Íslendingaþættir Tímans - 05.04.1975, Blaðsíða 23

Stefán Aðalsteinsson
frá Akureyri
f. 9/8 1920
d. 13/1 1975
22. jan. sl. var þessi gamli og góði
nemandi og vinur borinn til grafar hér
t Reykjavik langt um aldur fram.
Hann var fæddur og uppalinn á Akur-
eyri. Voru foreldrar hans Aðalsteinn
Stefánsson, eyfirzkur að kyni, lengi
'erkstjóri hjá Akureyrarbæ, greindur
maður og gegn, og kona hans Þórdis
Jónsdóttir, vestfirzkrar ættar, ágæt
móðir, lengi ótrauð við margskonar
liknarstörf sem Hjálpræðisherinn
haföi með höndum og heimilið mótað
af þvilikum anda. Samstarf milli skól-
ans og þessa heimilis var hið ákjósan-
legasta, en þaðan komu þeir tveir
bræður Stefán og Móses nú verkfræð-
ingur i Reykjavik. Þegar ég hef marg-
oft undanfarin ár mætt þeim bræðrum
hér viö kirkjudyr, hugsa ég til þess,
hvað þeir muni eiga móður sinni og
heimilinu að þakka frá uppvaxtarár-
unum.
Mér eru fjölmargir nemendur úr
Bamaskóla Akureyrar minnisstæðir,
þótt áratugir fjarlægi nú smátt og
smátt allt slikt. Og einn ai þeim
mörgu var Stefán Aðalsteinsson. Hann
var einn af þeim námfúsu og ágætu
við brugðið og slikra kosta krafðist
hann einnig af þeim, er hann átti yfir
að sjá. Hann var mikils metinn af yfir-
boöurum sem samstarfsfólki og ráð
hans talin öðrum ráðum betri. Hann
var aldrei allra vinur, en hann var
mikill vinur vina sinna.
Arið 1928 gekk Sigurður að eiga
eftirlifandi eiginkonu sina, Júliu
Guðnadóttur, Þorkelssonar, er lengi
var steinsmiður hér i bæ og þjóðhagi
mikill i sinni grein. Heimili Sigurðar
og Júliu var alla tið rómað fyrir
höfðinglegan myndarbrag, smekkvisi
og góðan vinfagnað. Þetta var ætið
fallegt heimili og aðlaðandi, svo sem
vel hæfði höfingslund þeirra hjóna
beggja.
Börn eignuðust þau þrjú og eru öll á
lifi. Er þar elstur Helgi úrsmiður, gift-
ur Eddu S. ólafsdóttur. Lengst af
bjuggu þau yngri hjónin i ástríku sam-
býli við Sigurð og Júliu. Næstur er
annar sonur, Sigurður J. Sigurðsson,
verslunarmaður hér i bæ, kvæntur
Steinunni Arnadóttur. Yngst barna
þeirra er Jóhanna, gift Gunnari Arna-
syni, rafvirkjameistara i Borgarnesi
Bamabörnin eru 8 talsins og eitt
islendingaþættir
drengjum sem margs spurði. Hann
hafði orðið snemma læs, prýðilega
greindur og skemmtilega forvitinn.
Hann kom oft með spurningar er
sýndu að hann hafði lesið margt, sem
börn lásu ekki almennt og honum var
annt um að fá svör við. Og mér er það
minnisstætt hversu skilningsgleðin
ljómaði i svip hans ef manni tókst
sæmilega að svala forvitni hans. Þetta
mun eitt af þvi, sem enginn kennari
gleymir. Og svo lágu leiðir hans til
framhaldsnáms i gagnfræðaskóla, en
lengra ekki á þeirri braut. Ég v.ar þó
sannfærður um það á þeirri tið að
þeirra, Sverri Stefánsson,sem nú er á
sextánda ári, hafa þau Sigurður og
Júlia alið upp frá barnæsku.
Náin kynni min af Sigurði Jónssyni
hófust fyrst fyrir rúmum 20 árum en
löngu fyrr var hann mér kunnur og frá
þvi, er ég man hann fyrst, athyglis-
verður fyrir þá höfðingsmennsku, sem
gætti i öllu fari hans og framkomu.
