþrótti og
hljóðlátri lifsgleði. Þó var hann al-
vörumaður, ör i lund og geðrikur(upp-
stökkur nokkuð á stundum en stillti sig
þó vel, tilfinningamaður og viðkvæm-
ur, og þoldi illa mótgerðir. Hann var
dulur maður að eðlisfari og fáskiptinn,
félagslyndur og frjálshuga, en naut sin
þó bezt i fámennum hópi góðra kunn-
ingja. Hann naut hvers manns virðing-
ar og átti, held ég, engan að óvildar-
manni. En hann átti eigi heldur
marga vini, var sem hann leyfði fáum
að komastað hjartanu. Hann kvæntist
eigi né átti börn, var — er aldur færðist
yfir — einstæðingur með nokkrum
islendingaþættir
hætti og mun hafa fundið til þess, þótt
eigi léti á sjá. En skylt er bæði og ljúft
að minnast þess, að systursonur hans,
Ingimar Jónsson, er verið hafði fjölda
ára starfsmaður S.I.S. i Reykjavik,
flutti fyrir nokkrum árum til Sauðár-
króks til þess fyrst og fremst að geta
verið i námunda við móðurbróður sinn
er húmaði að kvöldi, reyndist hann
Friðbirni ávallt sem góður sonur og
vináttusambad þeirra frændanna
óvenju hlýtt og einlægt.
Friðbjörn hafði mikið yndi af skepn-
um, einkum sauðfé, enda ágætur
fjármaður. Þetta kemur ljóslega
fram, i skemmtilegu viðtali við hann i
Glóðafeyki. Þar segir hann m.a.: ,,En
bóndinn var alltaf nokkuð rikur i mér,
svo að ég átti bágt með að neita mér
um að umgangast skepnur. Ég átti þvi
oftast þetta 25-30 kindur, og tvö til þrjú
hross, heyjaði fyrir þessu á sumrin og
hirti að vetrinum. Það var mikil sálu-
bót”. (Auðk. hér).
Eigi er það ótitt að sá, er mælir eftir
góðan vin, telji hinum látna það til
lofs, að hann hafi fylgt að málum þeim
stjórnmálaflokki er sá, er á pennanum
heldur, telur sinn flokk. Þetta er mikil
smekkleysa. Hins má geta hér, að ein
af mörgum góðum minningum minum
um Friðbjörn á Hólum, er að nokkru
pólitiskrar ættar. Hann var löngum
kosningastjóri Framsóknarflokksins á
þingmennskuárum Steingrims Stein-
þórssonar. Þá var oft gaman og fjör á
ferðum er við, kunningjar og vinir,
komum á skrifstofuna til Friðbjörns.
Ég man þær stundir vel og minnist
þeirra með óblandinni ánægju.
Friðbjörn á Hólum var langa ævi svo
lifandi maður og ungur, að ég á ákaf-
lega örðugt með að hugsa mér hann
andaðan. I litilli afmælisgrein, sem ég
skrifaði um hann sjötugan, komst ég
svo að orði:
,,Hver myndi trúa þvi, sá er hittir
Friðbjörn á Hólum á förnum vegi og
varpar á hann orði, að þar færi sjötug-
ur öldungur. Allur er maðurinn likari
þvi, að vera áratugum yngri. Eigi veit
ég hvort það er islenzk glima og aðrar
iþróttir, er Friðbjörn tamdi sér á yngri
árutn, eða ást hans á hljómlist og fögr-
um söng, ellegar eðlið sjálft og ættern-
ið, er enzt hefur honum til að geyma
æsku sinnar með svo óvenjulegum
hætti. Visast er það allt þetta og fleira
enn. Ég veit það ekki. Hitt veit ég, að
Friðbjörn á Hólum er sami fyrirmað-
urinn og fjörmaðurinn, sama prúð-
mennið og snyrtimaðurinn og hann
var er ég kynntist honum fyrst fyrir 40
árum. Og enn er hann jafn hvatur i
spori sem allir mega sjá....”
Þetta var 1959, er Friðbjörn var
sjötugur. Hið sama hefði mátt segja
um hann áttræöan. Þá var hann enn
„hvatur i spori”. Allra siðustu árin,
bar hann að visu eigi jafn hratt yfir og
áður. En keikur var hann enn og beinn
i baki og bar sig vel, fyrirmannlegur i
fasi.
Friðbjörn á Hólum var friður maður
sýnum, i hærra lagi, heröabreiður og
miðmjór, iturvaxinn. Hann var glimu-
maður á yngri árum og ágætlega
iþróttum búinn, göngugarpur fram
eftir öllum aldri. Hann var prýðilega
gefinn. Prúðmennska hans, snyrti-
mennska og frjálsmannleg fram-
koma, drengskapur hans, skyldurækni
og vandvirkni og óbrigðull heiðarleiki
— þetta voru þeir eiginleikar hver
fyrir sig og allir saman, sem ein
kenndu manninn mest.
Þess er áður getið, að Friðbjörn unni
hljómlist og söng flestu fremur, ef ekki
öllu. Hann átti lengstum stórt og vand-
að hljóðfæri og lék á það öllum stund-
um er mátti við koma. Þessu hljóðfæri
fargaði hann fyrir nokkrum árum, en
saknaði þess sáran. Án hljóðfæris gat
hann ekki verið. Hann hafði að visu af-
not af orgeli annað veifið. En það
nægði honum eigi. Nokkrum mánuð-
um áður en hann lézt keypti hann nýtt
orgel og hafði hjá sér i stofu sinni á
ellideildinni. Hann kvaddi með söng og
hljómlist i hjartanu. Leyfist manni
ekki að vona, að eyra hans nemi yndis-
lega tóna, er hann heilsar nýjum degi?
Gisli Magnússon.
ATHUGIÐ:
Fólk er
eindregið hvatt
til þess að skila
vélrituðum
handritum
að greinum í
íslendingaþætti,
þótt það sé ekki
algjört skilyrði
fyrir birtingu
greinanna.
13