Íslendingaþættir Tímans - 05.04.1975, Page 22

hann var og heimsmaður. Hann var
iðulega hvatamaður þess að skreppa i
leikhús og njóta eins og annars, sem til
gleði gat orðið fólkinu hans, sem hon-
um var svo annt um.
Við tengdafaðir minn át,tum svo
marga hluti sameiginlega og ég þakka
honum fyrir allt, sem ég gat af honum
lært, allt sem hann var mér. Hann átti
sitt vissa sæti i eldhúskróknum hjá
okkur Helga og gaf sér ætið tima til að
spjalla við okkur og segja frá ævi sinni
og reynslu og af góðu ættfólki slnu og
ýtti undir áhuga minn á garðrækt og
leiðbeindi þar, enda hafði hann sjálfur
átt góðan leiðbeinanda i þeim efnum,
þar sem var föðurbróðir hans, Einar i
Gróðrastöðinni. Sjálf hafði ég yndi
af þeim störfum og þetta varð eitt með
öðru, sem tengdi okkur traustum
böndum. Og garðurinn okkar var oft
fallegur, þótt ég segi sjálf frá. Enda
var sól sjaldnast farin að hækka veru-
lega á lofti fyrr en við vorum sest sam-
an á rökstóla um blóm og tré. Oftast
voru þetta kvöldfundir og að þeim
loknum beið þá tengdamamma með
kvöldkaffið, ,tiukaffið”, eins og við
kölluðum það og þetta voru dýrðar-
stundir, sem hann átti svo rikan þátt i
og fyrir þær þökkum við af öllu hjarta.
Börn okkar Helga hafa átt þvi láni
að fagna að fá að vaxa upp í nánum
tengslum við ömmur og afa á báða
vegu, „ömmu og afa vestur frá og
ömmu og afa uppi”. Börnin leita skýr-
inga og skapa slnar skýringar. Nú var
við mig sagt af einu af minu smáfólki:
„Hann afi er kominn til Guðs, af
hverju ertu þá að gráta, mamma?
Finnst þér kannski leiðinlegt að hann
skuli vera kominn til Guðs?” Þvi er
þar einu til að svara, að ég sakna þess
að hafa hann ekki samvistum við mig
lengur og það skilur smáfólkið mitt án
frekari skýringa. Það saknar hans lika
eins og ég.
Edda S. ólafsdóttir.
t
1 dag verður til moldar borinn
Sigurður Jónasson, fyrrv. ritsima-
varðstjóri hér i Reykjavlk. Hann
andaðist 19. þ.m. á 74. aldursári.
Sigurður fæddist á Seyðisfirði 24.
des. 1901. Foreldrar hans voru þau
hjónin Gróa Jónasdóttir og Jónas
Helgason. Veit ég að þau áttu bæði til
>óðra ættaað telja, en þar munu aðrir
kunna betur að rekja en ég og læt ég
þvi hér nægja þá vissu mlna um það,
er kynni mln af Helga syni þeirra færði
mér.
Svo mjög sem góðar ættir eiga
drjúgan þátt i uppistöðu allra eðlis-
hátta manna, þá munu þar og einnig
22
ráða miklu þeir uppeldishættir, er þeir
njóta i æsku, umgengnishættir og um-
hverfi. Þetta skapar það baksvið
hverrar mannsævi, er miklu hlýtur að
ráða um persónumótun og llfsviðhorf.
Seyðisfjörður, fæðingarstaður
Sigurðar, var drjúga tlð, fyrir og eftir
aldamótin síðustu, einhver mesti
menningar- og athafnabær hér á landi.
Það var eins og menningarstraumar
hins stóra heims ættu þar greiðari
landtöku en viðast hvar annars staðar
á íslandi, að Reykjavik ekki undan-
skilinni. Þar gat óvenju djarfa at-
hafnamenn I atvinnumálum og
siglingum, svo sem Ottó Wathne: . Þar
háöu ýmsir andans menn hatramma
pennahildi um hin ólikustu mál I blöð-
um staðarins, Austra og Bjarka. 1
Bjarka mun skáldið Þorsteinn
Erlingsson fyrst hafa viðrað kenning-
ar jafnaðarstefnunnar hér á landi, en
var þó um leið meðeigandi og
meðstjómandi I Garðarsfélaginu sem
um skeið rak 3 togara og 8 þilskip.
Þessi útgerð flosnaði raunar upp við
mikinn gný I báðum umræddum
blöðum. 1901 mun það einmitt hafa
verið, sem Þorsteinn Gíslason, sá
mikli fjörkálfur íslenskrar blaða-
mennsku og stjórnmála, tók við
Bjarka af skáldinu nafna sinum. Var
hann þvi mjög fylgjandi að íslending-
ar fjarlægðust Dani og tækju upp al-
þjóðahyggju. I Bjarka gat þvi eitt sinn
þetta að lesa: „Tignun okkar á norðr-
inu, á fornöldinni, á þjóðerningu er
bergþursaháttur.” Stóð þá ekki lengi á
svarinu frá Austra: „Nei, Bjarki.