Hann var og sérstakt snyrtimenni i
klæðaburði. Náin kynni seinni ára hafa
fært mér heim sanninn um það, að
þessir eiginleikar voru ekki aðeins á
ytra borði persónu hans. Þetta var
persónuleiki hans, eigind og aðal. Slik-
um mönnum er það öðrum fremur
gefiö að geta unnið störf sin af tryggð
og hollustu undir misgóðum yfirboður-
um án þess að láta nokkurs i misst af
mannlegri reisn sinni og upplitsdjarfri
sjálfsvirðingu.
Þvi get ég nú með sanni sagt, að með
Sigurði Jónassyni er genginn góður
maður, nærfærimi oöiingur öllum
ættingjum og vinum. Þeim er hann
harmdauði og hans sárt saknað af
samstarfsfólki og öllum,er af honum
höfðu nokkur kynni.
Ólafur H. Einarsson.
Stefán væri efni í fræðimann, einkum i
sögu og ættvisi. En nú hverfur hann
mér sem barn úr skóla, svo að ég verð
hans lítt var um langa hrið.
En þá er það að okkur nokkrum
Svarfdælingum kemur til hugar að
taka höndum saman hér i Reykjavik
og nágrenni með þann ásetning I huga
m.a. að freista þess að fá mann til þess
að kanna og rita sem gleggsta greinar-
gerð um þá einstaklinga og það mann-
lif, sem lifað hefir og starfað i
Svarfaðardal um aldir, og með ein-
hverjum hætti gert vart við sig með
nafni sinu. Þetta var að sjálfsögðu
mikið og vandasamt verk og ekki öðr-
um ætlandi en þeim, sem til slikra
verka kunni og fulltreysta mátti til
þess, að sýna varkámi og vandvirkni.
Og þegar til þeirra var leitað, sem bezt
þekktu til og mest var takandi mark á,
bentu þeir á Stefán Aðalsteinsson frá
Akureyri. Þá lagði ég við hlustir og
hafði gaman af þvi sem þá rifjaðist
upp um Stefán frá skólaárum hans.
Hann hafði þá fyrir nokkru flutzt til
Reykjavikur, bjó með móður sinni
ókvæntur en jafnan starfað hjá Haf-
rannsóknastofnuninni og notað allar
fristundir á söfnum við grúsk I þjóð-
legum fræðum og þá einkum I ætt-
fræði. Og það var sem sagt álit hinna
beztu manna i þessum fræðum, að
honum væri vel treystandi. Sá okkar,
sem mest vann að þessu og bezt var til
þess fallinn, þáverandi þjóðminja-
vörður dr. Kristján Eldjárn, réði hann
til þessa verks og hefir alla tið fylgzt
með starfi hans af vakandi áhuga og
likað vel. Stefán hafði lokið þessu
verki áður en hann lézt, og er það mik-
ið verk og allt unnið I fristundum hans.
Má af þvi nokkuð ráða atorku hans og
hneigð til slikra starfa. Var hann þó
ekki heilsusterkur hin siðari ár.
Einn hafði Stefán búið eftir að móðir
hans andaðist. En s.l. jóladag kvæntist
hann og gekk að eiga góöa konu
Sesselju Jónsdóttur að nafni og þótti
vinum hans sem þar hefði vel skipazt
málum. En þeir hamingjudagur urðu
allt of fáir. Og nú er þessi gamli vinur
og prúðmannlegi hæfileikamaður
horfinn, aðeins tæplega 55 ára gamall,
kvaddur i dag af húsbónda sinum með
virktum og vinsemd. Æðimargt hefur
hann skráð og eftir sig látið, þar á
meðal áður nefnt verk fyrir okkur
Svarfdælinga, sem við nú þökkum af
heilum hug um leið og við sendum
ekkju hans og öðrum vandamönnum
einlægar samúðarkveðjur.
Reykjavik 22. jan. 1975.
Snorri Sigfússon.
23