NT - 12.06.1984, Blaðsíða 22

Þriðjudagur 12. júní 1984 22
Beirút:
Mestu bardagar
síðan í febrúar
Beirut-Keuter
■ Yfír 30 féllu og fjölmargir
særöust í verstu átökum í Beirut
síöan í febrúar. Svæðið sem
varð harðast úti nær allt frá
suðvestur hluta borgarinnar til
Bretland
í UNESCO
að sinni
London-Keuter
■ Bretland ætlar að vera
áfram í UNESCO, þrátt
fyrir að Bretar hafi ýmsar
efasemdir um starfsemi
samtakanna.
Bandaríkjamenn lýstu
því yfir fyrir nokkru að
þeir myndu ganga úr UN-
ESCO en Timothy Ray-
son, ráðuneytisstjóri utan-
ríkisráðuneytis Breta,
sagði í gær að Bretar hefðu
slíkt ekki t hyggju í náinni
framtíð, heldur myndu
starfa áfram í samtökun-
um til að reyna að byggja
þau upp innan frá.
Bretar hafa gagnrýnt
samtökin, vegna mikillar
yfirbyggingar og slælegs
mats á verkefnum þeim
sem samtökin vinna að.
Rayson sagði að Bretar
myndu endurskoða af-
stöðu sína í árslok en
viðurkenndi að breytingar
gætu tekið lengri tíma.
svæöis kristinna manna í fjöll-
unum 10 km fyrir norðaustan
borgina.
Samkvæmt útvarpsfréttum
frá Beirut var um 1500 sprengj-
um skotið meðan á bardögunum
stóð. Eldar brutust út og götur
voru auðar nema sjúkrabílar og
herbílar óku um.
Bardagarnir byrjuðu um
hálfþrjú í gær, eftir að spenna
hafi aukist mjög í borginni við
skothríð um morguninn. Aðilar
saka hverjir aðra um að hafa átt
upptökin.
■ „Allah er góður" hrópaði
þessi muslimur eftir að hand-
sprengja sem lenti á bílastæði,
sprakk og drap 12.
Persaflói:
Svíar bjóðast
til friðargæslu
Rcuter-Stokkhólmur
■ Svíar og Japanir hafa boðist
til að taka að sér friðargæslu í
Persaflóa. Iranir og Irakar lýstu
því yfir í fyrradag, að þessar
þjóðir myndu hætta árásum á
vopnlaus skip á Persaflóa, eftir
að aðalritari Sameinuðu þjóð-
anna Perez de Cuellar hafði
farið fram á slíka yfirlýsingu.
Olaf Palme, forsætisráðherra
Svíþjóðar, sem var skipaður
sáttasemjari í deilum þjóðanna
af Cuellar, hefur farið margar
ferðir til ríkjanna, en án árang-
urs.
Cuellar er nú í Amman.Hann
sagði að kanna þyrfti viðbrögð
Irans og íraka áður en boð Svía
og Japana væru þegin.
1984:
Ítalía:
Valdabarátta við lát
Berlinguer
Ný kvikmynd í
burðarliðnum
Róm-Beirut
■ Valdabaráttan er hafin í
ítalska kommúnistaflokknum
eftir lát Enrico Berlinguer leið-
toga flokksins. Berlinguer lést í
gær eftir að hafa legið meðvit-
undarlaus síðan á fimmtudag.
Berlinguer er einn aðalhöf-
undur Evrópukommúnismans
svokallaða. Hann var leiðtogi
ítalska kommúnistaflokksins
þegar hann rauf tengsl við sov-
éska móðurflokkinn. Fleiri evr-
ópskir kommúnistaflokkar fet-
uðu í fótsporið.
Leiðtoginn var 62 ára gamall
og fjögurra barna faðir. Fjöl-
skylda hans hefur fengið samúð-
arskeyti frá mörgum þjóðarleið-
togum, þar á meðal Konstantin
Chernenko og Páli páfa.
■ Enrico Berlinguer, leiðtogi
ítalska kommúnistaflokksins
síðan 1972 lést í gær.
London - Reuter
■ Einhverjum þykir það ef-
laust að bera í bakkafullan læk-
inn að bjóða nú upp á nýja
kvikmyndagerð skáldsögu Ge-
orge Orwells, 1984, þar sem
bókinni hafa verið gerð ítarleg
skil á þessu merkilega ári. En
nú er í burðarliðnum í Bretlandi
kvikmyndagerð eftir sögunni og
vonast aðstandendur hennar
eftir að þar sé á ferðinni „endan-
leg“ kvikmyndaútgáfa sögunn-
ar.
Fyrri kvikmyndagerðir vöktu
0
QJU

)
URums Hönnun
ABRU STARMASTER
STIGAR 2,5 -7,6 METRA
ABRU ALUVAL TRÖPPUR
3 - 7 PREPA
ABRU ALUVAL
HEIMILISTRAPPA
10ÁRA
ÁBYRGÐ
Sölustaður:
Sambandið
Byggingavörudeild
Suðurlandsbraut 32
Umboð:
Innflutningsdeild Sambandsins
Búsáhöld - Holtagörðum - Sími 812 66
Óbugaður af
Suður-Afríku
stjórninni
Suður-Afríka-Reuter
■ Saga svarta suður-afríska kven-
læknisins Namphelu Ramphele sýnir
glögglega baráttuvilja blökkumanna í
Suður-Afríku gegn aðskilnaðarstefnu
stjórnarinnar.