Þjóöernistignunin er hvorki berg-
þursaháttur né litils virði. Hún er það
sama og sómatilfinning einstaklings-
ins,hún er driffjöðrin I þjóðlifinu."
Svona léku menn nú i þann tið á þvi
þjóðlffssviði er blasti við bernsku og
unglingsaugum Sigurðar Jónassonar
— og svo kom ritsiminn á land á
Seyðisfirði. Hann var tekinn i notkun
þar 24. ágúst 1906, þessi
þráöarþvengur sem lagður var um
höfin þver og orðið hefur einn rikasti
þátturinn i þeim framfaravef, er ofist
hefur æ þéttar og hraðar I þjóðlifi okk-
ar Islendinga á þessari öld hann varð
og sérlegur örlagaþráður Sigurðar
Jónassonar. Þar réðst kannski strax
um það ævistarf, er hann siðan helgaði
sér lengst af I hartnær 60 ár.
Sigurður mun ekki hár i loftinu, er
hann gerðist sendill við simstöðina á
Seyðisfirði. Það mun hafa verið i916.
Vinnutiminn var frá 8 að morgni til 9
að kvöldi alla daga vikunnar og
mánaðarkaupið 50 krónur.
Ekki þótti vist foreldrum Sigurðar
þetta efnilegt til ævistarfs. Þá langaði
til að koma syni sinum til mennta og
töldu hann hafa til þess góðar gáfur.
Var hann þvi sendur suður til Reykja-
vlkur Haustið 1918 og ætlunin að hann
settistlMenntaskólann. Kom Sigurður
þannig að Reykjavik i það sinnið, að
þar herjaði hin mannskæða drepsótt
spánska veikin og skólinn var lokaður.
Við Sigurði tók hins vegar i Reykjavik
föðurbróðir hans, Einar Helgason i
Gróörarstöðinni, og var honum
sannarlega ekki I kot visað á fyrir-
myndarheimili þess vormwmanns Is-
lands um alla gróðrarmenningu.
Þarna Ilentist Sigurður nú um langt
skeið. Þar kynntist hann ýmsum ung-
um mönnum og konum, er mynduðu
stofn að góðum vinahópi og Sigurður
tók miklu ástfóstri við þetta heimili og
taldi það alla tlð eitt mesta happ ævi
sinnar, að hafa fengi'að njóta ástúðar
þess og unaðssemda. Við Kárastígs-
strákar stálum stundum dálitlu af róf-
um I Gróðrarstöðinni eins og_ Kjarval
gerði, er hann bjó I Kennaraskólanum.
— þær voru betri þar en I öðrum görð-
um—og kannski hefur Sigurður þá
stundum stuggað við okkur. Kann vel
að vera, enda tók hann um skeið að
aðstoða föðurbróður sinn við störf
hans I Gróðrarstöðinni. Hafði hann og
síðan gott vit á þeim málum og var
mjög annt um ræktun og garð-
skreytingu.
1919 ræðst svo Sigurður til síma-
vinnu, linuvinnu eins og hann kallaði
það. Var þetta erfiðisvinna við lélega
aðbúð og stóð frá mal þar til I septem-
ber. Þar með var Sigurður aftur
tengdur simanum og nú var það ráðið
að hann ynni honum áfram, þótt með
öðrum hætti yrði. Skráði hann sig nú I
Loftskeyta- og simaritaraskólann, er
þá var hafinn f Loftskeytastöðinni á
Melunum. Þaðan gekk hann svo út
eftir tilsettan tlma, sem fullgildur
símritari og hóf störf sln sem sllkur og
gegndi þeim störfum siðan, uns hann
var hart nær sjötugur.
Þetta var æfistarf Sigurðar Jónasson
ar, langt og lýjandi starf með löngum
vinnudögum, aukavinnu eftir þvi sem
tii féli til þess að bæta upp síst of há
laun, en starf, sem hann vann af
fádæma hollustu og trúnaði. Sigurði
var lika sýndur trúnaður á móti. A al-
þingishátíðinni 1930, var honum falið
það ábyrgðarstarf að stjórna simstöð
þeirri, er þar starfaði á meðan á
hátlöarhöldum stóð.svo var og gert á
lýðveldishátiðinni 1944, þá reyndar I
samstarfi við góðan samstarfsmann.
Og enn var Sigurði falið slikt trúnaðar-
starf I Skálholti 1956.
1927 fór Sigurður utan , til Dan-
merkur og leitaði sér þar um nokkurra
mánaða skeið aukinnar menntunar i
starfi sinu.
Sigurður var frábær starfsmaður og
samviskusemi hans og stundvisi varð
íslendingaþættir