NT - 30.05.1984, Blaðsíða 25

H iirrít*'Mv

' i v M
T-> ► » .1
Miðvikudagur 30. maí 1084 25
Aðalmálin á utanríkisráðherrafundi NATO:
Kólnandi sambúð, uppsetning
eldflauga og Persaflóastríðið
Washington-Reuter
■ Utanríkisráðherrar Atlants-
hafsbandalagsríkjanna hófu í
gær þriggja daga fund í Was-
hington. Búist er við að ráðherr-
arnir muni aðallega ræða versn-
andi sambúð Vesturveldanna og
kommúnistaríkjanna og hætt-
una á útþenslu stríðsins við
Persaflóa.
Á blaðamannafundi sem Jos-
eph Luns, framkvæmdastjóri
bandalagsins hélt fyrir utanrík-
isráðherrafundinn, sagði hann
að mörg úrlausnarefni lægju
fyrir fundinum. Hann nefndi að
sú tregða, sem sumar af ríkis-
stjórnum aðildarþjóðanna
sýndu gagnvart uppsetningu
meðaldrægra eldflauga í
löndum sínum, væri erfitt mál.
Hann kvað hollensku stjórnina
klofna í málinu og ef Hollend-
ingar neituðu, væri erfitt fyrir
Belga að samþykkja uppsetn-
ingu eldflauga í sínu landi og
það mundi einnig skapa erfið-
leika gagnvart þeim ríkjum At-
lantshafsbandalagsins, þar sem
uppsetning flauganna er þegar
hafin.
Framkvæmdastjórinn sagði
að Nato ríkin væru reiðubúin að
hefja samningaviðræður við
Sovétríkin hvenær sem er, en
minnti á að það væru Sovét-
menn sem vikið hafi frá samn-
ingaborðinu og væru þeir nú
herskáir og illir viðureignar.
Þá taldi hann að Vestur-Evr-
ópa ætti að búa sig undir að
hætta olíukaupum frá Mið-
Austurlöndum, en auka vinnsl-
una í Norðursjó og leita við-
skipta annars staðar þar sem
lítið öryggi væri í viðskiptum
við ríkin við Persaflóa eins og
nú horfir. Hann hældi Banda-
ríkjamönnum fyrir að auka að-
stoðina við Saudi-Arabíu og að
hafa tiltækan herafla við Persa-
flóa, en minnti á að það drægi
úr varnarmætti í Evrópu og
ættu Evrópumenn sjálfir því að
auka varnir sínar.
Bush varaforseti Bandaríkj-
anna ávarpaði fundinn og réðst
harkalega á Sovétríkin fyrir
uppbyggingu herafla langt fram-
yfir skynsamlegan varnarmátt,
mannréttindabrot og útþenslu-
stefnu í þriðja heiminum.
Claude Cheysson, utanríkisráð-
herra Frakka tók mjög í sama
streng og sagði hegðun Sovét-
ríkjanna sýna, að þau litu allt
öðrum augum á slökunarstefnu
en ríki Atlantshafsbandalags-
ins.
Bush kvað ævintýramennsku
Sovétríkjanna í Asíu, Afríku
og Rómönsku Ameríku ógna
sjálfstæði ríkja í þessum
heimshlutum.
■ JosephLunsseturfundutan-
ríkisráðherra Atlantshafs-
bandalagsins í Washington.
Þetta er síðasti ráðherrafundur
Nato, sem hann situr því hann
mun brátt láta af störfum, en
hann hefur verið framkvæmda-
stjóri bandalagsins í 13 ár. Við
tekur Carrington lávarður, fyrr-
verandi utanríkisráðherra
Bretlands. Sinumynd POLFOTO
Saudi-Arabar birgðir upp af vopnum:
Ottast Joft-
árásir írana
■ Samningaviðræður málm-
iðnaðarmanna, sem er stærsta
verkalýðssambandið í Vestur-
Þýskalandi og atvinnurekenda
fór út um þúfur í gær. Fulltrúar
verkamanna halda fast við
kröfuna um 35 stunda vinnu-
viku.
Málamiðlun um að
vinnutími vaktavinnumanna
yrði styttur niður í 38 stundir á
viku í áföngum, var felld.
Verkföll og verkbönn munu
því halda áfram ef að líkum
lætur.
Myndin er tekin í gær af
verkfallsmönnum í Daimler
verksmiðjunum í Sindelfingen
í gær.
Símamvnd Polfoto
Iranir bjóða
verðlækkun
■ í London eru sögusagnir
á kreiki um að Iranir bjóðist
til að lækka verð á olíu um
2 dollara á tunnu. eða úr 28
dollurum í 26 dollara, til að
vega upp á móti hækkun
iðgjalda af skipum, sem sigla
til Persaflóa. Á einni viku-
hafa iðgjöldin verið hækkuð
úr 3 í 7.5% vegna þess hve
hættan hefur aukist mikið á
siglingaleiðunum inn í botn
Persaflóa.
Þetta þýðir að skip sem
tryggt er fyrir 10 millj. doll-
ara verður að greiða 750
þús. dollara í iðgjald í stað
300 þús. dollara fyrir viku. í
apríl voru iðgjöldin aðeins
0,75%.
