Heimilistíminn

Ulloq
Ataaseq assigiiaat ilaat
Saqqummersitaq pingaarneq:

Heimilistíminn - 27.01.1977, Qupperneq 37

Heimilistíminn - 27.01.1977, Qupperneq 37
henni þá upp í sandinn. Christiane frá Siglufirði/ hin gamla hákarlaskúta Gránu- félagsins, sem nú var eign hinna sameinuðu íslensku verslana, hana rak upp i fjöru og einnig Björninn frá fsafirði. Fjórða skipið, Róbert f rá Akureyri, sökk og fórst af því einn maður. Allir aðrir skipverjar björguðust. Christiane og Björninn náðust út óskemmd en hin brotnuðu í spón. Nú gæti maður haldið að ekki hefði verið hægt um með fyrir- greiðslu 40-50 skipbrotsmanna á tveim afskekktum útstrandabýl- um í einangraðri byggð. Þetta reyndist þó engum vandkvæðum bundið svo séð yrði. Skipbrots- mennirnir fóru allir heim að Höfn. Eftir að þurrkuð höfðu verið föt skipverjanna á Frí- kirkjunni fóru þeir að Horni en eftir voru 33 skipbrotsmenn, sem allir nutu fyrirgreiðslu Hafnar- fjölskyldunnar. Þar var nóg af öllu svo engan skorti neitt. Heimamenn bjuggust um í hlöðu og léðu rúm sín þeim skip- verjum sem vosbúðin hafði leikið verst. óveður þetta stóð í viku og þegar upp stytti héldu aðkomu- mennirnjr heim. Af því sem þarna gerðist má ráða það, að vel hefur verið lagt til búsins á haustnóttum, þvi þrátt fyrir þessa óvæntu gesta- komu var engin þurrð á vistum fram til vordaga. En þrátt fyrir ríkulega mat- björg voru peningar ekki i hvers manns vasa. Verkalaun þeirra Hafnarbræðra voru fyrst og f remst goldin í fötum og fæði. Ef þeir vildu hafa eitthvað þar f ram yf ir urðu þeir að vinna til sjálf ir og þá helst á þeim tíma sem tóm gafst til frá störfum, sem sam- eiginlegar þarfir heimilisins kröfðu. Refaveiðar voru sú iðja sem þeir stunduðu helst að vetri til. Skinnin voru i góðu verði og þeir kunnu vel að fara með byssu. Þetta gaf því oft drjúgan skild- ing. En ekki var alltaf hlýlegt að liggja úti um nætur og bíða eftir því að lágfóta kæmi niður að sjónum í ætisleit. Á sandinum í Hornvík voru gömul skipsflök. Þar höfðu skytturnar stundum bækistöð sína og litu eftir ferðum rebba, einnig voru grafin byrgi í sand- inn. Þannig voru athafnir út- strandabúans í samræmi við þau skilyrði sem byggð hans bauð og tókst honum í flestum tilfellum að skapa sér lífsánægju ekki minni en aðrir nutu þar sem þó sýndust fleiri leiðir til jafnaðar. Þessir fábrotnu lífshættir lutu lögmáli hægfara þróunar frá áraskipi til vélbáta, frátorfbæj- um til smáhúsa úr timbri eða múrsteini, frá ruðningum af verstu torfærum landleiða til skipulagðra ferða frá ísafirði til Aðalvíkur Hesteyrar og austur stranda. Fólkinu fannst hagur sinn fara batnandi og kveið ekki komandi dögum. En svo rann upp hin stóra stund — þáttaskil í lífi þjóðarinnar — Island var í hers höndum. — Ekki einungis að sest væri um þéttbýl- ustu byggðir, heldur príluðu er- lendir menn, gráir fyrir járnum, upp á hæstu núpa á útskögum öll- um. I kjölf ar þessra aðgerða verður svo breyting á athöfnum vinnandi manna, þær færast yf ir á annað svið. Bændur á harðinda kotum pakka niður dóti sínu, axla poka sinn og fá vinnu við að reisa hernaðarmannvirki. Ný og áður óþekkt lífsmynd blasir við. Hin f jarlæga sögn um víghreiður og manndráp sem arðbæra iðju færist upp að ströndum landsins og innyf ir það. — Og gullið f læð- ir. — útstrandabúinn hefur nú handa á milli meiri peninga en hann hefur áður dreymt um að yrðu í hans vörslu. Tækifærin til þess að veita sér þau þægindi og lifsmunað sem fjáraflinn gerir kleift, eru fá þarna norður frá. Nú sjá þeir sem ungir eru veröldina f rá öðrum sjónarhól en áður. Veröld handan við f jöll og dali í borginni suður við flóann. Þar sem öllum virðist gæfan föl nærri höfuðstöðvum þess fram- taks er svo óvænt gaf fólkinu gull i mund. Fornar venjur verða fánýtar, einangrunin lamandi — erfið- leikarnir yfirþyrmandi. Enginn ungur maður eða kona getur lengur hugsað til staðfestu á því- líkum útkjálka. Eldra fólkið læt- ur sér hægt. Það hefur ekki enn- þá sætt sig við þá hugsun að alda- arfur skuli aðengumetinn og sá kostur sem feður þess og mæður og það sjálft lét sér vel líka, sé með öllu óviðunandi. — Því finnst tæpast skil janlegt að aukin tækni, meiri fjárafli og möguleikar til bættra lífshátta orsaka það, að byggðir, sem staðið haf a f raman úr öldum og fóstrað kjarkmikið dugnaðarfólk, séu nú dæmdar til að falla í auðn. Aldnir að árum standa síðustu förumenn og konur á rústum brostinna vona. Ef til vill er þessu fólki sama hvar ógengin spor liggja fyrst enginn vill eiga framtíð i átthögunum. Það hljómar enginn herlúður lengur á núpum Strandaf jalla. Sá lúður sem gaf fyrsta tóninn um eyðingu byggðarinnar. Gamlir menn þramma steypt- ar stéttir í stórri borg. Þær eru harðar undir fæti ekki síður en grýttar götur á genginni leið. Þeir eiga enga heimvon til yfir- gefinna átthaga. En vera má, að einhverjum ríkilátum höfðingja finnist fyrr en varir þröngt um hendur eins og Geirmundi heljar- skinn forðum og bregði þá á hið sama ráð, að auka umsvif sín með landnámi í auðri byggð — eða — eigum við ef til vill að gefa útskaga þennan ,,Ólaf i digra” og hljóta vináttu hans að launum? HIí¥>ID 37

x

Heimilistíminn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Heimilistíminn
https://timarit.is/publication/304

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.