Hún var handtekin af öryggislög-
reglunni árið 1977 í heilsugæslustöð
sem hún stjórnaði nálægt Höfðaborg,
og flutt 1200 kílómetra norður í
landið á stað sem heitir Lenyente. þar
var hún í einskonar pólitískri útlegð:
mátti ekki hafa samband við umheim-
inn né vera í nálægð nema eins manns
í einu.
Ástæðan var sú að hún var þá ófrísk
eftir blökkumannaleiðtogann Steve
Biko sem nokkrum mánuðum seinna
lést í höndum öryggislögreglunnar, en
dauði hans vakti upp gífurlega andúð-
aröldu gegn Suður-Afríku.
Ramphele gekk í gegnum erfitt
tímabil, eftir að hún var flutt til
Lenyente, og ekki síst þegar hún
frétti lát Bikos, fimm mánuðum
seinna. En eftir að hún ól son þeirra
ákvað hún að taka til handanna og
nýta læknismenntun sína.
Lenyente er samfélag um 4000
blökkumanna og fyrst í stað voru
íbúarnir ófúsir að leita til hennar þar
sem þeir óttuðustu að vekja athygli
öryggislögreglunnar. En smátt og
smátt komust þeir yfir ótta sinn. „Pað
voru konurnar sem komu fyrst,“ segir
Ramphele í viðtali „konur með veik
börn. Þær létu ekki hræða sig frá að
leita börnum sínum hjálpar“.
Ramphele kom því til leiðar að
heilsugæslustöð var formlega opnuð í
Lenyente árið 1981. Ramphele varð
að fá sérstaka undanþágu til að geta
verið viðstödd opnunina því að öðrum
kosti hefði hún gerst brotleg við
útlegðarreglurnar. í kjölfar heilsu-
gæslustöðvarinnar var komið á fót
vísi að skólakerfi.
Suður-Afríku stjórn aflétti banninu
af flestum pólitískum andstæðingum
sínum á síðasta ári þannig að Ramp-
hele var þá frjálst að yfirgefa Leny-
ente. En hún ætlar að vera þar áfram
þar til hún er örugg um að allt sé
komið í fastar skorður.
Ramphele nýtur nú mikillar virð-
ingar meðal litaðra og jafnvel hvítra
íbúa Suður-Afríku. Og lesendur The
Star, stærsta dagblaðs Suður-Afríku,
kusu hana konu ársins 1983. Svartir
stjórnmálaleiðtogar leita nú gjarnan
álits hennar þrátt fyrir að hún hafi
lítið beitt sér í þeim efnum. En hún
vonast til að geta sameinað svartar
konur til að mynda pólitískt afl. „Flest-
ar svartar konur hugsa fyrst og fremst
um að komast af,“ segir hún. „Þær
halda yfirleitt utan um fjölskylduna
og það krefst mikillar orku. En um
leið og hægt er að ná þessum konum
saman held ég að þar sé hægt að
mynda óvígan her“.
hvorki hrifningu hjá aðdáendum
bókarinnar né ekkju Orwells
Soníu og eftir að BBC sendi frá
sér sjónvarpskvikmynd eftir
bókinni árið 1960, sór hún þess
dýran eið að leyfa ekki frekari
kvikmyndatökur eftir bókinni
auk þess höfðu óteljandi sjón-
varpskvikmyndir komið á mark-
aðinn.
En skömmu fyrir dauða Soniu
árið 1980 tókst bandarískum
lögmanni að kaupa af henni
kvikmyndaréttinn, eftir að hafa
sannfært hana um að hann vildi
gera kvikmynd sem yrði trú
sögunni. Sonia setti þó þau
skilyrði að þema bókarinnar
kæmi vel fram í kvikmyndinni
og hún yrði ekki í anda kvik-
myndar Kubricks, 2001, eða
Star Wars!
Þetta telja leikstjóri nýju
myndarinnar, Michael Radford
og framleiðandinn Simoin Perry
að hafi tekist. „Við komumst að
því að eina leiðin til að búa til
mynd sem hugsanlega verður
sígild, væri að halda, sig við
sjónarhorn Orwells“ sagði
Perry í viðtali.
Radford segir að yfir mynd-
inni svífi andi fimmta áratugar-
ins í Bretlandi, frekar en nú-
tímans. Myndin byggi á því að
bókin sé vísindaskáldsaga
skrifuð á þeim tíma. Og allur
leikbúnaður var hannaður með
þetta sjónarmið í huga.
Mjög erfitt reyndist að finna
réttan mann í hlutverk Stóra
bróður en andlit hans á pla-
kötum og sjónvarpsskermum er
rauður þráður í myndinni. Eftir
að mistekist hafði að finna
leikara'eftir venjulegum leiðum
var birt auglýsing í dagblaðinu
The Guardian.
Leikarinn kunni, John Hurt,
fer með hlutverk Winston
Smith, þess sem leiðist út í
andóf gegn flokknum.
Frumsýning myndarinnar er
áætluð 14. september en hún
hefur aðeins verið um ár í
vinnslu, þar sem‘ framleiðand-
inn vildi koma henni á markað
áður en árið er liðið. Og þó
sumir hafi látið í ljós efasemdir
um að fólk nenni að sjá kvik-
myndina, það sé orðið lang-
þreytt á Orwell og „1984“, eru
aðstandendur bjartsýnir á að
þessi tími sé sá eini rétti. Ef
myndin heföi komið fyrr á árinu
myndi aðsóknin hafa dottið
fljótlega niður, því í upphafi
ársins skall yfir flóðbylRÍa um-
fjöllunar um söguna, og á því
hefði fólk fljótlega þreyst.