Ef siglingar um flóann
stöðvast munu olíuflutning-
ar minnka um 4 millj. tunna
á dag. Talið er af sérfræð-
ingum að það muni ekki
hafa teljandi áhrif á heims-
markaðsmálin.
Óttast um afdrif
Sakharovhjónanna
Washington-Reuter
■ Bandaríkjastjórn tilkynnti
í gær að Saudi-Aröbum hafi
verið afhent 400 flugskeyti af
Stingargerð, sem notuð eru til
að granda flugvélum. Vopnin
eru afhent til að Saudi-Arabar
geti varist árásum írana. bæði á
skip og skotmörk á landi. Flug-
skeytin eru þegar komin til
Saudi-Arabíu. Reagan forseti
ákvað að afhenda vopnin í
skjóli heimildar um neyðarráð-
Angóla:
Sigursælir
skæruliðar
I.issabon-Reuter
■ Skæruliðar Unita, sem berj-
ast gegn stjórninni í Angóla
segjast hafa fellt 184 stjórnar-
hermenn og 22 kúbanska her-
menn í síðustu viku. Þeir gerðu
víða árásir á herflokka og her-
stöðvar og ollu miklu tjóni.
23. maí s.l., skutu skæruliðar
niður flugvél af Antonov 12
gerð. Áhöfnin var rússnesk og
var flugvélin að flytja kúbanska
hermenn frá Huambo til
Luanda.
stafanir vegna árásarhættu og
þarf hann því ekki að sækja til
þingsins um samþykki.
Talsmaður stjórnarinnar
sagði að salan á vopnunum væri
gerð vegna öryggishagsmuna
Bandaríkjanna, ráðist væri á
skip á alþjóðlegum siglinga-
leiðum og hætta væri á árásum
á vinveitt ríki.
Einnig hafa verið sendar til
Saudi-Arabíu olíubirgðaflug-
vélar, sem birgt geta aðrar flug-
vélar á flugi. Er sú ráðstöfun
gerð vegna AVACS vélanna
sem Bandaríkjamenn hafa haft
til taks á Arabíuskaganum frá
1980. Fylgjast þær með öllum
skipaferðuni og flugi á stóru
landsvæði.
Að auki hafa Saudi-Aröbum
verið send vopn og varahlutir af
ýmsu tagi.
Bandaríkjastjórn hefur áður
farið fram á að fá að selja
Saudi-Aröbum 1200 Stinger-
eldflaugar, en Fulltrúadeild
þingsins veitti ekki samþykki
sitt. Einnig vildi forsetinn selja
Jórdönum 1913 slíkar flaugar
en þingið neitaði og ísraelar
mótmæltu harðlega að slíkt hafi
komið til greina.
Vopnasalan bendir til að í
Washington óttist menn mjög
að styrjöldin milli írana og íraka
muni breiðast út og að Saudi-
Arabar og önnur ríki á Arabíu-
skaga muni blandast inn í átök-
in.
Moskva-Rcuter
■ Svo virðist sem Yelena Bonner, kona Sak-
harovs hafí verið flutt brott frá heimili þeirra
hjóna í Gorky. Vinir þeirra hjóna hafa reynt að
ná sambandi við Bonner, en íbúðin virðist tóm
og Ijós eru ekki kveikt þar.
Engum hefur verið leyft ;ið
heimsækja hjónin síðan 2. maí
sl. en þá var Sakharovs kominn
í hungurverkfall til að mótmæla
því að kona hans fékk ekki að
fara til Ítalíu til að leita sér
lækninga. Svo virðist sem friðar-
verðlaunahafinn hafi verið flut-
tur á sjúkrahús til að gefa hon-
um næringu þar á móti vilja
hans.
Hjónin eru bæði hjartveik og
auk þess þjáist Bonner að augn-
sjúkdómi. Vinir þeirra eru
áhyggjufullir vegna afdrifa
hjónanna, en fá engar upplýs-
ingar um hvar þau eru niður
komin né um heilsufarsástæður
þeirra. Fjölskyldur þeirra fá
heldur ekkert að vita um afdrif
þeirra.
Borgin Gorky, sem er austur
af Moskvu er algjörlega lokuð
öllum útlendingum.
Tékkar kaupa olíu frá íran:
Olían frá Sovét er dýr
og af skornum skammti
Vín-Reuter
■ írönsk fréttastofa í Vín hef-
ur tílkynnt að Tékkóslóvakía
hafi samið um kaup á 900 þús-
und tonnum af olíu frá íran á
þessu ári. Þessi samningur er
gerður á sama tíma og Sovétrík-
in hafa tilkynnt Austur-Evrópu-
ríkjunum sem fylgja þeim að
málum, að olíuframleiðslan
verði ekki aukin.
Áður fengu ríkin í Comecon
olíu frá Sovétríkjunum á hag-
stæðu verði, sem var mun lægra
en olía var seld á til annarra
landa frá Sovétríkjunum. En
nú verða þau að greiða heims-
markaðsverðfyrir sovéska olíu.
Önnur ástæða fyrir olíukaup-
um Tékka frá íran er að unnið
er að víðtækari viðskiptum
landanna og munu Tékkar efla
útflutning til írans og munu veita
tækniaðstoð við olíuleit, bygg-
ingu olíuhreinsunarstöðva og
aðstoða við kolanám í landinu.